De bloeiperiode van de tweede Weense school ligt alweer bijna een eeuw achter ons, maar de muziek die er uit voortkwam blijft onverminderd uneasy listening. Een superintense klankwereld waarin iedere seconde telt en waarin referentiepunten als melodie en ritme amper herkenbaar zijn. Muziek om de tanden in te zetten. Popmuziek van vorig jaar is ouderwets, maar dit blijft nog altijd modern heten.

Het naar de Belgische componist Karel Goeyvaerts vernoemde strijktrio verzorgt een gloedvol pleidooi met begeesterde interpretaties van deze immer lastige muziek. Waar de noten soms neigen naar onspeelbaar ingewikkeld is het spel als vanzelfsprekend, gloedvol, bewogen en doorleefd, nooit klinisch.

Schönberg componeerde zijn trio tijdens het herstel van een zware hartaanval. Hoewel hij altijd wars was van programmatische muziek heeft hij wel aangegeven dat het stuk een weergave is van zijn traumatische ervaring. Het is niet moeilijk dat terug te horen in de muziek. Schrijnend, onvoorspelbaar, rusteloos, de sfeer kan ieder moment helemaal omslaan.

Na dit stuk is de stem van de componist even te horen in een Amerikaanse radio-opname, waarin hij het belang van een goede uitvoering analyseert en aangeeft dat zijn muziek bestemd is voor ingewijde fijnproevers die bereid zijn zich in vervoering te laten brengen “even if it hurts”. Voor entertainment moet men maar ergens anders naar toe.

Deze kleine les biedt een welkome adempauze voor het trio van Webern, de meest consequente van de club van Schönberg in zijn trouw aan de twaalftoonstechniek. Hermetisch abstract en compact, iedere noot klinkt alsof er heel lang over nagedacht is. Een fascinerende flipperkast van emoties om je adem bij in te houden. 

Naast Schönberg en Webern is Alban Berg de derde grote naam die met de tweede Weense school verbonden is, maar Berg schreef geen strijktrio. De Rus Alfred Schnittke componeerde zijn trio echter bij gelegenheid van de honderdste geboortedag van Berg, die zo toch een beetje aanwezig is.

De wijs van Happy Birthday wordt getransformeerd tot een trieste klankenreeks, Schnittke is een meester van de metamorfose. Hij is veel minder zuinig met noten dan de Weners, maar houdt zich hier voor zijn doen in. Ook dit is een intens en bewogen stuk, maar hapt na het voorafgaande toch aardig weg en is daarmee een mooie ‘uitsmijter’. Ook omdat Schnittke hier, zoals Elise Simoens in haar informatieve toelichting stelt, klinkt “als een wat melancholische terugblik op de Weense muziek van onder meer Schubert, Mahler en Berg die hij zijn jeugd had leren kennen”.

Als gezegd, dit is weerbarstige muziek. Maar dat steeds weer nieuwe generaties iets in ontdekken wordt treffend geïllustreerd in een reactie van een luisteraar die het Goeyvaerts trio terecht trots op de eigen website plaatste: "OMG! this is so awesome... this playing is so brutal… and for someone who rediscovered classical music based on it`s similarities to grindcore I`d say that`s the best comment someone like me could give…"

Aanvullende informatie:
Speelduur: 65:14
Arnold Schönberg: Strijktrio op. 45 (1946)
Anton Webern: Strijktrio op. 20 (1927) / Satz für Streichtrio op. post. (1925)
Alfred Schnittke: Strijktrio (1985)
Goeyvaerts String Trio:
Kristien Roels – viool
Kris Matthynssens – altviool
Pieter Stas - cello
Label: Challenge Classics www.challenge.nl
Website: http://www.stringtrio.net/