Luisteren
Bij grootse ervaringen met audio-apparatuur gebeurt het een enkele keer dat er luisteraars over de vloer komen in een van de listening rooms. Met als thema: ‘er staat hier nu even iets leuks, dat moet je voor de f@*#ing fun eens beluisteren’. Dit keer waren ook vertegenwoordigers van YG uit de Verenigde Staten aanwezig, die daarvoor speciaal zijn overgevlogen. Niet nadat eerst het bericht richting Colorado werd gestuurd dat de Carmels in principe het type performance laten horen zoals de ontwerper dat bedacht heeft. Wel, die prestaties zijn op z’n minst opmerkelijk en confronterend. Direct herkenbaar voor luisteraars met professionele live en/of studio-ervaring en voor het bezoek uit de VS. Maar voor enkele anderen een absolute cultuurschok.
Zoals met alle audio-systemen moet u uiteindelijk zelf iets kiezen dat vreugde schenkt. Voor uw recensent is de wereld zelfs nog veel simpeler. Het enige dat gebeurt is eenvoudigweg opschrijven welke de geluidsmatige indrukken zijn. Na enige tijd gaat alle review-apparatuur weer weg, terwijl de lezer van Music Emotion iets koopt en daar jarenlang aan vast zit. Dat moet soms rampzalig beperkend zijn. Hier is het gewoon: ‘recensent sweept luidsprekers’. Waar de reviewer in zíjn of haar vrije tijd naar luistert, is werkelijk voor niemand interessant. Hieronder dus een simpele beschrijving van hoe de Carmels presteren. Als dat u aanspreekt, zijn ze gewoon te koop.
Er zijn weinig luidsprekers die zo ‘live’ klinken als deze Carmel (en de andere YG’s). Nou klinkt deze luidspreker zelf helemaal niet: de Carmel is genadeloos transparant en eigenlijk volstrekt afwezig. Er is een direct contact met de elektronica en de opname, de luidspreker zelf voegt niets toe en laat niets weg. Je kunt ook zeggen dat de Carmel ook niets in zich heeft dat de volledige ontplooiing van de opname in de weg staat. De Carmel klinkt uit zichzelf ook niet kil of koel, maar simpelweg neutraal. Als er warmte zit in instrumenten, stemmen en in de opname, dan geeft de Carmel dat gewoon weer. Als zulke eigenschappen ontbreken, verzint deze YG niet zelf een stukje warmte. Er is sprake van een superieure homogeniteit en lineariteit. De drive is volledig uniform over het volledige frequentiebereik en alle detail is hoorbaar, maar wordt niet gehyped door fouten in de filters, drivers of de afstemming.
Het laag is super lineair en kent geen enkele versmering. Laag uit een gesloten systeem is niet het bolle en vaak overtrokken ‘rommellaag’ dat velen als aangenaam ervaren, maar dat feitelijk ontstaat door uitslingering van drivers, conus breakup en het opzettelijk aanstoten van roommodes. Bij veel systemen is het laag veel te dik en prominent. De sublieme laagweergave zorgde voor de perfecte weergave van Jean Rondeau’s Bach suite BWV 997 (Erato). Uit een klavecimbel komt laag, maar het is geen laag waarmee je voorwerpen in de kamer omverblaast. De Carmel gaf dit op de meest authentieke manier weer, overeenkomstig hoe dat instrument in werkelijkheid de tonale verhoudingen presenteert.
Zoals dat zo mooi heet is de noisefloor erg laag. Dat is natuurlijk ook een functie van de aangesloten elektronica, maar in feite klinkt de Carmel extreem zuiver. Dat is best risicovol. Hoewel deze luidspreker zeker niet geschikt is om verpletterende decibellen neer te zetten in grote ruimten, kunnen ze toch fors uithalen en dynamische uitstapjes ragzuiver en snoeihard presenteren. Het lijkt dan of het niet hard gaat, maar ondertussen fluiten je oren. De indruk dat een luidspreker ‘hard’ klinkt komt vaak vanwege vervorming. Dat is wat de Carmel niet doet. Die zuiverheid draagt bij aan de spreekwoordelijke ‘inktzwarte’ achtergrond vanwaar het geluid tot je komt.
Ook de stage-afbeelding is superieur. Volledig 3D in alle richtingen, voor zover dat natuurlijk binnen de opname is geregistreerd. Vervolgens is er een eigenschap die vrijwel niet onder woorden te brengen is. Het viel direct op, tijdens de eerste twintig seconden dat de Carmel geluid presenteerde. Echt zo’n ‘wow momentje’. Het idiote is dat je daar vervolgens binnen een dag aan gewend bent, net als aan een hele dure en super rijdende auto. Het is een eigenschap die minder aanwezig is bij andere luidsprekers, maar die ongetwijfeld te maken heeft met de correctie van zowel de fase als het frequentie-verloop. Maar het heeft ook te maken met de manier waarop de drivers functioneren. Je hoort dat er in het weergegeven signaal iets is dat fundamenteel klopt. Iets dat verder gaat dan bij andere luidsprekers. Noem het een afname van vervorming. Het draagt absoluut bij aan het verpletterende realisme waarmee de Carmel kan spelen. Voordat deze review teveel in het esoterische domein belandt, is het zinvol om dit aspect te laten rusten. Voor ondergetekende was het ook de eerste confrontatie met dit fenomeen. Binnenkort komen er nog andere YG-luidsprekers naar de luisterruimte. Dan is er tijd om dit geluidsmatige aspect beter te duiden.
