Hoewel Noorwegen niet direct bekend staat als het audioland bij uitstek, zijn er toch een paar merken aan te wijzen die wereldwijd faam genieten. Oudere lezers kennen ongetwijfeld de naam Tandberg nog, vooral in de jaren ë70 en ë80 bekend van recorders en receivers, nu alleen nog werkzaam in de professionele markt, Electrocompaniet, sinds zij de distributie van hun producten in eigen hand namen angstvallig stil op de Nederlandse markt en SEAS dat sinds mensenheugenis units maakt voor de meest vooraanstaande luidspreker fabrikanten over de gehele wereld. In dit illustere gezelschap mag Hegel zeker niet ontbreken, waar ondergetekende de H80 versterker van ontving. Hegel Music Systems AS is inmiddels toe aan een 25-jarig jubileum en behoort dus tot de gevestigde orde al zal de naam voor velen nog vreemd zijn. Helaas en onterecht onbekend, zoals ik u zal aangeven in de nu volgende tekst. Hegel is een echte elektronica fabrikant die alleen voor-, eind-, hoofdtelefoon en geÔntegreerde versterkers maakt, naast (sa)cd-spelers en DACís.
De Hegel H80 is een moderne versterker met ingebouwde digitaal naar analoog converter, waarmee Hegel een uitermate universeel apparaat op de markt brengt. Het aantal ingangen laat zien dat digitaal tegenwoordig de boventoon voert. Voor analoog zijn er relais geschakeld twee ingangen beschikbaar via RCA aansluitingen en ÈÈn voor een gebalanceerde bron via XLR. EÈn RCA ingang is door de dealer met een jumper intern configureerbaar voor Home Thea-ter toepassing. Voor digitale bronnen zijn er twee coax aansluitingen en twee optische S/PDIF connectors aanwezig. Ook USB ontbreekt niet. Alle digitale ingangen verwerken signalen tot een resolutie van 24 bits/192 kHz, behalve de USB die niet verder komt dan 96 kHz. EÈn enkel paar luidsprekeraansluitingen is verder te vinden aan de achterzijde. Het in mijn geval zwarte recensie exemplaar toont op het gebogen frontpaneel een volume regelaar en een keuze schakelaar, links en rechts van een grote, te dimmen display die de bron en de volumestand aangeeft. Helaas is de sample frequentie niet af te lezen, daarmee blijft het een gok welk signaal er over de USB poort binnenkomt. De aan/uit schakelaar zit verborgen aan de onderzijde van de H80 om de symmetrie niet te verstoren. Met de Hegel H80 wordt een credit card formaat afstandsbediening meegeleverd.
Technische aspecten
Intern valt als eerste de forse ringkerntransformator op die 265 VA levert aan de met 40.000 uF gebufferde voeding. In totaal gebruikt Hegel in de H80 een drietal printplaten: het main board, het display board en als derde de uit de losse Hegel DAC geleende D/A converter. Printplaten die qua lay-out zo bedacht zijn dat gewerkt kan worden met SMT onderdelen, terwijl draadbruggen of los draad niet voorkomen. De gebruikte converter is een Burr Brown PCM1754 voor de digitale ingangen. USB laat zich zonder meer herkennen aan mijn op Linux gebaseerde muziekserver. De analoge versterker schakeling maakt gebruik van de gepatenteerde Hegel SoundEngine. Een oplossing waarmee volgens Hegel de nadelen van een klasse A schakeling (energie verbruik en warmte) niet voorkomen en tegelijk de nadelen van een klasse AB schakeling (cross-over vervorming) geÎlimineerd zijn. Hegel maakt bovendien geen gebruik van tegenkoppeling. Hoe de schakeling precies werkt is niet te achterhalen uit de documentatie, maar ongetwijfeld zullen de acht driver transistoren in de uitgang een deel van het geheim vormen, die samen een enkel paar bipolaire eindtransistoren per kanaal aansturen. Daarachter zit een Zobel netwerkje en via relais schakelen de luidsprekeruitgangen aan zodra de versterker actief en stabiel is. Het uitgangsvermogen van de H80 is tweemaal 75 Watt aan 8 Ohm, dat gecombineerd met de dempingsfactor van 1000 zal betekenen dat het gros van alle luidsprekers zonder meer met de H80 bruikbaar is en voldoende geluidsterkte zal kunnen leveren in de gemiddelde huiskamer.
Opstelling
Om de Hegel goed te kunnen beoordelen gebruik ik een set PMC Twenty.23 luidsprekers die met Chord Company Epic Super Twin kabels zijn verbonden met de H80. Bronnen zijn een RipButler muziekserver die via een AudioQuest Carbon USB kabel rechtstreeks is aangesloten en een Naim UnitiQute die als streamer werkt in combinatie met een NAS. De UnitiQute sluit ik digitaal aan met een Stereovox coax kabel op de H80. Een tuner sluit ik aan op een analoge ingang, maar omdat het radiosignaal geen referentie is neem ik die niet mee in de hieronder beschreven luistersessies. De Hegel kan ik via de HT input als eindversterker gebruiken met de UnitiQute als DAC en voorversterker, een optie die ik zeker ga proberen. Een mooi Hanze Hifi netsnoer en de nodige AudioQuest Vodka en Carbon ethernetkabels maken de set af.
Vriendschap
Vanaf de eerste noot die ik speel via de Hegel H80 zijn wij vrienden geworden. Het is een erg fijne versterker die qua geluid erg doet denken aan een volwaardige klasse A versterker. Duidelijk een versterker die de gehele klasse D techniek aan zich voorbij laat gaan om maximale geluidkwaliteit te bereiken op basis van bewezen, conventionele techniek. Een vriendschap die blijft bestaan gedurende de gehele recensieperiode, welke ik graag toelicht aan de hand van muziekvoorbeelden. Maar voordat ik daaraan toekom, eerst een opmerking over USB versus coax. Want hoewel de weg van de digitale muziekstroom veel korter is over de USB verbinding naar de server acht ik die weergave inferieur aan de weg van NAS, via streamer, over coax de Hegel in. De USB connectie klinkt duidelijk donkerder en minder sprankelend ten opzichte van coax. Wel een tikje ruimer qua stereobeeld, gelijk in detailweergave. Dat is niet terug te leiden tot een bepaalde muzieksoort of zelfs een file formaat, het is een gegeven. Daarmee is de USB connectie niet slecht, maar gewoon niet mijn manier van muziek genieten. Dus wat u gaat lezen is gebaseerd op ervaringen met de S/PDIF coax aansluiting. Met hetzelfde gemak denkt de lezer anders over USB versus coax, bovendien heeft het resultaat ongetwijfeld ook te maken met kabels, streamer en muziekserver software.
