ARTIKEL

Opstellen en aansluiten

René van Es | 22 april 2004

Opstelling voor weergave in een muziek systeem

De plaats van een subwoofer is minder kritisch naarmate de scheidingsfrequentie lager is. Normaal zet u de subwoofer tussen de hoofdluidsprekers in of er net ernaast. Een muur of hoek geeft een extra versterking van het laag (3 dB resp. 6 dB), maar maakt de afregeling een stuk lastiger. U hebt dan eerder last van staande golven en resonanties. Subwoofers die werken tot 100 Hz moeten bij de hoofdluidsprekers staan. Subwoofers die maar tot 40 Ă  50 Hz werken kunnen haast elke plaats in de ruimte innemen. Ook hier geldt dat experimenteren de moeite loont om een zo glad mogelijk verloop van de frequentie band te bewerkstelligen. Hoe kleiner de hoofdluidsprekers zijn, hoe dichter de sub daarbij hoort te staan. Grote systemen die zelf al flink laag weergeven en leunen op de subwoofers voor het diepste laag laten een grotere afstand tussen sub en speakers toe.

Subwoofers (c) Xingo
Een subwoofer moet altijd de kamer instralen. Draai dus niet de sub met de speakerzijde naar de muur. Sommige subwoofers hebben de woofer aan de onderzijde terwijl de sub op pootjes staat. Een fabrikant kan dan een plaat monteren onder de sub waardoor de ondergrond niet meer van belang is. Heeft de sub geen dergelijke plaat, plaats hem dan op een harde ondergrond en niet boven vloerbedekking. Een flinke tegel op de vloerbedekking leggen is een oplossing. Desnoods hoge spikes toepassen. Zorg hoe dan ook voor ruimte tussen de woofer en het tapijt. Zet de sub tenslotte niet achter de gordijnen of onder de bank. Hij moet in een degelijke opstelling extra hard werken en geluid maken en dat nemen uw buren u niet in dank af. Bovendien wordt het geluid muf en traag. Zet een subwoofer ook vooral niet op een centrale plaats tussen de hoofdluidsprekers, uit het midden is beter om zo staande golven en resonanties voor te zijn. Logischerwijze aan de rechterkant, daar zitten de bassen in een orkest. Hoewel de meeste leveranciers juist kiezen voor de linkerkant. Mogelijk doen ze dat om evenwicht te scheppen.

Vaak komt de vraag Ă©Ă©n of twee subwoofers toepassen. De vuistregel is dat een groot systeem dat slechts ondersteuning nodig heeft voor het diepste laag kan volstaan met Ă©Ă©n forse woofer. Wie gebruik maakt van mini monitors is veelal beter uit met twee kleinere subwoofers, die dan maar iets minder diep gaan. Hoewel er geen bezwaar is mini monitors desnoods te ondersteunen met twee grote subs. In het ultieme systeem zijn en de hoofdluidsprekers groot en staan er twee grote subwoofers opgesteld.


Aansluiten in een muzieksysteem

Subwoofers primair voor muziekweergave kunnen op meerdere manieren worden aangesloten. En korte opsomming:

  • Indien per kanaal een actieve subwoofer wordt ingezet is deze parallel aangesloten aan Ă©Ă©n van de twee stereo luidsprekers. De kabel van de subwoofer wordt verbonden met de plus en de min uitgang van de versterker, net als de luidspreker zelf.
  • Indien bij stereo een enkele actieve sub wordt toegepast sluiten we drie draden aan die naar de sub lopen (veelal uitkomend in een speakon plug). Een signaaldraad gaat naar de plus van het linker kanaal. Een tweede signaaldraad gaat naar de plus van het rechterkanaal. Een derde draad gaat naar de min van Ă©Ă©n van de twee kanalen.
  • Ook is het mogelijk de subwoofer(s) aan te sluiten op een pre-out van een versterker en zo mee te laten lopen met de eindversterking. Een methode die mijns inziens de voorkeur heeft.
  • Sommige subwoofer versterkers laten u de keus om uw satelliet luidsprekers aan te sluiten via de subwoofer. De filtering van de sub werkt dan twee kanten op: de sub krijgt de lage tonen, de satelliet de rest van het frequentie spectrum minus wat de sub voor zij rekening neemt. De filtering kan plaatsvinden via tape out/tape in, een processor loop of op het niveau van het luidspreker signaal, de laatste optie is vaak een slechte keuze. Voordeel is dat het satelliet systeem minder zwaar wordt belast met lage tonen en daardoor minder zal vervormen bij harde passages in de muziek. Ook is er geen of nauwelijks overlap tussen satelliet en sub. Dat is fijn want anders worden frequenties in het overlap gebied door beide systemen weergegeven en dus teveel versterkt. Nadeel is dat de filters meestal niet zo heel erg “audiofiel” zijn en om die reden ongewenste bijeffecten hebben die het zo juist genoemde voordeel te niet doen. En bijkomende kosten voor luidspreker kabels of interconnects. Uitproberen is de beste remedie en zelf in de eigen set up kiezen uit twee kwaden.

Klik hier voor een vergrote afbeelding  Klik hier voor een vergrote afbeelding  Klik hier voor een vergrote afbeelding

De handleiding behorend bij de subwoofer laat het juiste aansluitschema zien voor uw toepassing.


EDITORS' CHOICE