In een eerder betoog op deze site brak ik een lans voor op het opzetten van een streaming audio systeem. Ik ging daarbij uit van een budget van 1000 euro. Door mij werd dit systeem als ultiem bestempeld, wat voor veel lezers reden was aan mijn verstandelijke en auditieve vermogens te twijfelen. Maar zoals ik toen al aangaf had ik het over een ultiem systeem binnen een 1000 euro budget. En daarbij nam ik naast geluidskwaliteit ook het gebruiksgemak als uitgangspunt.
Natuurlijk is er binnen een dergelijk systeem nog veel ruimte voor verbetering...en die ben ik dan ook gaan zoeken. Wat biedt een betere digitaal/analoog omzetter (DAC) nog voor verbetering. En hoe verhoudt een relatief eenvoudig streaming device zich tot een dedicated cd-loopwerk? Vragen die bij mij, maar waarschijnlijk ook bij veel lezers leven.
Ik heb voor deze test gekozen voor de zeer fraaie NAIM DAC. Deze is voorzien van een 4-tal dubbel uitgevoerde digitale ingangen: ingang 1 en 2 geven de keuze tussen BNC en optisch digitaal (SP/DIF), ingang 3 en 4 bieden keuze tussen optisch digitaal en coaxiaal digitaal (beide SP/DIF). Daarnaast is er zowel op de voorzijde als de achterzijde een USB ingang aanwezig. Deze USB-ingangen bieden de mogelijkheid om echte hi-res bestanden af te spelen (tot 32 bit / 768 kHz). De andere ingangen kunnen signalen van maximaal 24 bit/192 kHz verwerken. Voor een volledige technische beschrijving verwijs ik graag naar de recensie van Kilian Bakker.
De keuze voor de Naim Dac is overigens een bewuste. Naim heeft ongelooflijk veel tijd en energie gestoken in het reduceren van jitter. Theoretisch zou daarmee het belang van de bron veel minder worden. Nu staat de Logitech Squeezebox al bekend om zijn lage jitterwaardes, met de Naim Dac zou door het systeem toegevoegde jitter (in de opname aanwezige jitter wordt er natuurlijk niet uit gehaald)edus verwaarloosbaar laag moeten zijn.
De opstelling
De opstelling bestaat uit een NAS (Synology DS209+II) met twee harde schijven van 1,5 terabyte er in, die via een draadloze router verbinding maakt met de Squeezebox Duet. Deze stuurt via de coaxiale uitgang, met de meegeleverde digitale kabel van Naim (DC1), het signaal naar de Naim Dac. De Naim Dac is op zijn beurt met Chord kabel verbonden met de voorversterker. Naast de Squeezebox heb ik ook mijn eigen Lua Cantilena SEL buizen cd-speler via de digitale uitgang, dmv een simpele Canare Digiflex coax, aangesloten op de Dac. Ook de digitale Samsung decoder en de Sony Blu-ray speler (beide optisch aangesloten) vonden hun plekje op de achterzijde van de Naim.
Luisteren
Ondanks de uitgebreide jitterreductie van de Naim zijn verschillen tussen verschillende bronnen makkelijk te horen. De Lua Cantilena SEL is duidelijk superieur aan de Squeezebox. Waar het verschil ontstaat is lastig te zeggen. Er zijn een paar variabelen die dit verschil kunnen veroorzaken. Ligt het aan de compressie van de muziekbestanden (FLAC 5) op de NAS? Is de uitlezing van de NAS een probleem of ligt het misschien aan de draadloze signaaloverdracht? Het decoderen van FLAC naar WAV door de Squeezebox kan een andere oorzaak zijn. Helaas ontbrak de tijd om dit nader te onderzoeken, maar interessant is het zeker.
De cd-speler gafe meer kleur aan instrumenten en was duidelijk muzikaler. Koper kreeg een warmere, meer levensechte klank. Definitie van stemmen en instrumenten was superieur ten opzichte van de weergave via de Squeezebox.
In vergelijk met de analoge (buizen)uitgang van de Lua gaf de weergave via de digitale aansluiting op de Naim Dac een strakker, beter gedefinieerd geluid. Meer hifi misschien. Maar zonder daarbij de voor het Britse merk kenmerkende muzikaliteit uit het oog te verliezen. De analoge uitgang van de Lua gaf meer lucht, maakte het beeld duidelijk breder, maar verloor daarbij wat aan definitie ten opzichte van de weergave via de Naim Dac.
Aangesloten op de Squeezebox werd het verschil tussen de analoge uitgangen van de Lua en de Dac in kwalitatief oogpunt minder groot. In karakter was het verschil echter evident. De buizen deden waar buizen goed in zijn, ze gaven ruimtelijkheid, gemak en toch een lichte mate van kleuring...aangename kleuring, maar toch kleuring. De Naim speelde via de Duet strak en muzikaal, maar miste duidelijk de rijkere klankkleuren die met de digitale uitgang van de Lua mogelijk waren.
