Hoewel er wereldwijd sprake is van een snelgroeiend aantal actieve dsp (digital signal processing) weergevers, geeft deze gloednieuwe Xanadu loot er door zijn geniale samenspel van digitale en analoge techniek en vergaande inregelmogelijkheden, toch weer een heel andere wending aan. Voor een top high-end weergever in dit hoge prijssegment die ook nog eens werkelijk full range (20 Hz - 30 kHz) is, bezit de HRS 100dsp met zijn 121 cm hoogte, 37,5 cm breedte (op zijn smalst 28 cm), 57,5 cm diepte en vloeiend rond gebogen zijkanten, eigenlijk opvallend vriendelijke afmetingen. Hoewel ik doorgaans niet zo van witte luidsprekers houd, moet toch gezegd worden dat de kleur parelmoer hoogglans wit, het testmodel mede door zijn rond lopende zijpanelen, prachtig staat!
Qua luidsprekerbezetting is de HRS 100dsp een volledig gesloten 4-weg systeem. Het laag is daarbij actief en digitaal geregeld, terwijl het midden en hoog passief analoog worden gefilterd. Indien gewenst kan er naast zelf gekozen versterkers (tri-amping, dus in dit geval laag, midden en hoog gescheiden) ook van de nieuwe en zeer hoogwaardige eigen Xanadu Amp 500 eindversterker (500 Watt aan 4 Ohm Klasse D vermogen nieuwste generatie) worden gekozen. Ondanks de klasse-D techniek is hier bewust niet van een schakelende voeding gebruikgemaakt, maar zorgt een zeer hoogwaardige en vooral stille Amplimo ringkerntrafo voor de stroomleverantie. Om een maximale kwaliteit voor het laag te verkrijgen adviseert Xanadu om minimaal 200 Watt per kanaal te gebruiken. Door het hoge rendement van maar liefst 93 dB, het actieve laag en het vlakke impedantieverloop wat op 4 Ohm ligt, is het al snel heel verleidelijk om van kleine maar wel heel hoogwaardige buizen eindversterkers gebruik te maken.
Hoewel dit theoretisch zeker erg goed zou kunnen gaan klinken, adviseert Xanadu voor maximale compressievrijheid, gemak en dynamiek, toch liever wat krachtiger ontwerpen. Dat de HRS 100dsp MK II veel meer is als een standaard 4-weg systeem, bewijzen alleen al de inzet van acht verschillende luidsprekerunits per kast! Daarbij gaat het om vier 26 cm lange slag woofers afkomstig uit Denemarken, twee 18 cm keramische middenunits van het Duitse Accuton, een 22 cm2 bandtweeter aan de voorzijde en een 7 dB regelbereik bezittende 5 cm2 bipool bandtweeter aan de achterzijde. Om al deze units tot een naadloos geheel samen te laten spelen, is niet alleen ontzettend lastig maar is ook maar weinig ontwerpers gegeven. Samen met zijn grote kennis van de materie, heeft Age dit keer heel bewust ook een fors beroep gedaan op de alsmaar beter wordende DSP technologie. Standaard is de HRS 100dsp dan ook voorzien van een volledig digitaal filter met door Xanadu optimaal geprogrammeerde waardes. Mede hierdoor is het mogelijk om zelfs bij gebruik van verschillende merken en typen versterkers, de weergave toch tot een perfect naadloos geheel te krijgen.
Door deze techniek is het ook mogelijk om met een veel kleinere behuizing toch een state of the art full range weergave te bereiken. Een extra en zeker in normale huiskameromstandigheden bijzonder aanbevelenswaardige toevoeging, is dat het systeem optioneel ook met een Trinnov ST2 processor kan worden gecompleteerd. Hierdoor wordt het namelijk mogelijk het systeem op de toegepaste ruimte in te meten en dat brengt natuurlijk een groot aantal voordelen met zich mee. Want naast het feit dat hierdoor het laag wel zonder dreunverschijnselen in een normale woonkamer zal passen, kunnen de luidsprekers ook beter op plaatsen in het interieur worden geplaatst die visueel meer verantwoord zijn. Buiten het laag worden natuurlijk ook het midden en hoog qua fase-, tijdgedrag en frequentieverloop beter met elkaar in overeenstemming gebracht. Hierdoor zal niet alleen onmiddellijk meer muziekplezier ontstaan, maar zal de totale set ook veel universeler met verschillende muziekstijlen om kunnen gaan.
Multiphysics modeling software
Hoewel het te ver gaat om aan letterlijk ieder detail van dit complexe systeem aandacht te besteden, is bij de HRS 100dsp naast de topkwaliteit luidsprekerunits en hybride wisselfilter, ook enorm veel aandacht besteed aan de zeer rigide en complexe kastconstructie. In tegenstelling tot een merk als bijvoorbeeld het Amerikaanse Magico, wat op de M-project na alle overige modellen met een kast van aluminium uitrust, maakt Xanadu nog ‘gewoon’ gebruik van hout. Toch wil dit zeker niet zeggen dat zo’n houten behuizing simpel en resonerend zal zijn! Net als bij de internationale top maakt namelijk ook Xanadu gebruik van zeer geavanceerde en prijzige multiphysics modeling. Hierbij kunnen de werkelijke gedragingen van zowel kast als luidsprekerunits in real time zichtbaar worden gemaakt en is het dus ook heel goed mogelijk om ook met hout een stille en resonantiearme kast te realiseren. Na alle berekeningen en analyses is het tenslotte de beurt aan de meubelmaker en worden de weergevers onder zeer gecontroleerde omstandigheden uit verschillende lagen op elkaar geperst hout vervaardigd. Inwendig is de HRS 100dsp voor maximale controle en resonantievrijheid, in vijf afzonderlijk geoptimaliseerde compartimenten onderverdeeld. Daarbij is werkelijk niets aan het toeval overgelaten en bevat het systeem de meest uitgelezen onderdelen die op de markt beschikbaar zijn.
Voorbereidingen
Hoewel het bij al mijn testen gebruikelijk is om de producten in mijn geoptimaliseerde luisterruimte te evalueren, maak ik af en toe ook een uitzondering. Met name als systemen zo groot, kostbaar en zwaar worden dat het transport een serieus risico gaat vormen, is het beter om zo’n test op locatie uit te voeren. Zo ook bij de HRS 100dsp die gelukkig wel in de inmiddels bij mij bekende Xanadu luisterruimte staat opgesteld. Hierdoor is vergelijken niet alleen gemakkelijk, maar kan ik ook horen wat dsp bij zo’n groot full range systeem doet. De Xanadu luisterruimte bezit naast een prettige en rustige atmosfeer, riante afmetingen (5,80 x 7,20 x 3,00 meter). Op het oog is het een heel mooi ruime en perfect symmetrische luisterruimte, die echter ondanks de speciaal vervaardigde systeemwanden toch wat onhebbelijkheden in het laag en middenlaag heeft. Age: ‘Helaas ontkom je daar in de praktijk bijna niet aan. Nagenoeg geen enkele ruimte is echt ideaal om een mooi hifi systeem in op te stellen en hebben maar weinigen de beschikking over een afzonderlijke luisterruimte. Verreweg de meesten onder ons moeten het dus doen met een normale huiskamer. Een ruimte waar naast de hifi set, vooral ook nog in moet worden geleefd natuurlijk! Door de logische extra hindernis van dit laatste voorbeeld, is het heel vaak onmogelijk om de luidsprekers op hun meest geschikte plaats neer te zetten. Voor maximale controle en beheersing heb ik daarom naast een gesloten kastconstructie, ook voor actieve DSP sturing voor het laag en het inregelen in de ruimte gekozen. Hierdoor is het niet alleen mogelijk om een werkelijk full range systeem toch in een normale woonkamer heel goed te laten klinken, maar blijft ook de leefbaarheid van de woonkamer in tact!'
'Jij vraagt je nu misschien af waarom ik bijna tartend de problemen nog eens extra lijk op te zoeken door van maar liefst acht grote woofers (1.400 cm2 membraanoppervlak!) gebruik te maken. Ben ik dan zo’n enorme laagfetisjist? Hoewel ik wel van een realistisch en vooral kwalitatief zeer goede laagweergave houd, ben ik ook allergisch voor dat vervelende boemen. De reden dat ik van zoveel woofers gebruik maak is dat juist met zoveel oppervlak het tegenovergestelde plaatsvindt en de problemen juist verminderen! Het akoestisch vermogen en de belastbaarheid verbeteren namelijk niet alleen enorm, ook de vervorming duikt extreem omlaag. Door het zeer grote membraanoppervlak ontstaat er verder iets wat je als ‘koppel’ zou kunnen omschrijven. Je kunt het vergelijken met bijvoorbeeld een hele kleine 3 cilinder motor, die met allerlei kunstgrepen zoals een turbo tot een bepaald aantal PK’s komt. Neem dan vervolgens een 6 cilinder motor met hetzelfde aantal PK’s en ga in beiden rijden. Terwijl het kleine motortje op papier hetzelfde is, moet hij zich in de praktijk fors inspannen om tot aannemelijke prestaties te komen. De 6 cilinder hoeft zich daarentegen nauwelijks in te spannen en doet alles op zijn dooie gemak. Ook de grote bandtweeter aan de voorzijde weet zo’n ultiem gevoel van gemak op te roepen en koppelt ultra lage vervorming aan een enorme snelheid. Hoewel de kleinere bandtweeter aan de achterzijde in eerste instantie gehoormatig ‘onzichtbaar’ is, zorgt hij wel voor een nog betere en vooral meer natuurlijke weergave.’
