De mengtafel waar Gerhard aan werkt, of waar Dieter zijn mastering kan doen, is van Solid State Logic. Ik kom dezelfde soort Prism Sound apparatuur tegen, aangevuld met ondermeer een Avalon buizen compressor, een Klark-Teknik grafische equalizer en EMT filters/limiters.

Er staat eigenlijk teveel om op te noemen en van lang niet alles is de werking duidelijk. Via patchpanelen is de apparatuur in diverse configuraties te schakelen. Opnieuw is de opslag geregeld op harde schijven en digitaal weggeschreven. Als ik later een paar professionele tape recorders tegenkom zijn die uitsluitend bestemd voor het bewerken van materiaal dat op tape wordt aangeboden.

Om mastering en mix uit elkaar te trekken zijn niet alleen de ruimtes uit elkaar gehaald, maar ook de centrale digitale klok. In studio’s werkt men per compleet systeem met één enkele klok om jitter te voorkomen. Ik promoot bij de heren de Nederlandse klok van Grimm. Lijkt mij nauwkeuriger dan een pc gebaseerde klok, zelfs als die door Protools wordt beheerd. Maar ach, wie ben ik in deze voor mij onbekende wereld?

Patchpanelen tref ik ook aan om van de studioruimte het microfoon signaal naar de mengtafel te brengen. Dat is alleen nodig indien opnames in de eigen studio worden gemaakt, veel werk wordt digitaal aangeleverd. Als Gerhard mij later de studio laat zien, met al zijn mogelijkheden tot akoestische demping of juist reflectie vertelt hij een voor mij opzienbarende techniek om “ruimte”, waar audiofielen altijd op hameren, te creëren. Wat hij kan doen is een droge opname van bijvoorbeeld een drumstel afspelen in de studioruimte via stage monitors. Door microfoons hoog in de ruimte te plaatsen, zo ver mogelijk van de luidsprekers vandaan, neemt hij de afgespeelde drums op, mixt dat resultaat samen met de droge drum en viola er is ruimte in de opname gekomen.

Ik leer dat veel materiaal in brokken wordt aangeleverd. Zang opgenomen op een totaal ander continent dan de instrumenten, alles in diverse ruimtes. Dat geheel voegt Gerhard samen tot een mix. Soms in stereo, soms in multikanaal. Hij laat samen met de gastheer van PMC, die eigen opnames heeft meegenomen, horen hoe je een stereobeeld opentrekt, hoe je een klankbalans maakt en waar je op creatieve wijze instrumenten en zang gaat plaatsen. Soms is de opdracht zo dicht mogelijk bij het origineel te blijven, een andere keer mag men zich in de mix volkomen uitleven. Helaas ontbreekt de tijd om een muziekstuk te beluisteren dat aan zes technici ter beschikking is gesteld en waarvan ieder een eigen mix heeft gemaakt. Volgens zeggen zijn dat zes totaal verschillende eindresultaten geworden.