De apparatuur, fysieke opstelling en akoestiek vormen samen een heilige driehoek, ‘the Holy Trinity’ waar soms wel naar gerefereerd wordt in audiofiele kringen, zij het dan dat het meestal om de luidspreker, randapparatuur en kabel eenheid gaat. Maar hoe manifesteert deze heilige driehoek zich nu wanneer alle puzzelstukjes op haar plek vallen en met elkaar in balans zijn? Als antwoord kan, in het heel kort, gegeven worden dat er niets meer de muzikale presentatie in de weg staat! De symbiose tussen een uitgebalanceerde stereoset, een goede opstelling en de juiste akoestiek maakt dat deze drie pijlers samen zichzelf wegcijferen en de muzikale presentatie ruim baan geven om zichzelf te ontplooien tot een realistische weergave waarin sprake is van een echt aanwezigheidsgevoel, het ‘being there’. Groots opgezette opera, Verdi’s “Otello” onder leiding van Myung-Whun Chung, wordt ook groots weergegeven waarbij de orkestrale begeleiding, solisten en koor tastbaar op het podium staan en de luisteraar in de zaal van het Opera Bastille te Parijs wordt geplaatst. De zolderruimte cijfert zichzelf met gemak weg om de grote ambiance van de operazaal naar voren te laten komen. En net zo gemakkelijk als een groots opgezet operawerk wordt gepresenteerd is diezelfde heilige driehoek in staat om een klein en intiem werk neer te zetten, zoals bleek met werken van onder andere Diana Krall.

Wanneer Jaques Brel, begeleidt door de piano, inzet, wordt zijn aanwezigheid akelig realistisch. De goede focus, het tonale karakter en de duidelijke articulatie van de weergave maakt de heilige driehoek tot het membraan van de microfoon waarmee de zang van Jaques Brel destijds was opgenomen. Als luisteraar kijk je volledig door alle lagen, welke zich tussen de opname en uiteindelijke vertaling tot akoestische energie bevindt, heen. Dat dit een behoorlijk analytisch vermogen van de stereoset vraagt moge duidelijk zijn, maar nergens wordt het analytisch vermogen buitensporig. Balans in zowel micro als macrodynamiek, oplossend vermogen, timbre en timing zorgen voor een behoorlijk neutrale, naar akoestische energie, vertaling van het muzikale signaal dat vervolgens door het samenspel van opstelling en akoestiek zo volledig als mogelijk wordt overgedragen aan de luisteraar. Er wordt niets geromantiseerd, toegevoegd of weggelaten en de weergave kan daardoor vrij confronterend zijn voor mensen die naar een ander, meer verhullend, klankkarakter zoeken. Het stelt de luisteraar echter wel in staat om te horen wat er op de bron staat, de enige referentie die wij kunnen hebben gezien de vele onbekende parameters die aanwezig zijn in het gehele opname, mastering- en productieproces van het zilveren schijfje. Ook muziek waarbij het signaal stevig bewerkt is, en eigenlijk niets meer met natuurlijkheid van doen heeft, heeft de revue gepasseerd. Zowel de muzikale werken van The Orb als Madonna’s “Sky Fits Heaven” kennen een ruimtelijke presentatie die de luisteraar in een geluidsbel plaatsen en met de luisteraar’s oriëntatie spelen zoals een surroundopstelling dat doet. De aangepaste akoestiek verhindert dat de ruimtelijke presentatie wordt gestimuleerd met een valse ruimtelijkheid veroorzaakt door reflecties die zich als puntbronnen kunnen manifesteren. Enkel het spel tussen fase en amplitude krijgt hier de kans om de luisteraar te omgeven met geluiden en doet dat met verve. De laagweergave tijdens het nummer van Madonna wordt stevig, kort en met een goede punch weergegeven. Ook tijdens laagrijke nummers van Marcus Miller blijken zowel de luidsprekers alsook de ruimte goed om te gaan met de vele laaginformatie die aangeboden wordt. De Apogee’s weten de verschillende baslaagjes goed en gefundeerd weer te geven met een rijkelijk tonaal karakter, en ondanks dat er op een toch vrij stevig volume gedraaid wordt, heeft de ruimte nergens moeite om de grote laagenergie te verwerken. Het gehele frequentiespectrum is mooi in balans met een open en klankneutraal karakter. Het laag is in de juiste proporties vertegenwoordigd, volledig samengesmolten met het open middengebied en transparant hoog. Deze Duetta’s zetten een behoorlijk full-range karakter neer en gaan moeiteloos om met complexe muziekstructuren. Tot op heden heb ik nog geen hybride elektrostatisch systeem, of een elektrostatisch systeem gecombineerd met subwoofer, gehoord waarbij er zo’n overtuigend coherent klankspel te horen was.

En zijn veel verschillende CD’s in de Marantz verdwenen, elk met hun eigen specifieke kenmerken maar telkens blijft het gemak, de goede articulatie, het in balans zijnde neutrale klankkarakter en het zichzelf wegcijferen van zowel de apparatuur alsmede de ruimte positief opvallen. Ik kan mij goed vinden in het bereikte realisme, wetende dat het optimale bereikt is binnen de gegeven mogelijkheden, en Toine’s gevonden audiofiele rust. Relevante kritiekpunten zijn er binnen dit kader niet, de synergetische match tussen de apparatuur onderling en met de fysieke plaatsing en behandelde akoestiek is het eindpunt van de audiofiele onrust die de muzikale reis van Toine heeft vergezeld. Ik maak het tijdens luistersessies elders zelden mee dat de eigenaar dusdanig veel energie heeft gestoken in alle aspecten die belangrijk zijn voor een goede weergave, los van enige smaak of voorkeuren. Het was voor mij dan ook een genoegen om deelgenoot te mogen worden van de audiofiele rust waarnaar Toine zichzelf in de loop der jaren heeft toe gewerkt!


Nawoord

Na mijn bezoek heeft Toine zijn muzikale reis verwoord in een persoonlijk verslag welke te vinden is op zijn website. Een interessante verslaglegging voor iedereen die de persoonlijke beleving van Toine’s muzikale reis eens wil lezen.
Ook kwam ter sprake dat de interlinks ondertussen vervangen zijn door de Paul Speltz interlink. Toine was danig onder de indruk van Paul Speltz’s Anti-Cable luidsprekerkabel dat hij besloten had deze lijn door te zetten en dus ook de interlinks te vervangen door een dergelijk exemplaar.

De laatste berichten die ik hierover ontvangen heb, zijn veelbelovend en het doorzetten van de lijn maakt de belofte die de luidsprekerkabel eerder al bracht, meer dan waar.