De inmiddels hoogbejaarde Franse componist Henri Dutilleux (geb. 1916) is altijd erg kritisch geweest over zijn eigen werk. Eindeloos blijven peuteren en terugtrekken van werk heeft geleid tot een klein oeuvre. Zijn pianowerken, schitterend gespeeld door zijn jarenlange Amerikaanse vriend Robert Levin, passen bijvoorbeeld op één cd.

Dutilleux wordt met Messiaen en Boulez wel gerekend tot de belangrijkste drie Franse componisten van de tweede helft van de 20e eeuw. Mede door zijn bescheidenheid is hij van de drie verreweg de minst bekende. Hij schreef drie grotere pianowerken: de sonate uit 1948, Figures de résonances uit 1976 voor twee piano’s, de tweede hier bespeeld door Ya-Fei Chuang, en drie Préludes die tussen 1973 en 1988 verschenen. Daarnaast schreef hij wat miniatuurtjes, deels als pauzemuziek voor de Franse radio-omroep, waar hij langdurig een managementfunctie vervulde.

Over de opbouw van de cd is goed nagedacht. Na door het miniatuurtje Petit air à dormir debut uit 1981 in de stemming gebracht te zijn wordt een ongeveer chronologisch programma afgewerkt waarin mooi de ontwikkeling van de componist te volgen is. Gestart wordt met de grootse sonate, waarin het impressionisme, de meer ritmische Russische muziek uit de ontstaansperiode een confrontatie aangaan, met een toefje blues toe. Expressieve muziek met kwetsbaar tedere passages en heftige climaxen. 

Na enkele quasi pretentieloze miniaturen zijn de Figures de résonances vier korte, intense klankexperimenten waarin de resonantie die volgt op reeksen van felle aanslagen centraal staat. De abstracte, vrij hermetische Préludes weerspiegelen het meest Dutilleux’ grote orkestwerken waarin een geheel eigen klankwereld ontwikkeld wordt. Ongelofelijk spannende muziek, hypergeconcentreerd uitgevoerd.

Na de laatste prelude, waarin gespeeld wordt met de linker- en de rechterhand als elkaars spiegelbeeld, is het een tijdje stil. Dan volgt een ‘bijlage’ met vroege werken waarvan de componist eigenlijk liever niet heeft dat ze gespeeld worden. Levin overtuigde hem met het argument dat ze al eens eerder opgenomen en verschenen zijn. Ze losten het dilemma op door deze stukjes buiten het hoofdprogramma te plaatsen. Gelukkig maar, want hoewel ze niet de impact van de latere stukken hebben zijn het lekker aangename, impressionistische aandoende stukjes. Ze dragen bij aan dit rijkgeschakeerde beeld van een buitengewoon interessante componist. 

Aanvullende informatie:
Speelduur: 75:29
Petit air à dormir debout (1981)
Sonate (1946-48)
from Au gré des ondes (1946) (I. Prélude en berceuse ; III. Improvisation)
Blackbird (1950)
Tous les chemins … mènent à Rome (1961)
Résonances (1965)
Figures de résonances (1970/76) pour deux pianos
Mini-prélude en éventail (1987)
Préludes (I. D`ombre et de silence (1973) ; II. Sur un même accord (1977) ; III. Le jeu des contraires (1988)
Bergerie (1946)
Au gré des ondes (1946)
Robert Levin, Ya-Fei Chuang (Figures de résonances), piano
Label : ECM New Series www.ecmrecords.com
Fragmenten te beluisteren op http://player.ecmrecords.com/dutilleux
Distributie: Challenge www.challenge.nl