Op een beurs heeft een fabrikant van luidsprekers eens uitgelegd dat mensen die zeer slechtziende of blind zijn, kunnen voelen aan de luchtverplaatsing in een ruimte, hoe groot een ruimte ongeveer is. Hoewel wij zienden dat niet direct op die manier registreren, immers wij kunnen de ruimte zien, merken we het wel. Onze huiskamer zullen we dus nooit verwarren met een concertzaal of een discotheek. Zelfs niet met de ogen dicht. Maar zoals met veel dingen kunnen we onze hersenen foppen en onszelf de indruk geven dat een ruimte veel groter is dan in werkelijkheid. Dat doen we door op lage frequenties lucht te verplaatsen. En wat is daar een ideaal instrument voor? Juist een subwoofer. Gebouwd voor deze toepassing. REL weet dat al jaren en levert een keur aan sub’s, waaronder de hier beschreven Q150E die net nieuw is.

Een blok laag

De Q150E die voor Fl. 1999,- kan worden gekocht, meet 29 cm in het vierkant als we het frontdoek en de regelaars niet meemeten. In dat kastje heeft een 20 cm woofer een plek gevonden en een 150 Watt versterker. De woofer is ongelofelijk stijf en valt nauwelijks in te drukken. Als je hem uit de kast haalt is hij ineens veel beweeglijker. De ruimte achter de woofer is ongeveer 15 liter. De woofer zelf is van Audax en heeft een magneet die een hijskraan op een autosloperij niet zou misstaan. De versterker zit in de kast in hetzelfde compartiment als de woofer. Een ringkern trafo zorgt voor de stroomvoorziening. De kast zelf is gemaakt van 30 mm dik MDF en de achterzijde wordt gevormd door een aluminium plaat die de aansluitingen bevat en tevens als koellichaam werkt.

De aansluiting op high level (parallel aan de speakers) maak je met een Speakon connector. Een 10 meter lange kabel wordt daarvoor bijgeleverd. Deze aansluiting geniet volgens Rel en volgens importeur Tannoy absoluut de voorkeur en voldoet het beste in elke normale opstelling. Op line niveau zijn twee aansluitingen gemaakt, op 0 dB en op +12 dB, zodat elke (surround)voorversterker kan worden gebruikt. Een vijf meter lange interconnect behoort ook tot de standaard levering. Helaas mist een tweede aansluiting voor stereo. Geen probleem voor 5.1 of 7.1 installaties, maar op twee kanaal stereo kun je dus signaal gaan missen vanuit de linkerzijde (een sub wordt altijd ter rechterzijde geplaatst en op het rechter kanaal aangesloten als er slechts een aansluiting is). Maar alleen als je net als ik niet uit de voeten kunt met de Speakon aansluiting en niet over een surround set beschikt. Mijn in bridge geschakelde monoblokken zijn voor de meesten onder ons gelukkig geen usance. Een los snoer voor de 220 Volt maakt het aantal aansluitingen compleet.

Regelaars op de achterzijde zijn van boven naar onder:
· Low level regeling van de signaalsterkte
· High level regeling van de signaalsterkte
· Roll off regelbaar tussen 106 en 26 Hz
· Mode selector met keuze line of high in en phase schakelaar –180 graden
· Contour schakelaar met keuze tussen Depth en Slam

De niveau regelaars spreken voor zich, de keuze van de roll off frequentie ook, de andere twee verdienen enige toelichting. De mode selector kan op 0 graden en op 180 graden worden ingesteld. Dat is om een optimale aanpassing te krijgen aan de kamer en de hoofdluidsprekers. De meest gebruikelijke stand is die waarmee de meeste bas wordt verkregen. In sommige gevallen (mijn kamer) is een fase draaiing van 180 graden de oplossing om van vervelende staande golven af te komen. Dat gaat dan niet koste van de hoeveelheid bas en de diepte, maar voorkomt boemen. De depth en slam schakelaar laat u kiezen uit een zover mogelijk doorlopend laag voor muziekweergave (depth) en een opgepepte bas voor speciale effecten in av installaties (slam). Veel mensen zullen een instelling kiezen en de Q150E daarop laten staan. Zelf ben ik ook niet zo’n “wandelaar� die als de tv aangaat, de sub eveneens gaat verzetten. Een afstandsbediening zou ideaal zijn, zelfs voor een sub.