Een rig is een kruising tussen een handstatief en een accessoirebeugel. Plaats een videofilmende spiegelreflex- of systeemcamera op een rig en de functionaliteit gaat die van een professionele camcorder benaderen. Daarnaast ziet deze constructie er ook best indrukwekkend uit.
Je ziet ze steeds meer in het filmend straatbeeld verschijnen: de videofilmende fotocamera voorzien van een rig. Ziet er blits uit maar, zal menig videoamateur zich afvragen, wat doet zo’n rig nu eigenlijk precies? En heb ik er wel eentje nodig? Twee antwoorden op deze vragen:
1. De rig verhoogt en vergemakkelijkt de bediening en functionaliteit van de videofilmende spiegelreflex- en systeemcamera.
2. Of je er ook daadwerkelijk eentje nodig hebt hangt geheel af van het type camera en het dagelijkse videogebruik.
Dit artikel diept de te verwachten extra gebruiksmogelijkheden en gemak van een rig voor de verschillende typen videofilmende fotocamera’s nader uit.
Kale camcorder
Steeds meer spiegelreflexen en systeemcamera’s bieden serieuze videomogelijkheden. Niet zo af en toe een videoclipje op de bonnefooi. Nee, het gaat om echte hoogwaardige videoproducties! Dit in Full HD op 50P en met redelijk tot goed stereogeluid. En aanvullend zijn er tal van wisselobjectieven en andere fotoaccessoires via de body van de fotocamera voor filmische doelen in te zetten.
Ondanks al die extra gebruiksmogelijkheden is de spiegelreflex of systeemcamera uit praktisch oogpunt eigenlijk maar een ‘kale camcorder’. De vormgeving mikt in de eerste instantie op fotografie en niet video uit de hand. Ondanks live view op het uitklapbare monitorschermpje laat de ergonomie hierbij toch flink te wensen over. Hoe houd je de camera stil en recht op oogafstand?
Hoewel er steeds meer speciale videozoomobjectieven voor de spiegelreflex en systeemcamera komen, blijven het scherpstellen en in/uitzoomen lastig. De bedieningsringen en -knoppen zitten niet op de plaats waar je hen op de camcorder gewend bent. Ook de instelslag en richting kunnen geheel anders aanvoelen. Dat geldt voor van origine fotografische objectieven des te meer. Met instelhulpjes bevestigd aan een rig kan de bediening voor video in deze aanmerkelijk verbeteren.
Tegenwoordig zitten er best aardige (stereo)microfoontjes in het camerahuis van de spiegelreflex of systeemcamera. Het blijft echter behelpen ten opzichte van een echte externe camcordermicrofoon. Op een rig valt eenvoudig een externe microfoon en/of een aparte veldrecorder voor geluidsopnamen te bevestigen. Zo het rijtje aflopend raakt de aanvankelijk kale videofilmende fotocamera steeds verder opgetuigd. Aanvullende accessoires kunnen verder nog zijn: een videolamp, externe viewer/monitor en een compendium.
Hoe werkt een rig?
Er zijn diverse modellen rigs verkrijgbaar. Van eenvoudig en voordelig tot super uitgebreid met een stevig prijskaartje. Ook zijn er tal van verschillende vormen en ontwerpen met elk zo hun (persoonlijk) gebruikersdoel.
In principe heeft een rig voor de videofilmende spiegelreflex of fotocamera drie functies:
1. Het hanteren van de daarop gemonteerde camera Dit zowel wat betreft de juiste oogafstand, het meebewegen met het onderwerp en het bedienen van de instelfuncties voor video van de camera.
2. Het stabiliseren van de opnemende camera. De ingebouwde beeldstabilisator van de camera alleen is daar vaak niet voldoende voor.
3. Het kunnen bevestigen van extra accessoires.
De rig is opgebouwd uit een aantal verstelbare beugels met handgrepen en bevestigingspunten voor de accessoires. Een statiefplaat met snelkoppeling bevestigt de camera op de rig. Door de beugels uit of in te schuiven bepaalt de gebruiker de werkafstand voor de ogen en handen. Een goede rig valt in deze precies op de eigen maat en smaak in te stellen.
De stabiliserende functie berust op contragewichten en/of een borst/schoudersteun. Deze bewegingsstabilisatie werkt aanvullend op de in de objectieven of camerabody ingebouwde optische beedstabilisator (OIS). Een rig helpt verder om de camera goed recht te houden en vloeiende volgbewegingen voor het te filmen onderwerp te maken. In een enkel geval is een duurdere rig gecombineerd met een gyroscoop of andere mechanische bewegingsstabilisator.
De bevestigingspunten zijn bedoeld om de extra videoaccessoires flexibel, comfortabel en snel op de rig te monteren. Daarvoor zijn diverse klem-, schroef- en bajonetsystemen in omloop. Veelal zijn de bijbehorende accessoires speciaal ontworpen voor de desbetreffende rig.
