Meting en kalibratie
De beschreven Audyssey-features zijn allemaal aanwezig in de Marantz SR7008. De 7008 komt vanzelfsprekend met een meetmicrofoon. De consument thuis kan Audyssey dan zelf inregelen. Dat leidt tot uitstekende resultaten. Maar, er bestaat ook nog ‘MultEQ Pro Calibration’. Dat is een service die uitgevoerd kan worden door zogenaamde Audyssey Registered Installers. Het kan zijn dat uw Marantz-dealer gecertificeerd is om deze service te verlenen. De dealer komt dan aan huis met een zogenaamde Installer Kit. Die bevat een gekalibreerde microfoon, microfoonvoorversterker, andere hulpaccessoires en de benodigde software. Identiek aan wat er gebeurt tijdens een zelf uitgevoerde meting, slaat de software de berekende compensatiecurve op in het geheugen van Audyssey. In geval van de installer kit, wordt die curve vanuit de meetcomputer gedownload naar de Marantz 7008. De Audyssey-meting kan uitgevoerd worden voor de inmiddels vele merken receivers die Audyssey aan boord hebben (onder andere Denon). Ook zijn er stand-alone Audyssey-units beschikbaar, die in principe voor elk hifi-systeem en elk hometheater ingezet kunnen worden. Als u prijs stelt op zo’n, door de dealer uitgevoerde, professionele meting, dan dient uw product zogenaamd ‘installer-ready’ te zijn, anders kan er geen curve vanuit een externe bron toegevoegd worden. Vanzelfsprekend is de SR7008 hiervoor geschikt. Een belangrijke vraag is nu waarom een professionele meting voordelen biedt ten opzichte van het zelf meten. De meerwaarde ontstaat omdat de installer kit maximaal 32 meetpunten support. Veel meer dan de ingebouwde meetprocedure in de 7008 (6-8 punten). Door die meetdichtheid kan er veel nauwkeuriger ingezoomd worden op akoestische problemen in de luisterruimte, met name als de ruimte groot is en een afwijkende vorm heeft. Er is uiteraard sprake van een gekalibreerde meting. Dat gebeurt dus ten opzichte van referentiepunten. Door frequentiecurven van een specifieke meetmicrofoon in het systeem vast te leggen, kan een identieke geluidskarakteristiek bereikt worden tussen verschillende luisterruimten. Het doordeweekse hometheater klinkt dan identiek aan die in de vakantievilla. Hoewel een gekalibreerde meting op basis van een groter aantal meetpunten altijd wel voordelen biedt, zal de meerwaarde vooral tot uiting komen indien de 7008 echt een full-fling 7.1 systeem aanstuurt met de elf genoemde luidsprekers en twee subwoofers. Andere voordelen van de professionele meting zijn de veel betere integratie tussen de subwoofer en de satellieten en de veel betere aansluiting bij de luisterruimte en de gebruikte luidsprekers.
Opbouw en luisteren
Voor deze review was Marantz zo vriendelijk om de installer kit, die normaal alleen in handen komt van de certified dealer, ter beschikking te stellen. Zo’n kit heeft een hoog nerd-speelgehalte en verhindert het doelloos rondhangen in het stadscentrum gedurende het weekend. De Marantz SR7008 werd aangesloten in verschillende configuraties. Een van die configuraties betrof een full-fling set up met elf actieve monitoren en vier actieve subwoofers gekoppeld aan de receiver (op de line-outs). 5 kilowatt netspanning stabilisatoren en filters schakelen de powerlines naar het thea-tersysteem. Dat zijn systemen die normaal gesproken in ziekenhuizen en bij cloudproviders staan. Voor de software die bij de installer kit hoort is de laatste versie nodig (3.6), want deze heeft een database met alle nieuwe apparaten van de verschillende merken. De connectie met de Marantz gaat via een USB-serial cable, maar kan ook met een USB-USB cable. De 7008 herkent de computer automatisch en schakelt meteen in de ‘Audyssey Calibration mode’. Na het invoeren van serial numbers en de license key, werkt het programma dertien stappen af. De keuze van het aantal meetpunten is aan de gebruiker. Na elke meting is er een ‘transferring response’, waarmee de meetresultaten tijdelijk opgeslagen worden. Na het laatste meetpunt verschijnt een resultatentabel met de toegepaste correctie in dB voor elke luidspreker en de crossover-frequenties. Met het programma kom je jezelf ook tegen, want het ontdekte dat een van de luidsprekers uit fase stond. De meetresultaten zijn vervolgens nog aan te passen (Target Sound Options) en daarna schrijft de software de definitieve filterberekeningen naar het geheugen van de 7008. In het menu dat daarna verschijnt, is het mogelijk om elk feature (MultiEQ, DynamicEQ en LFC) afzonderlijk aan- of uit te zetten en de verschillen te beluisteren. De ‘mate van’ LFC-correctie kan hier ook aangepast worden aan de akoestische doorlaatbaarheid van de muren. Veel van de bovengenoemde functionaliteiten zijn overigens ook beschikbaar binnen het reguliere meetsysteem waarmee de 7008 dus straks in uw huiskamer/theater staat.
Resultaten
Natuurlijk zullen de geluidsmatige ervaringen in elke (hometheater)situatie licht verschillen, maar er komen toch wat interessante observaties naar voren. Zonder MultiEQ ingeschakeld is het geluid wat vlakker en minder samenhangend dan met MultiEQ. MultiEQ maakt het geluid homogener en iets spannender om naar te luisteren. De ervaring is hier niet dat het geluid doodslaat en enorm onbetrokken wordt, zoals wel eens voorkomt bij sommige room-correction systemen. Medeluisteraars vonden het MultiEQ-geluid aangenamer om naar te luisteren. DynamicEQ maakt dat de (tonale) balans (dat is simpelweg de sterkteverhouding tussen alle frequenties binnen de audiorange), niet sterk wijzigt bij verschillen in weergave-volume. Het werkt feitelijk als de bekende fysiologische volumeregeling, zoals die vroeger te vinden was op veel versterkers.
Heel spannend is natuurlijk wat LFC doet. Daartoe werd geluisterd in een aangrenzende ruimte en LFC achtereenvolgens aan- en uitgeschakeld. Door LFC aan te zetten neemt de hoeveelheid waarneembare laagenergie in de aangrenzende ruimte inderdaad af. Maar, in de theaterruimte met de luidsprekers is ook een enigszins moeilijk te duiden verschil waarneembaar. Het lijkt of het laag iets ‘dunner/slanker’ gaat klinken. Toch is de aanwezige laagcontent gewoon hoorbaar. Het is dus een subtiel karakterverschil. Dat komt door de omschakeling van ‘echt’ laag naar door psycho-akoestische processing voortgebracht laag. Met dat subtiele karakterverschil is te leven, indien het een multidimensionaal conflict met buren, slapende kinderen en inwonende huisdieren voorkomt. Tenslotte is geluisterd naar de 7008 via de ingebouwde versterkers. Die klinken uitstekend, met de van Marantz bekende enigszins warme tonaliteit. Het is opvallend hoe subtiel gedetailleerd de elektronica van de 7008 klinkt.
Conclusie
De focus van dit artikel ligt op de features van Audyssey. De MultiEQ- roomcorrector heeft absoluut toegevoegde waarde en tast de levendigheid van het signaal niet aan. De steeds intelligenter wordende psycho-akoestische algoritmen bieden nieuwe functionaliteit. LFC kan de geluidsoverlast beperken die buren eventueel ervaren als u film draait of naar muziek luistert. Die algoritmen zijn fascinerend. Ze zorgen in de vorm van Audyssey DSX voor een zeer realistisch aandoende soundstage met ‘echte’ hoogteverschillen. Dat is absoluut een indrukwekkende ervaring. Door zulke algoritmes kan de 7008 ook elke monobron omzetten naar 11.2 kanalen volledige (en kunstmatige) surround sound. Een al langer bekende toepassing van die algoritmen zijn opnamen gemaakt met bijvoorbeeld Spatializer software. Het geluid (uit twee luidsprekers) is dan rondom de luisteraar waarneembaar (bijvoorbeeld Sting ‘The Soul Cages’).
De Marantz SR7008 is verder een receiver waar zowat alles mee kan. Zeer veel streaming-mogelijkheden, upscaling van audio- en video, switching enzovoort. Wie het geweldig vindt om al die features te ontdekken, kan een tijdje vooruit. In combinatie met een gekozen aantal luidsprekers en een Blu-ray speler, staat er een compact systeem waar vrijwel alle huidige technieken in vertegenwoordigd zijn.
Adviesprijs Marantz SR7008: € 1599,-
