Een probleem met huisautomatisering (HA) en domotica is het flinke aantal verschillende standaards voor het besturingsnetwerk. Ook volgen nieuwe versies elkaar voortdurend op. Welk systeem nu te kiezen? In dit artikel komen drie gangbare, eenvoudig te installeren systemen aan bod: Zigbee, Z-wave en KlikAanKlikUit.
Het persoonlijke thuisnetwerk (Personal Area Network of PAN) is de wortel van de thuisautomatisering en domotica. Het gaat om een goed werkende combinatie van netwerkcontrollers, routers en ontvangende/zendende devices (= de aangesloten apparaten). Vroeger was het opzetten van een dergelijk PAN een hele klus. Voorbehouden aan technisch installateurs en daarmee lang niet goedkoop. Tegenwoordig kan je er op internet, bij de bouwmarkt en zelfs grootgrutter voor terecht. Eenvoudige kits die direct werken en voor de leek niet moeilijk te begrijpen zijn. Toepassingen te over. De meest gebruikte applicaties zijn verlichting, zonwering, tuininstallaties, beveiliging, energiebeheer, personal care/verzorging, energiebeheer en het aansturen van kookeilanden.
De hier besproken systemen variëren van relatief eenvoudig tot meer voor de veeleisende gebruiker. Allen zijn niet duur, betrouwbaar en zien er vaak ook nog fraai gestileerd uit. Veelal ook te besturen vanaf de smartphone en tablet.
Zigbee
Achter de standaard Zigbee schuilt een complete alliantie voor thuisautomatisering en domotica. Aanvankelijk werd deze IEEE 802.15.4 standaard gebruikt in de industrie voor het koppelen van machines onderling en afstandsbediening in fabrieken. Recentelijk zijn daar toepassingen voor home domotica bij gekomen. Het gaat daarbij vooral om het aan/uitschakelen van verlichting, deur- en raambeveiliging, paniekknoppen voor personal care, brievenbus-detector, beveiliging tegen diefstal of inbraak (belt ook de politie) en huisautomatisering in het algemeen. Philips (Hue) en Samsung hebben een eigen LED-verlichtingslijn die je met Zigbee kan besturen.
De frequentie in Europa/Nederland is 868,3 MHz. Het Zigbee netwerkverkeer is tweeweg en voor de veiligheid en ongewenste storingen encrypted. Dankzij een mesh-structuur kunnen alle apparaten onderling communiceren en doorverbinden. Hoe meer apparaten er aanwezig zijn des te groter de reikwijdte van het PAN.
Zigbee kent verschillende protocollen, de ‘application profiles’. Die zijn er voor domotica (Home Automation), Health Care, Smart Energy en Telecommunication. Helaas zijn deze niet altijd even universeel omdat sommige fabrikanten eigen specificaties hanteren.
De transmissie snelheid is ten opzichte van WiFi en Bluetooth relatief laag. Dat komt omdat Zigbee heel zuinig met energie omgaat en dus maar weinig elektrisch vermogen verbruikt. Behalve in standaard apparatuur voor domotica verschijnt Zigbee ook bij de smartphone ten tonele. Onder andere Samsung en HTC hebben plannen om de smartphone tot een universele Zigbee-afstandsbediening te transformeren.
In feite is Zigbee gewoon een Personal Area Netwerork (PAN). Dit persoonlijke omgevingsnetwerk bestaat uit de drie componenten:
1 De ZigBee coördinator (ZC): Deze PAN-coördinator is het hart van de netwerkvertakking. Elk netwerk heeft een eigen ZigBee coördinator die verantwoordelijk is voor de interne werking. De ZC zet zelfstandig een netwerk op met een gegeven PAN-identifier.
2 De ZigBee Router (ZR): Deze ZR router scant net als elke andere router of er een PAN in de buurt is om zichzelf aan te melden. Een tweede functie is coördinatie in het netwerk.
3 Het ZigBee End Device (ZED): De functie van het ZED End is berichten ontvangen en verzenden op de netwerklaaf van het PAN.
In de praktijk gaat het gewoon om kant-en-klare eenvoudig te installeren kastjes. Een netwerk opzetten en elk aan te sturen apparaat met een ontvanger-zender voor Zigbee uit te rusten. Er zijn steeds meer HA-apparaten beschikbaar die al een ingebouwde Zigbee chipset hebben. Zipato voorziet in een mogelijkheid om via haar Zipabox apparatuur gebaseerd op Zigbee, Z-Wave, X10, Klik-AanKlikUit, Home Easy en KNX onderling te kunnen koppelen op hetzelfde netwerk. Dit vanuit één eenvoudige interface of App. Klik gewoon de gewenste uitbreidingsmodule aan de Zipabox en je kunt linken met de draadloze devices. Verder heeft Zipato een combinatie van controller en 7 inch Android muurtablet in een.
