REVIEWQuad

ESL 63QA

Kilian Bakker | 06 september 2007 | Fotografie Kilian Bakker | Quad

Als tweede Quad Atelier project wilde men bij Quad Musikwiedergabe de legendarische ESL 63 nieuw leven inblazen. Bij het ESL 57QA project kon men het reeds in productie zijnde houten frame naar wens aanpassen maar voor dit model moest een geheel nieuw frame worden ontworpen. De originele ESL 63 of F.R.E.D. (Full Range Electrostatic Doublet) had een frame wat voor een gedeelte uit speciaal gegoten kunststof delen bestond. Die onderdelen werden kort na de overname door de I.A.G. uit productie genomen omdat er in China werd gewerkt aan twee nieuwe modellen.

De ESL 63QA heeft een M.D.F. frame waarbij, in tegenstelling tot de ESL 57QA, de vormgeving van het origineel niet is aangehouden (de constructie zou anders te complex worden). Het ESL 63QA frame heeft een kubistisch vormgegeven frame met aan de voor- en achterzijde ingeklemde en licht gebogen geperforeerde stalen platen. Het recensiepaar was voorzien van Maple fineer en de beschermplaten waren in zilver gespoten waarmee het geheel een Scandinavische uitstraling kreeg. De elektrostatische panelen vormen het hart van de ESL 63QA en deze panelen zijn praktisch identiek aan die van de originele ESL 63. Het zijn in feite modulaire weergaveblokken waarbij het Mylar membraan en zijn statoren in een van ribben voorzien kunststof frame zijn geklemd.

Quad Atelier ESL 63 QA

Elke ESL 63QA heeft vier weergaveblokken waarbij de twee in het midden speciale statoren hebben met zeven niet-geleidende cirkelvormige onderbrekingen in de koperlaag. Daardoor ontstaat er een `dual-stator` geheel met concentrische segmentering waarbij elk segment door zijn eigen Delay-Line wordt aangestuurd. Het signaal van de versterker wordt eerst door de audio transformatoren opgeslingerd tot een waarde die hoog genoeg is om vat te krijgen op het met een statische hoogspanning (circa 5,5 kiloVolt) geladen membraan. Vervolgens wordt dat signaal vertakt en door de verschillende Delay-lines gevoerd (elke Delay-line bestaat in feite uit een speciale spoel). De concentrisch verdeelde segmenten van de binnenste statoren worden vervolgens aangestuurd door de Delay-lines die in een gestaffelde volgorde het signaal aanbieden zodat er geen sprake meer is van een typische `vlakstraler` maar van een pseudo-puntbron.

Twee extra weergaveblokken zijn via de buitenste kopervlakken gekoppeld aan de hoofdstatoren en bieden hoofdzakelijk ondersteuning in het laagfrequent bereik. Heel knap ontworpen en het moet gezegd dat het origineel (de oude `63) over een periode van maar liefst 18 jaar werd ontwikkeld (toen had men nog geduld). Een puntbron is altijd het ideaal van luidsprekerontwerpers geweest, maar ook een zo licht mogelijk membraan en een Ă©Ă©nweg `Full-range` systeem (zonder wisselfilter). Dit systeem combineert die drie idealen in een tamelijk praktische weergever (compact zijn ze niet maar er bestaan paneelweergevers met een twee keer zo groot frame).

Peter Walker, de geestelijk vader van de ESL 63 stelde het zo voor: als hij een Mylar vlies zou opspannen in een raamwerk en daar al pratende achter zou gaan staan, zou men nog steeds heel duidelijk zijn stem horen, met minimale kleuring. Wanneer het membraan zonder de echte klankbron (zijn stem) op dezelfde manier zou blijven bewegen, zou de toehoorder nog steeds een stem vlak achter dat vlies waarnemen... en dat was de basis van het F.R.E.D. onderzoek; een vlak, zeer licht membraan dusdanig aansturen dat er uiteindelijk een virtuele puntbron ontstond wat zich ongeveer 30 centimeter achter het membraan leek te bevinden. Zoals gezegd; heel knap en heel effectief waardoor Manfred Stein vorig jaar besloot om een eigen weergever te ontwerpen met de Quad Delay-line blokken als uitgangspunt (de huidige Quad/IAG ESL weergevers maken nog steeds gebruik van dit systeem).

De Quad Atelier ESL63QA is behalve de vier weergaveblokken een geheel nieuwe weergever waarbij het uit M.D.F. en staal vervaardigde frame en de elektronica door Quad Musikwiedergabe zelf worden gemaakt. De originele F.R.E.D. was van een paar Mylar `stofvensters` voorzien en ook in de ESL 63QA zijn deze aangebracht maar met een dubbele functie. Bij de 63QA zijn de vensters wit uitgevoerd zodat het binnenwerk niet door de metalen grille zichtbaar is. Slim. De stalen grilles zijn aan de randen met rubber strips gedempt maar laten zich bij stevig bekloppen van het frame nog licht horen. Volgens Quad Musikwiedergabe zal dit effect niet hoorbaar zijn tijdens muziekweergave. De elektronica en connectoren zijn gemonteerd aan een metalen U-frame wat zich onderin de behuizing bevindt. Het aansluitpaneel is bereikbaar door een uitsparing in het hout en is naast de twee luidsprekerklemmen van een aan/uit schakelaar, een indicatie-LED en een IEC lichtnet ingang voorzien. De ESL 63QA staat op een zware staalplaat wat voor een hoge mate van stabiliteit zorgt. De handleiding was ten tijde van deze recensie nog niet klaar (mede omdat men na de CE goedkeuring nog op gegevens van de CE commissie moest wachten) maar Quad Musikwiedergabe kennende zal het een duidelijk en informatief handboek worden. Exacte technische specificaties waren ook nog niet voorhanden maar de afmetingen tellen circa 110 centimeter hoog bij 75 centimeter breed en 15 centimeter diep (zonder voetplaat) en hij weegt circa 35 kilo per stuk. De verpakking bestaat bij persoonlijke levering door Manfred uit een houten frame met vilt en bij verzending uit een houten bekisting. De standaard fineerafwerkingen zijn Maple en Beuken waarbij de grille en voetplaat zowel in zilver als zwart leverbaar zijn. Andere afwerkingen zijn tegen meerprijs leverbaar. De garantieperiode duurt 2 jaar.

MERK

EDITORS' CHOICE