Gebruik en geluk
Omdat de sub geen aansluiting kent voor stereo signaal op line niveau heb ik hem eerst op de rechterkant van de Sphinx voorversterker aangesloten. Aansluiten aan de eindversterkers, Monarchy Audio SM-70 gaat niet, omdat die als monoblokken in bridge werken (al weet een dealer daar wellicht wel een slimme oplossing voor). 
Gelukkig had ik op dat moment een Jadis Orchestra Reference in huis en daar kon de Q150E wel worden aangesloten op de speaker uitgang. Met de Jadis is het meeste geluisterd. Eigenlijk zou je bij een stereo installatie het liefste twee van deze kleine sub’s toepassen. Dat komt ook zeker het geluid ten goede, maar de prijs houdt u wellicht tegen. Een aardig upgrade pad. Mijn ervaring is dat twee kleine sub’s veelal een bevredigender resultaat geven dan een enkele grote sub. Aan de andere kant kun je ook kiezen voor een veel grotere sub als de Stadium III of de Stentor III, die elk van een ander kaliber zijn (en een andere prijs). REL levert een zeer uitgebreide (Engelse) handleiding hoe een sub in te instellen en die handleiding staat ook op de site van REL, dus die ga ik niet helemaal met u doornemen. Wel is het aardig om te vertellen dat mijn hoofdluidsprekers 2 meter uit elkaar staan en dat de sub op 1,75 meter afstand schuin rechts van de rechter luidspreker staat. Al met al ruim 3,5 meter van de linker speaker af. Dat is in mijn ruimte de ideale plek, qua woongenot en qua geluid. Omdat mijn roll off frequentie altijd laag wordt gekozen, hoor je dat absoluut niet. Zelfs geoefende luisteraars merken niet dat de sub zich niet tussen de hoofdluidsprekers bevindt. De bijgeleverde spikes vormen tenslotte een solide koppeling met de betonnen vloer van mijn flat.
Down down deeper and down
REL heeft een reputatie hoog te houden met subwoofers. Menig muziekliefhebber heeft er een staan en menige studio maakt gebruik van de grote REL systemen. De Q150E stelt dan ook niet teleur. Natuurlijk is het leuk om cd’s te draaien met diepe en/of overweldigende bas, zoals Holly Cole en Patricia Barber, maar het gros van de muziek vraagt om een subtielere ondersteuning in het laag. De REL is goed en gemakkelijk in te regelen en aan te passen aan de hoofdinstallatie. Ondanks dat kost het toch altijd nog heel wat tijd om de sub “onhoorbaar” zijn werk te laten doen. Ik wacht nog steeds op een sub waar met een afstandbediening e.e.a. ingeregeld kan worden. Nu moet je telkens opstaan, luisteren, opstaan luisteren etc. Mijn familie heeft helaas niet het geduld om een uurtje naast een sub te gaan zitten en als afstandsbediening te fungeren.
Zoals eerder beschreven is de Q150E het meeste gebruikt op een Jadis buizenversterker. Dat vormde een prima combinatie, wat de Jadis miste aan “klappen” in het laag vulde de REL perfect aan. Bass drum en geplukte contrabas zijn wat “soft” op de Jadis en wat mij betreft hoort daar vaart en kracht in te zitten. Mijn Sphinx/Monarchy Audio combinatie heeft die power in het laag wel, maar mist dan weer subtiliteit, het is ook altijd wat. Misschien dat het door de afmeting van de REL komt, maar het toevoegen van luchtverplaatsing vind ik magertjes met deze subwoofer. Het is meer een toevoeging aan het laag, dan een vergroting van de ruimte en het creëren van lucht om de instrumenten. Daar is mijn eigen Cinema Sub II van Speaker & Co beter in. Maar wat de REL produceert is wel lekker droog en het laag flubbert niet.
