Blij verrast met de komst van een TEAC UD-701 netwerkspeler en een bijbehorende AP-701 eindversterker, na maanden wachten sinds de aankondiging. De misère op de grondstoffen- en onderdelenmarkt doet in alle sectoren van zich spreken en het zou een wonder zijn als TEAC niet getroffen was. In volle glorie opgesteld staat er een indrukwekkend afgewerkt paar apparaten waarvan de inhoud nog even verborgen blijft...
...maar niet voor lang, want de prestatie na enige dagen wekt de vraag op waarmee TEAC dit niveau heeft weten te bereiken. Dus uiteindelijk gaan ze open en bewonder je ook de binnenkant, waar meer techniek in schuil gaat dan verwacht. Horen en zien, twee elementen van de drie, bedienen hoort er immers ook bij. Stap binnen in de wereld van TEAC Reference Class met de review van de UD-701 netwerkspeler en AP-701 eindversterker.
Van binnen naar buiten
Het is te gemakkelijk om de UD-701N of de AP-701 te bekijken als de grotere broertjes van de op deze site eerder beschreven NT-505-X netwerkspeler & AP-505. Onder de zware platen aluminium die de bovenkant vormen schuilt meer elektronica in een kostbaarder opzet. Zo is de Sabre DAC chip uit de 505 vervangen door een discrete Delta-Sigma converter. Bevat de UD-701N maar liefst vier voedingen en heeft de AP-701 meer vermogen in huis.
Laten we niet op zaken vooruit lopen en stap voor stap proberen de techniek op een begrijpelijke manier te ontleden. Daarvoor spelen we leentjebuur bij TEAC, hun site is gelukkig duidelijk. Digitaal hart vormt de Delta-Sigma decoder. Het gros van de fabrikanten koopt zo’n converter chip klant-en-klaar van een fabrikant, bouwt er een schakeling omheen en je hebt een DAC. TEAC gaat verder en kijkt met gretige ogen naar de laatste ontwikkelingen bij zusje Esoteric.
Wat TEAC heeft gedaan is het uitbreiden van de Delta-Sigma conversie met discrete op-amps, weerstanden en condensatoren om het ladder DAC principe toe te passen naar een spanning conversie. De ladder (R2R) wordt aangestuurd door een Field Programmable Gate Array (FPGA), een programmeerbare processor waarin de bits worden verdeeld over de ladder en zaken als filtering door de technici van TEAC naar wens kunnen worden ingesteld. Dat is een kostbare oplossing, hoogwaardige discrete onderdelen zijn een vereiste, het schrijven en testen van de algoritmen voor de FPGA is evenmin goedkoop.
DSD signalen worden onveranderd omgezet, PCM wordt eerst gecodeerd naar 1-bit DSD. Het eindresultaat is een zuiverder conversie die de oorspronkelijke analoge bron (stem en instrument in een microfoon) dichter kan benaderen. De DAC is in staat 22.5MHz DSD en 384kHz/32bit PCM om te zetten naar analoog.
De UD-701N is volledig dubbel mono en gebalanceerd opgebouwd, het verdient daarom de voorkeur een gebalanceerde eindversterker aan te sluiten. Dubbel mono wil zeggen dat voor het rechterkanaal en voor het linkerkanaal alles apart is geregeld, met uitzondering van de 230V aansluiting. Twee van de vier voedingen zorgen voor spanning en stroom op de gescheiden versterker gedeeltes.
De twee overige transformatoren met gelijkrichtercircuits zijn er voor het digitale streamingdeel, de omzetting van digitale bronnen naar analoog en de besturing. Het realiseren van een gebalanceerde signaalweg vraagt ook om een viervoudige volumeregeling. Immers we hebben te maken met een Plus- en Min-deel van de versterker voor stereo dus tweemaal (L+, L?, R+ en R?). Op de Plus- en de Min-kant willen we regelen en links en rechts. De volume regeling werkt met stapjes van 0,5dB voor zowel de analoge uitgangen als voor de hoofdtelefoonaansluiting. Gebalanceerd met een zwevende aarde zorgt voor een lager ruisniveau, links en rechts apart houden geeft winst in kanaalscheiding en voorkomt overspraak. In tegenstelling tot het gros van de netwerkspelers heeft de UD-701N ook XLR en RCA analoge ingangen als extra bovenop de digitale ingangen (Toslink, S/PDIF, USB, Bluetooth) en wordt daarmee en volwaardige en flexibel in te zetten voorversterker.
...naar bediening
TEAC gebruikt voor de uitgangen van de UD-701N krachtige halfgeleiders waardoor een relatief hoge stroom loopt. Daarmee wordt voorkomen dat de uitgangen afhankelijk zijn van de aangesloten eindversterker of hoofdtelefoon. De krachtige uitgang mag werken met lange kabels en zal nooit de dynamiek aantasten vanwege een tekort aan adem. De hoofdtelefoon kan worden aangesloten met een jackplug of meer professioneel met een 4-pin XLR connector. Door op de jackplug de uitgangen te bruggen mogen 600 Ohm hoofdtelefoons ook gebruikt worden.
Over de conversie en de mogelijkheden van signaal behandeling is nog wat meer te zeggen. MQA is volledig geïmplementeerd, dat zullen de Tidal gebruikers toejuichen. Ook MQA cd’s en files worden netjes afgehandeld volgens de voorschriften. RDOT-NEO (Refined Digital Output Technology NEO) is een techniek die TEAC toepast op upsampling van digitaal aanbod. 2x, 4x of 8x tot een maximum van 384kHz. RDOT probeert uit de muziekpatronen data te vormen boven de 20kHz, de grens voor een normale cd.
PCM kan worden omgezet in DSD, in DSD zijn verschillende filters in te stellen. Aanbod op de Bluetooth kant mag gaan tot 96/24 via Qualcomm aptX HD, is natuurlijk ook geschikt voor gewoon Bluetooth verkeer. De UD-701N werkt met Tidal, Qobuz, Spotify Connect, TuneIn en is Roon Ready. TEAC heeft een eigen App, de App van Lumin werkt ook (TEAC werkt duidelijk samen of hebben een gelijke toeleverancier). OpenHome control Apps zijn te gebruiken voor besturing. Tidal Connect wordt beloofd in een volgende software update.
Wat is er meer te melden? Welnu TEAC is wars van trillingen die door dringen tot de elektronica. De zware behuizing kent een aantal mechanismes om trillingen van buiten tegen te houden, de speciale voeten waar de speler op staat zijn daar onderdeel van. Afwerking aan buiten- binnenzijde is op erg hoog niveau, van de handgrepen op de voorzijde moet je houden, het staat wel stoer. Een amber gekleurde display laat zien wat u aan het doen bent, geeft geen artwork tijdens streamen. Bediening is helder en duidelijk, of je nu de regelaars gebruikt op de voorzijde, de uitgebreide afstandsbediening of een app.
TEAC AP-701 eindtrap
Daarmee is de UD-701N wel genoeg in het zonnetje gezet en wordt het tijd aandacht te geven aan de AP-701 eindversterker. Waar de netwerkspeler vier voedingen heeft moet de AP-701 het doen met ‘maar’ drie stuks. Elke Ncore gebaseerde eindtrap heeft er één, de analoge print met ingangen en drivers voor de Ncore maakt gebruik van nummer drie. Net als in de AP-505 eindversterker heeft TEAC zijn eigen techniek ingezet om de Hypex modules te optimaliseren. Wederom in een dubbel mono opstelling voor het beste resultaat. De eindtrap is te bruggen voor nog meer vermogen als 260 Watt per kanaal aan 4 Ohm of 170 Watt aan 8 Ohm u niet genoeg lijkt.
De behuizing is op dezelfde manier als bij de UD-701N trillingvrij gehouden en de kast zorgt voor voldoende koeling, gelukkig is er geen ventilator aan de achterzijde nodig. Op de voorzijde zijn twee VU meters aangebracht, zacht verlicht met amber gekleurde LED’s, stil te zetten en te dimmen. Met kleine wipschakelaars worden de instellingen gedaan en wordt gekozen voor XLR of RCA. Gebruik liefst XLR, net als de netwerkspeler is de AP-701 echt gebalanceerd opgebouwd. De achterzijde toont de ingangen, de zware luidsprekerklemmen en de 230Volt aansluiting. Een triggerbusje ontbreekt niet.
Opstelling
De UD-701N en de AP-701 gaan echt een hele stap verder dan hetgeen de 505 serie in zijn mars heeft en dus is er beter aansluitmateriaal uit de kast gehaald. Te beginnen met een paar Ricable Magnus Power Mk II netsnoeren die recent voor dit doel zijn aangeschaft. Van Driade Flow is een 808 XLR interlink gezet tussen de voor- en eindtrap. De ethernet switch heeft een upgrade gehad naar een Melco S100-BB met lineaire voeding, verbonden met AudioQuest Vodka. Gebleven zijn twee Falcon LS3/5a luidsprekers, gezet op een paar stevige, open stands met Gaia dempers aan de onderzijde. De luidsprekerkabel is Driade Flow 405.
Bijna alle gedraaide muziek komt van mijn eigen Melco muziekopslag met ROON als interface en daarnaast van internetradio, of is gekozen met de TEAC HD App vanaf mijn Synology NAS. De prijzen van de TEAC UD-701N en de AP-701 in ogenschouw nemend (resp. 3.699 en 3.199 euro) zijn kabels van het niveau Ricable Magnus, Driade Flow en AudioQuest Vodka best op hun plaats. De Melco ethernetswitch is nogal over de top. Denk dan eerder aan een Bonn N8, English Electric of uit Nederland de Pura The Ammonite.
Keuzes te over
Wat doe je met een TEAC set? Muziek spelen, veel muziek om een goede indruk te krijgen van de diverse mogelijkheden. Een analoge bron is aangesloten in de vorm van een externe streamer en DAC, om een cd-speler te simuleren. Of een platenspeler met phono versterker. De externe streamer is ook digitaal aangesloten, niet zo zinnig want er zit een streamer in de TEAC UD-701N, gewoon om te kijken of het werkt. Ja, ook de tv digitaal.
Er is gespeeld met filters, met upsampling, met PCM naar DSD omzetting, dat zijn opties waar ik de eindgebruiker graag zelf over laat oordelen. Met upsampling hoorde ik niet zoveel verschil, omzetten wat meer, filters ook waarneembaar. Het is een kwestie van smaak voor de eindgebruiker welke keuze hij of zij maakt. Ik werk het liefste rechttoe-rechtaan. Standaard instellingen om te beschrijven wat ik aangeboden krijg als ik mijn muziek speel vanaf de eigen opslag. De beste referentie, want datgene dat muziekdiensten aanbieden heb ik geen grip op. Dus de ROON App aan en kiezen uit klassiek, jazz, pop, vocaal en instrumentaal.
Een fraaie opname is afkomstig van Jen Chapin met de titel “Revisions: The Songs of Stevie Wonder”. Muziek waarbij de stem centraal staat, vaak met een heel simpele begeleiding. Saxofoon, bas, alles is simpel gehouden. Helder van toon, met veel details, waarbij de stem op een nette hoogte strak in het midden blijft staan. Hoewel veroorzaakt op het mengpaneel is er diepte, gaan instrumenten ver naar achteren als ze zachter worden. Het is een 192/24 opname van Chesky, oorspronkelijk gemaakt voor SACD. De twee TEAC’s gaan er moeiteloos mee om, twee vingers in de neus. Net als met de stem van Alicia Olatuja en de zware bas op de track “No ordinairy love”. Geript van cd en dus geschikt voor upsampling. Het is het slagwerk dat daarmee wat dichterbij komt. Meer niet. Dat pleit voor de compatibiliteit van de DAC in de UD-701N, er is geen optimale sampling rate waarmee de DAC het beste werkt. Laat hem dan maar niet rekenen. Weer een saxofoon die zweeft door de muziek, snelle attack op de drums, heldere stem, op een rustige manier gebracht. Daarmee niet sloom of duf, er zit rust in de weergave zodat luistermoeheid niet wordt gestimuleerd. De achtergrond is stil, niet zo stil als bij de beste componenten denkbaar, de TEAC gaat wel heel ver mee in de juiste richting.
Viool en accordeon
Voor een goed opgenomen mannenstem grijp ik graag Paul Stephenson bij de kraag. Zijn uitvoering van “Perfect place” is instrumentaal breed neergezet, zijn stem op menselijke afmeting. Muziek weet los te komen van de weergevers, gaat breder dan de fysieke opstelling, heeft diepte, al laat hoogte het een beetje afweten. Oorzaak is de opname, wat er niet in zit wordt met TEAC niet opgewekt als valse informatie. Tweede stemmen zijn duidelijk aan te wijzen en ook met “Ready to rain” zit er rust in de weergave. Zuiver, helder, vloeiend zonder teveel in elkaar te vloeien. Natuurlijk en prettig om naar te luisteren in deze opstelling.
“T’is mooi geweest”, Rob de Nijs op zijn waarschijnlijk laatste cd ooit. Mooie diepe stem, raakt je in je hart met TEAC. Zelfs met een wilde band, vervormde gitaren, te heftige drum en vage violen blijft de weeragave overeind. Terwijl ik ook sets ken waar ik Rob heel snel uitzet vanwege de band en het orkest. Dit is veel lastiger om weer te geven dan menigeen denkt, zeker op een LS3/5a, een ongenadige luidspreker die mooie klanken met glans brengt, slechte klanken keihard om de oren smijt, zonder enige genade.
“Brandenburg Concertos No. 1-6”, uitgevoerd door Camerata of the 18th century onder leiding van Konrad Hünteler is één van die cd’s die ik koester vanwege de muziek en vanwege de opname. Muziek waarmee mijn concentratievermogen toeneemt en de oren worden spitst. Wat voor mij ontstaat is een breed neergezet orkest. Op een nette afstand van de luisteraar, achter de luidsprekers opgebouwd. Ik kijk vanaf een behoorlijke afstand het podium op waarmee een realistische indruk ontstaat om met gesloten ogen van te genieten.
De TEAC set neemt je mee in de reis door de tijd, regelrecht naar Bach, naar zijn tijdgenoten. Instrument voor instrument heeft een eigen ruimte, staat vaag aanwijsbaar op het podium, zoals het in de concertzaal niet anders is. Orgel en bassen als basis, viool en blazers de ruimte gevend. Laat de TEAC UD-701N met de AP-701 gerust los op klassieke muziek. Het stoere uiterlijk van de versterkers doet wellicht anders vermoeden, onder de ruwe doch verzorgde bolster zit een warm kloppend hart.
Nog een heel bijzondere opname gevraagd? Duo de Thuiskomst bestaande uit Quirine van de Hoek (Combattimento) op viool en Ellen Zijm op accordeon spelen op onnavolgbare wijze muziek van Biber, Dowland en Purcell. In eigen beheer opgenomen en uitgebracht. Te koop via hun site. De cd “In the early baroque” verdient bij klassiek liefhebbers een ereplaats naar mijn idee. Prachtig spel in een kerkje in Schiedam, heel gevoelige uitvoering en de wonderlijke combinatie van viool en accordeon doet de gehele installatie zingen van plezier. Hier is geen commerciële saus over uitgegoten, is dynamiek niet in elkaar geperst, is een minimale correctie toegepast.
De opname is gemaakt door de microfoons correct op te stellen, zodat correctie later ook niet nodig is. Dat alles wordt feilloos weergegeven op de twee TEAC apparaten. Geen beperkingen, geen artefacten, het zijn de twee instrumenten en meer niet die hoorbaar worden gemaakt. Gewoon een cd, geript met Melco, opgeslagen op Melco. Daar kan ik stil van worden en stil van blijven gedurende alle tracks.
Vette conclusie
Het is altijd prettig om te constateren dat een extra investering ook daadwerkelijk wat oplevert. Niet alleen te herkennen in bouw en uiterlijk, maar veeleer als het om audio gaat in de weergave. Na een uitermate prettige kennismaking met de producten uit de 505 reeks van TEAC ben ik verheugd om te constateren dat de 701 reeks een echte stap verder gaat. In presentatie van de muziek, in zuiverheid, in plaatsing en het brengen van rust, zodat muziek langdurig op de voorgrond mag komen te staan. De nieuwe DAC-architectuur in de UD-701N werpt zijn vruchten af en vormt de kern van de speler. Het volledig dubbel mono uitvoeren en de gebalanceerde signaalweg draagt daar aan bij, net als het gebruik van vier afzonderlijke voedingen. Met ruime aansluitmogelijkheden, tot aan een externe clock voor het digitale deel van het apparaat, de analoge aansluitingen en de hoogwaardige hoofdtelefoon bussen. Het maakt de UD-701N niet alleen flexibel en ruim inzetbaar, het maakt hem begeerlijk.
De AP-701 eindversterker past mooi bij de speler, niet alleen in uiterlijk, ook in klank. TEAC draagt zijn eigen signatuur over op de klasse D modules in de AP-701 en verwijdert daarmee elke vorm van klasse D weergave waarmee ik vroeger slecht uit de voeten kon. Het ruime uitgangsvermogen van de AP-701 zal vrijwel altijd voldoende zijn, anders is er de optie tot het bridgen en de AP-701 inzetten als mono eindversterker. Dat de AP-701 de gebalanceerde signaalweg tot aan de luidsprekerklemmen doorvoert past in de filosofie van de andere TEAC 701 producten.
Over bouwkwaliteit hoeven we het niet eens te hebben, TEAC heeft alles in het werk gesteld trillingen van buitenaf weg te houden van de gevoelige elektronica. Door te werken met zware aluminium delen, door de constructie zelf en door de drie voeten onder elk apparaat. Het is een tank met het uiterlijk van een sportwagen. Heeft de streamer/DAC een wat rommelig front vanwege de noodzakelijke knoppen en aansluitingen, de eindversterker is het toonbeeld van functionele vormgeving. Samen hebben ze mij pleziert, voorzien van muziek, laten genieten en feilloos hun werk staan doen. Conclusie kan niet anders zijn dan een vette aanbeveling.
TEAC UD-701N netwerkspeler
3.699 euro | in zilver of zwart
TEAC AP-701 eindversterker
3.199 euro | in zilver of zwart | https://teac.jp/int/
Beoordeling 5 / 5
