"Keurig ding, keurige gozer", zegt Schouhamer Immink als we buiten staan. Het hele bezoek heeft ongeveer vier minuten in beslag genomen.
Op de terugweg neemt stadsbus 1 een andere route. In één van de Zwolse buitenwijken rijden we voorbij een Starfighter, die buiten een vakschool op een paal is gezet. Een hoogst onalledaags tafereel. "Hij kan er zo in", roept Schouhamer Immink meteen, en kijkt nog eens naar zijn nieuwe aankoop. "Ik wil uitsluitend in een Starfighter naar mijn CDP-101 luisteren!"
De Starfighter bij het Deltion College (Foto: Bart Hoekstra)
Schouhamer Immink studeerde elektrotechniek in Rotterdam. Daarna ging hij werken bij Philips` grootste instituut voor fundamenteel onderzoek, het Natuurkundig Laboratorium (vaak afgekort tot Natlab). Maar Defensie was hem niet vergeten: na een half jaar moest hij opkomen voor militaire dienst. Een verschrikking, vond Schouhamer Immink: "Ik kwam op de officiersopleiding. Ik vond het echt heel vervelend, dat geschreeuw van die mensen, en dat geouwehoer van die kerels allemaal. Over sport en over wijven, het was altijd hetzelfde. En altijd maar weer dat harde hollen, zus en zo. Ik ben al niet zo`n sportief type. Ik dacht: `Hier moet ik niet lang blijven`."
"Ik was al een half jaar op het Natlab geweest. Ik had het daar hartstikke goed naar mijn zin. Je was lekker helemaal je eigen baas en je werd gewaardeerd en gerespecteerd. En dan word je daar in dat leger een beetje afgezeken en afgefeut enzo. En daar had ik echt helemaal geen zin in, in nog ruim een jaar dienen. Dus toen ben ik naar de dienstdoende arts gegaan. Die heeft me doorverwezen naar de districtspsychiater, en die heeft mij afgekeurd. Dat ging verbazend snel."
"Ik moest wat formulieren invullen. Daar stonden vragen op als: `Wat vindt u van de commando`s?` Ik schreef: `Luidruchtig`.
Kreeg hij het terug, zei die psychiater: `Dit is helemaal niet goed.`
Ik zei: `Nee, dit is niet goed.`
`Wilt u weg?`
Ik zei: `Ja, ik wil weg.`
Hij zei: `Nou, dan maak ik dat in orde.`
Zo makkelijk ging dat. Hij had wel door dat ik echt weg wou. Dus hij zei: `Dan maken we dat in orde`, klaar. Hij bood ook nog aan dat ik zou gaan werken in Oegstgeest, bij een laboratorium van de krijgsmacht.
Ik zei: `Nou nee, daar heb ik ook niet zo veel zin in.`
`Nee,` zei hij, `laten we dan maar gewoon afkeuren. Maar u moet er wel rekening mee houden dat het met S5 (voor de jonge lezer: de code voor ongeschiktheid wegens geestelijke instabiliteit, red) is, en dat u dan nooit meer een baan bij de overheid kunt krijgen.` Want die wilde geen mensen hebben die om psychische redenen waren afgekeurd.
Ik zei tegen die psychiater: `Ik weet niet wat Philips daarvan vindt, dat ik afgekeurd word.`
Hij zei: `Dan gaat u nog maar eens bij Philips kijken wat ze ervan vinden. Dan hoor ik het wel. Desnoods maken we er S4 van. Dan blijft u nog in dienst, en dan gaan we iets anders zoeken.`
Dat vond ik prima. Dus ik ben een dag op en neer gegaan. Van Delft naar Eindhoven."
De dienstdoende Philips personeelsfunctionaris liet Schouhamer Immink weten dat `één gek meer of minder op het Natlab niets uitmaakte`, en daarmee was de zaak beslist. Zeer tot opluchting van de afgekeurde. "Al dat gezeik aan je hoofd. Altijd maar die oefeningen. Verplaatsingen. Het is allemaal waardeloos. Je zit tussen allemaal mensen die niet willen, je bent toch van huis, je kunt niet verder met je carrière. En je komt een jaar later in je loopbaan terecht."
Schouhamer Immink in het Natlab, 1996
Schouhamer Immink keert terug naar het Natlab, waar hij gaat werken bij de afdeling Elektronica. Zijn eerste werk doet Schouhamer Immink aan de Plumbicon, Philips` opnamebuis voor in kleuren televisiecamera`s. Rond 1973 ging hij over naar de groep die werkte aan wat –zo bleek later– de voorloper was van de cd: de beeldplaat. Oftewel Philips` grote, LP-achtige schijf die op de markt is gekomen onder de naam LaserVision. Een toekomstwijzend systeem, aldus Schouhamer Immink: "Contactloze uitlezing van een optische plaat met een laser, dat was op alle punten nieuw. We hebben in die tijd ontzettend veel octrooien aangevraagd, omdat nog niemand op dit terrein bezig was geweest. Elk nieuwe idee patenteerden we. In die tijd hebben we een pakket aan octrooien aangelegd op het gebied van optische uitlezing. Niemand kon daar omheen. De concurrentie kon geen laserplatenspeler maken zonder Philips` patenten."
Het is het begin van een carrière waarin Schouhamer Immink toonaangevend werk doet aan media als de cd, cd-rom, cd-r, DAT, DCC, dvd, DV (het digitale bandje bekend van camcorders) en Blu-ray Disc. Dan, in 1998, na bijna dertig jaar bij het Natlab, neemt Schouhamer Immink stante pede ontslag.
"Dat was het merkwaardige in dat Natlab: je had een driemanschap als directeur. Scheikunde, Natuurkunde en Elektronica. Die mannen konden elkaar soms niet luchten of zien. Er liepen Chinese Muren door het Natlab."
Met verbijsterende gevolgen: "Op een gegeven moment had de directeur van de natuurkundige afdeling een aantal elektronici nodig voor het werk aan de laserdisc. Maar denk maar niet dat er vanuit Elektronica assistentie kwam! Die zeiden: `Wij doen tape`. Die directeur heeft toen elektronici moeten halen uit een Philipslab in Amerika, omdat zijn naaste collega`s die expertise niet wilden leveren. Shocking."
