ARTIKEL

Rendement, efficiëntie en gevoeligheid

De volgende specificatie - hier weegegeven als het Engelse sensitivity - zien we op Nederlandstalige specificatielijstjes onder verschillende benamingen terug: rendement, efficiëntie en gevoeligheid.

We starten ook hier met een praktische vuistregel: bij een gelijke stand van de volumeregelaar op je telefoon, zal een hoofdtelefoon met een hoger rendement meer decibels produceren dan een hoofdtelefoon met een lager rendement. In principe zitten daar enkele voordelen aan vast: een hoger maximaal volume (al stelt de belastbaarheid daar dan weer grenzen aan) of een iets lager batterijverbruik.

Bij de in-ear hoofdtelefoon uit ons voorbeeld ligt het rendement aan de lage kant, met 96 dB/1 mW. Dat wil zeggen dat hij bij een vermogen van 1 mW een geluidssterkte van 96 dB kan produceren. Dat is nog werkbaar voor een doorsnee tablet of smartphone, zolang je geen echt hoge volumes verwacht. In vergelijking met een typische hoofdtelefoon voor onderweg is deze waarde echter aan de lage kant - meestal zien we cijfers rond 105 dB, met waardes tot zo'n 120 dB bij de meest efficiënte ontwerpen.

Belastbaarheid

De volgende term die we tegenkomen, is max input capability. Daarmee geeft de fabrikant de maximale belastbaaheid aan van de hoofdtelefoon, het maximale vermogen dat de hoofdtelefoondriver(s) gedurende een bepaalde periode kunnen verdragen voor er mogelijk permanente schade optreedt.

Gebruik je je hoofdtelefoon alleen met een smartphone of tablet, dan hoef je je hierover alvast geen zorgen te maken. Iedere hoofdtelefoon die we al testten bij FWD Magazine - en dat zijn er intussen wel wat - kan het maximale vermogen van zo'n toestel makkelijk bolwerken.

Toestellen die mogelijk wel te veel vermogen leveren voor een hoofdtelefoon voor onderweg, zijn de hoofdtelefoonuitgang van een hoogwaardige geïntegreerde stereoversterker of een stevige hoofdtelefoonversterker. Maar waarschijnlijk hebben je trommelvliezen het al lang begeven vooraleer dat een issue wordt. Vooral niet al te druk in maken dus.

De enige categorie hoofdtelefoons waarbij de maximale belastbaarheid echt een praktisch nut heeft, is bij DJ-hoofdtelefoons. Wanneer ze gebruikt worden door een DJ die met zijn mixconsole moet opbeuken tegen een orkaan van decibels, welteverstaan.

Plug, kabel, gewicht en extra's

Het zware deel zit er op, nu komen we weer bij aanzienlijk lichtere kost.

De plug geeft aan welk type connector er gebruikt wordt. De meest populaire types zijn 3,5 millimeter (voor smartphones, tablets, ...) en 6,35 millimeter (voor hifi- en studiotoepassingen), maar ook XLR (al dan niet gebalanceerd) is mogelijk in het exotische segment van de markt.

Bij onze voorbeeldhoofdtelefoon geeft de fabrikant nog mee dat hij met 24K goud bekleed is, iets wat een nog beter contact van de plug moet garanderen en wel vaker voorkomt bij duurdere sets. Onmisbaar is het echter niet.

Onder kabel (cable) zien we dat het om een exemplaar gaat van 120 centimeter, zowat de standaardlengte voor mobiele hoofdtelefoons. Bij modellen voor de huiskamer zie je typisch 300 centimeter. In beide gevallen een praktische keuze.

Minder typisch is dat het om een verzilverde OFC-kabel gaat (oxygen free copper). Duur spul dus, wat het hoogwaardige karakter van deze set moet onderstrepen. Of het een levensgroot klankmatig verschil gaat maken, dat is weer een andere vraag. Met een niet-afneembare kabel (daarover wordt niets vermeld, dus we gaan er even van uit dat die er niet op zit) is het moeilijk vergelijken.

Het gewicht (weight) - hier amper 11 gram, wat erg weinig is - wordt volgens de algemene standaard opgegegeven in dit voorbeeld, dus zonder kabel. Die kan er nog enkele grammen aan toevoegen bij een in-ear hoofdtelefoon, bij een dure over-ear hoofdtelefoon kan het om meer dan 100 gram gaan.

De extra's geven dan weer aan wat je verder nog in de verpakking aantreft. En dat kunnen heel wat nuttige en minder nuttige spullen zijn...

Geluidsdruk en THD

In ons tweede - aanzienlijk kortere - voorbeeld bekijken we de specs van een populaire hoofdtelefoon voor mobiel gebruik.

Over de impedantie en frequentierespons hebben we het al uitgebreid gehad bij ons vorige voorbeeld, dus we stappen meteen over naar de derde spec: geluidsdrukniveau. Hiermee verwijst de fabrikant naar de geluidsdruk (sound pressure level of SPL) die de hoofdtelefoon kan voortbrengen, voor wat dat waard is voor een doorsnee gebruiker.

THD is in kwalitatief opzicht een stuk belangrijker. Het is geen garantie voor een goede geluidskwaliteit, maar het geeft de totale harmonische vervorming (total harmonic distortion) aan. En minder dan 0,5 procent vervorming geeft aan dat er in dit geval slechts een erg kleine vervorming werd toegestaan voor de meting.

En zo hoort het ook, maar evident is het niet. Door bijvoorbeeld 10 procent THD of iets dergelijks als norm te hanteren, had deze fabrikant zijn cijfers aanzienlijk mooier kunnen doen lijken. Maar dan wel met oerslecht geluid. Kortom, deze aanpak wijst op hoge normen - en het gaat hier eerlijk gezegd ook over een premium set.

Contactdruk geeft aan hoeveel druk de hoofdtelefoon op de oren uitoefent (2,8N is eerder strak, ideaal voor onderweg), en bij oorkoppeling (draagwijze) is circumaural gewoon een synoniem voor over-ear (of around-ear). Daar hadden we het eerder al uitgebreid over.

Onder transductorprincipe worden het werkingsprincipe (hier dynamisch) en de constructie van de behuizing (gesloten) samengevat. Ook die bespraken we elders al. En gewicht verklaart zichzelf, mogen we hopen.

Maximale belastbaarheid is op zijn beurt een synoniem voor de max input capability uit ons eerste voorbeeld: het geeft het maximale vermogen aan dat de hoofdtelefoon gedurende korte tijd kan verwerken zonder dat er schade optreedt aan de hoofdtelefoon.


EDITORS' CHOICE