De Duitsers van AVM hebben een enorme reputatie op kwaliteit, zowel technisch als sonisch. Na een recente test van hun allerbeste alles-in-één én omdat AVM in Nederland volop herleeft, was het hoog tijd om de fabriek aan de rand van het Zwarte Woud op te zoeken.

AVM: Audio Video Manufaktur

De laatste jaren bleef het in Nederland wat stil rond AVM. De distributie is echter sinds kort in handen van X-fi, die vanuit Buren het Duitse kwaliteitsmerk weer in de winkels legt (in Nederland, in België wordt de distributie verzorgd door Alpha High End, red.). Dat proces is al even aan de gang, wat verklaart waarom het merk volop in de aandacht staat. En terecht, want de toestellen van AVM verdienen ook in de kijker te worden gezet. Een voorname reden is dat het bedrijf oeroude Duitse waarde combineert met een neus voor wat muziekliefhebbers echt willen. Dat komt onder meer tot uiting in hun voorliefde voor alles-in-één-versterkers die weldegelijk high-end zijn.

In Duitsland is de in 1986 opgerichte AVM natuurlijk nooit uit de schijnwerpers verdwenen. Het merk heeft bij de oosterburen al jaren een heel stevige marktpositie, met dank aan een heel uitgebreid aanbod aan betere hifi-toestellen en ook een goede naam op vlak van kwaliteit en ondersteuning. Dat verklaart ook waarom AVM op High End München elk jaar een grote, drukbezochte ruimte op de dure Atrium-verdieping inneemt, iets dat ons altijd opviel. Die appreciatie is er ook te merken bij de Duitse collega’s. Tijdens een koffiepauze loeren we in een aantal Duitse vakbladen, zoals Stereo, en zien de ene na de andere award voor AVM-producten. Opvallend is hoe hoog hun versterkers maar ook draaitafels worden aangeschreven door de kritische Duitse pers.

En voor de lezers met een IT-achtergrond: deze AVM mag je natuurlijk niet verwarren met de even bekende AVM uit Berlijn, leverancier van de uitstekende Fritz!Box-routers en toevallig ook in 1986 opgericht. Met de AVM die we hier bezoeken bevinden we ons in het Zwarte Woud. Om wat meer te ontdekken over AVM trokken we namelijk samen met Hans Scholten van distributeur X-Fi richting Malsch.

Lokale kwaliteit 

Malsch, een klein Zuid-Duits stadje, zit tussen Karlsruhe en Baden-Baden geklemd, bijna aan de oevers van de Rijn en met het Schwarzwald dat over de horizon loert. Vanuit Nederland ben je dus wel een aantal uur op de baan om het te bereiken. Op een bescheiden bedrijventerrein in dit slaperig gehucht vinden we het hoofdkwartier van AVM terug. We ontmoeten meteen een oude bekende: Peter Gabriel. Neen, de mopjes over ‘Sledgehammer’ hoeven niet, die is ‘em wellicht wel allang beu. We kennen de beminnelijke Gabriel van zijn vorig leven bij Avantgarde Acoustic, het Duitse bedrijf dat op elke hifi-beurs – ja, ook op het Dutch Audio Event – de grootste hoorns opstelt. Je hebt misschien ooit wel een demo van hem meegemaakt. Nu verzorgt Gabriel de internationale verkoop van AVM, iets dat hij flamboyant en met veel plezier doen. Hij neemt ons samen met de jonge directeur Ekinc Ufuk op sleeptouw door de gebouwen waar de AVM-toestellen allemaal worden gebouwd.

Echt groot is de fabriek van AVM niet, maar zoals we snel ontdekken vertrouwt het sterk op een lokaal netwerk van leveranciers om de productie zo dicht mogelijk te houden. Voor de kenmerkende aluminium behuizingen van de AVM-toestellen bijvoorbeeld, moeten ze bij AVM niet ver lopen. Het is letterlijk de buurman van het hifi-bedrijf, bereikbaar via een eigen deur in de AVM-werkplaats. Niemand daar kijkt op als we even binnenwandelen om het fabricageproces te onderzoeken. We ontdekken een groot aluverwerkingsbedrijf met indrukwekkende apparatuur, zoals een state-of-the-art laserzaag. Er wordt duidelijk niet enkel voor AVM gewerkt, maar er ligt wel een hoge stapel ruwe aluminium voor het audiomerk klaar. In deze tijden vertegenwoordigt dat serieus wat geld.

Om kennis te maken met een andere leverancier springen we dan weer even tien minuten in de auto. In het midden van een typisch Duits slaapdorp blijkt een high-techfaciliteit verborgen te zijn, waar met een pick & place-machine de moederborden van AVM-producten zeer precies bevolkt worden met chips, condensators en andere elektronische onderdelen. Het is niet de eerste keer dat we zo’n toestel aan het werk zien, maar het blijft indrukwekkend om in actie te zien, zeker in deze omgeving.

Alle elektronische componenten zitten op grote rollen, van weerstandjes tot dure DAC-chips, waar ze geautomatiseerd worden afgehaald en met een soort robotarm geplaatst. Een kwart miljoen euro ben je zo kwijt aan een machine van deze type, verklapt de gids. Dat is veel geld, maar het levert significante voordelen op aan ten opzichte van handwerk in het verre Oosten. Op deze manier werken is sneller, maar levert vooral printplaten op die er heel verzorgd en foutvrij zijn. Niettemin worden ze bij de leverancier nog eens gecontroleerd op slechte verbindingen of componenten die toch niet helemaal vast zijn gesoldeerd.

Het is geen toeval dat we ook bij de lokale leveranciers langslopen. De lokale inbeding van de productie en leveranciers vinden ze daar in Malsch écht belangrijk. AVM wil zo veel mogelijk binnenshuis doen, met de hand. Dat kan natuurlijk niet voor alles, maar als er een externe leverancier wordt gezocht moet die nabij zijn. “Dat laat toe om een consistente kwaliteit te bieden en te zorgen voor een snelle service�, luidt het.

Het gewaardeerde Made in Germany-label dat op de AVM-toestellen prijkt moet echt voor iets staan, krijgen we meermaals te horen. “Veel bedrijven hebben hun productie naar China gebracht, dat wilden we niet doen. We verkiezen lokaal te werken, met partners die we al 10-20 jaar kennen.�

Sinds 2010 op kruissnelheid 

Bij de oprichting van AVM in 1986 concentreerde het bedrijf zich op de bouw van versterkers, maar breidde het aanbod over de jaren uit met andere componenten. Het merk bouwde al gauw een mooie reputatie op. Vooral in de Duitstalige DACH-landen dan, veel internationale ambities waren er verder niet.

Toen Udo Besser het bedrijf overnam in 2010 kwamen de zaken in een stroomversnelling. Besser, die na vijftien jaar carrière managing partner was geworden bij Burmester in Berlijn, besloot het luxemerk te verlaten en AVM helemaal zijn kindje te maken. “Ik kende AVM al toen ik naar de universiteit ging, en toen ik hoorde dat de AVM-oprichter Günther Mania hulp zocht heb ik niet geaarzeld�, legt hij uit we hem op een later moment opbellen. Want helaas: de AVM-topman bleek ziek toen we de fabriek bezochten.

Besser blijft nog altijd de enige en volledige eigenaar van AVM, iets dat tegenwoordig zeldzaam wordt in de hifi-industrie. “Het eerste wat ik wou doen was AVM internationaler te maken�, bevestigt hij. Met veel ambitie, want Besser wou en wil nog altijd het audiomerk tot ver buiten de Duitse grenzen bekend te maken.

“Nog een belangrijke reden waarom ik het bedrijf overnam was hun enorme ervaring met alles-in-één-systemen. Al sinds medio jaren negentig waren ze daar mee bezig. Aanvankelijk ging het over receivers met een ingebouwde cd-speler, later kwam er ook streaming bij. Ik dacht toen wel: ‘Hey, dit zou wel eens de toekomst kunnen zijn’.� Niet dat Besser traditionele hifi-toestellen wou loslaten, die heeft AVM ook. Maar de alles-in-één-versterkers zijn een categorie waar het bedrijf pionierswerk verrichtte. Het was echt een van de zaken die Besser tot het merk aantrokken, vertelt hij. “Traditionele audiofielen verkiezen losse toestellen – en die hebben we ook en verkopen we zelfs het meest. Maar een veel grotere groep van muziekliefhebbers willen iets compact dat toch wel heel goed klinkt. Zonder compromissen te maken. Technisch zijn die alles-in-een toestellen trouwens veel uitdagender om te bouwen. We doen heel veel moeite om de verschillende delen te scheiden zodat ze elkaar niet beïnvloeden.� Dat zagen we ook tijdens het fabrieksbezoek.

We krijgen zo de kans om in een CS 8.3 Black Edition te kijken. Daar viel onder meer een soort ‘Chinese’ muur op, die werd aangebracht om de voedingen, het analoge luik en het digitale gedeelte op een heel doorgedreven manier te scheiden. Zo kunnen die verschillende delen elkaar niet storen en wordt de weergaveketen optimaal gehouden. De strakke, nette layout van de printplaat en de kwaliteit van de interne bekabeling maken ook veel indruk.

Streaming én vinyl 

Als nieuwe eigenaar liet Besser de Duitse fabrikant gauw een versnelling of twee sneller schakelen. Het begon met een veel uitgebreider assortiment aan te bieden, met ook meer een scherpe focus op streaming en maar ook op vinyl. Daar vloeide een aantal fraaie platenspelers uit én werden er grote investeringen gemaakt in een eigen streamingplatform. Toen we de Ovation CS 8.3 Black Edition vorig jaar reviewden, trokken we eerlijk gezegd de ogen open toen we met de bijhorende app aan de slag gingen. Het was wel heel gelikt. En dat heb je niet altijd bij high-end audiomerken, omdat softwareontwikkeling zelden in hun DNA zit.

Hoe komt het dat AVM die lastige klus wél tot een goed einde bracht? “Dat kwam niet van de ene op de andere dag, hoor. We begonnen al in 2011 met het ontwikkelen; wat jij gebruikte is al de tweede generatie van de software. Gelukkig kon ik rekenen op een schoolvriend van vroeger die een eigen softwarebedrijf was gestart, hij kon ons helpen bij de app-ontwikkeling. Dat was ook een logische stap: wij zijn een high-end fabrikant en we hebben onze vaardigheden. Voor andere zaken halen we er een expert bij. Hardware ontwerpen en software schrijven zijn gewoonweg heel andere dingen. Uiteindelijk was de ontwikkeling gruwelijk duur, maar het resultaat is er. En de software blijven we verbeteren, we voegen nog features bij.�

Dat Besser ten slotte op doortastende wijze ingreep op het design, dat zien we duidelijk in een kamer waar nagenoeg alle AVM-modellen ooit geproduceerd opgesteld staan. Je ziet heel goed waar de nieuwe topman de roer overnam. Opeens worden toestellen gesofistikeerder en strakker en wordt er één designfilosofie consequent toegepast. De oudere AVM’s mogen er prima uitzien, maar vanaf dat moment krijgen de producten van de Duitsers een echte premiumuitstraling en spreken ze dezelfde designtaal.

Van die periode dateerde trouwens ook de traditie bij high-endmodellen om het AVM-logo groot uit te vrezen op de bovenkant, wat iets onderscheidend en chique geeft aan hun apparaten.

Drie niveaus

Werp een blik op de AVM-website en je ontdekt een verrassend breed assortiment. Er zijn niet zoveel hifi-merken die zo’n enorm productaanbod hebben, gaande van losse toestellen (versterkers, platenspelers, en meer) tot die alles-in-één-versterkers met het eigen streamingplatform. Alles is georganiseerd in drie niveaus of levels: Inspiration, Evolution en Ovation als hoogste lijn. De letter(s) die daarop volgt vertelt je welk type toestel het juist is. A staat bijvoorbeeld voor ‘amplifier’, PA voor ‘pre-amplifier’, enzovoort.

Dat ook bij het topniveau plaats is heeft voor een supergeïntegreerde versterker met streaming en cd-speler aan boord, dat past helemaal in de AVM-filosofie.

Wat het toestel te bieden heeft, ontdekten we zelf bij de recente review van de spectaculaire Ovation CS 8.3 Black Edition. Op de redactie ging Sinan dan weer aan de slag met de compacte Inspiration CS 2.3. Ook dat toestel is een alles-in-één – te herkennen aan CS voor ‘Compact Streaming’ – maar bevindt zich helemaal aan de andere kant van het assortiment. Betaalbaar tot high-end, allemaal vallen ze volgens AVM op hun website onder het kopje ‘meesterwerken’. Gewiekste marketing natuurlijk, maar het geeft ook correct aan waar het bedrijf op mikt. Echt budgetspullen zal je bij hen niet vinden. 

Ook relatief nieuw is het vinylverhaal bij AVM. Onder meer op High End München viel keer op keer ons oog op de toepasselijk genaamde Rotation-draaitafels. Vanwege de mooie bouwkwaliteit, maar ook vanwege de draaiplateaus die verleidelijk licht verspreiden. Een aantal modellen hebben een RGB-lichtmodule in onder de doorschijnende platter, waardoor je een fraai kleurtje verspreiden. Voor de audiokwaliteit maakt dat niets uit, maar het oogt wel sexy.

De goede ontvangst van de AVM-draaitafels in de pers is des te opvallender daar het bedrijf pas in 2018 met draaitafels begon. Trouw aan z’n ‘wat we zelf doen, doen we beter’-filosofie ontwikkelde het bedrijf van Besser zijn eigen toonarmen – meestal zou een hifi-bedrijf in dezelfde situatie gaan aanklopten bij een bestaande fabrikant, zoals Pro-Ject. Maar niet AVM. Inmiddels zijn er drie Rotation-modellen, naast een aantal phono-voorversterkers.

Oog voor detail 

Als je hifi-producten op hoog niveau wil aanbieden, moet je beginnen bij het selecteren van de juiste onderdelen. Voor de Black Edition van de Ovation CS 8.3 die we reviewden, test AVM bijvoorbeeld aangeleverde DAC-chips om de individuele onderdelen te identificeren die net iets beter presteren. Iets gelijkaardig ook met de buizentrap in dit topmodel. Buizen? Jawel, want ook dat is iets heel typisch voor AVM. Hoewel het de laatste jaren sterk inzet op de beste klasse D-technologieën, zoals Hypex en modules van Pascal, combineert het graag die solid-stateversterking met een buizentrap om een eigen geluid te creëren. Omdat niet iedereen dat wenst, kun je in bepaalde gevallen je eigen keuze maken qua versterking. De Ovation CS 8.3 (mét buizentrap) is er bijvoorbeeld ook in een pure Pascal-uitvoering. Deze CS 6.3 is functioneel en qua looks nagenoeg identiek – enkel het versterkingsgedeelte is helemaal klasse D-gebaseerd.

En niet alleen de elektronisch componenten, maar ook de afwerking moet volgens AVM alle kritiek kunnen weerstaan. Onvermijdelijk betekent dat goed uitkijken dat fysieke onderdelen zoals delen van de behuizing in perfecte staat worden aangeleverd. Het is nu eenmaal onvermijdelijk dat er wel eens tijdens het transport of machinale bewerkingen (zoals het polijsten) af en toe een krasje bijkomt. Toch zijn we echt verbaasd als we tijdens de toer een aantal geweigerde metalen volumeknoppen voor de high-end modellen gepresenteerd krijgen door Ufuk. Ja, er zitten enkele lichtjes krasjes op. Maar wel op een plaats die na montage eigenlijk niet meer zichtbaar zou zijn. Veel fabrikanten zouden zo’n optisch defect niet afkeuren, niemand zou het weten. Maar AVM wel. “Het moet volledig in orde zijn, ook op plaatsen waar de klant het misschien nooit zal opmerken�, krijgen we van de directeur te horen. “Het is een dure beslissing, maar zo verstaan wij ‘kwaliteit’.�

Ufuk leidt ons ook langs de ruimte waar alle AVM-toestellen na productie zwaar op de proef worden gesteld. De stresstesting duurt 24 uur, met nog een volledige dag voor andere tests.

Een laatste anekdote sterkt de indruk dat kwaliteit en afwerking belangrijk zijn voor AVM. Als we terug richting huis willen vertrekken, wil Hans van X-Fi nog even een paar toestellen die werden gerepareerd snel inladen en meenemen. Nu ja, ‘snel’. Eerst moeten de apparaten helemaal proper worden gemaakt en met veel zorg weer ingepakt worden. Net weer nieuw – maar het zorgvuldig toegepast inpakproces duurde wel bijna een uur. Dat zou ook niet elk bedrijf doen.

Echt goud en diamanten 

Tijdens de rondleiding zien we dat de kleinschalige productie met heel veel zorg en toewijding plaatsvindt. Er is geen hectische lopende band, wel werkbanken waar nauwgezet wordt gewerkt. Uiteraard worden niet alle modellen doorlopend geproduceerd, dat is niet hoe de meeste hifi-bedrijven het (kunnen) aanpakken. Op een gegeven moment is het de beurt aan een bepaald toestel, en dan worden er een heel aantal van gebouwd. Toch ook bijzonder is dat klanten bijzondere afwerkingen kunnen bestellen.

Bij sommige high-end modellen biedt AVM een zeer flashy chroomafwerking – dat stofvrij houden moet een klus zijn – die wel heel populair is. “Maar eigenlijk kunnen alle kleuren. Wil een klant een zwart toestel met roze knoppen? Dat kan. Ferrari rood? Groen? Bijna alles is mogelijk. We krijgen soms heel gekke verzoeken. Iemand in Dubai wou gouden knoppen. Niet goudkleurig: goud. En met diamanten op de knoppen gemonteerd. Echte diamanten. Een cadeau voor zijn vrouw!�

Kwaliteit voorop 

In een ander gebouw treffen we het magazijn van AVM aan. Er staat heel wat nieuws te wachten om verstuurd te worden. Maar dan valt ons oog op twee toestellen die een stukje ouder lijken. “Inderdaad, dat zijn twee monoblokken die nog dateren uit de beginjaren van AVM. Een klant uit Finland heeft ze ingestuurd om te herstellen�, krijgen we te horen.

“We hebben ze helemaal vernieuwd, met actuele elektronica. Eigenlijk krijgt die klant nu de techniek van een paar Ovation MA 8.3 monoblokken (kostprijs: 33.990 euro) voor de prijs van de herstelling.�

“We verkopen nu eenmaal geen goedkope producten en mensen verwachten dan ook dat die toestellen lang meegaan. Daarom vinden we het belangrijk om dat er altijd een optie is om te herstellen�, treedt Besser bij. Altijd is natuurlijk echt wel een groot woord… Voor hoe lang is er echt de mogelijkheid om een AVM-toestel te laten repareren? “Forever�, aldus de man van AVM. “We kopen voldoende voorraden van onderdelen om heel lang herstellingen te kunnen doen. En als het écht niet lukt, dan vinden we een oplossing."

"Zo hebben we onlangs een klant geholpen met een stokoude cd-speler van ons. De oorspronkelijke drive van Philips was er niet meer, dus hebben we het intern aangepast zodat we onze nieuwe TEAC-drive konden inbouwen. Zo kon hij weer verder.� Specifiek bij cd-spelers hebben veel fabrikanten immers af te rekenen met onderdelen die echt niet meer te vinden zijn. Omdat cd’s steeds minder populair worden is geen productie meer en de reserve-onderdelen raken op.

De oude Philips-drive die AVM gebruikte is bijvoorbeeld niet meer te vinden. “Daarom hebben we een cd-upgradekit bedacht met TEAC-onderdelen, zodat we die klanten uit de jaren tachtig toch kunnen helpen. Zo willen we zo lang mogelijk ondersteuning blijven bieden.

Die focus op ondersteuning vindt Besser niet meer dan logisch. “Als een klant iets bij ons koopt, dan is dat voor hen een grote investering. Daarom denken we altijd heel goed na over de onderdelen die we gebruiken. Presteren ze op high-endniveau, maar ook: hoe lang gaan ze mee? Dat is echt onze mindset bij AVM. We willen onze klanten nooit teleurstellen door te zeggen dat hun apparaat niet kan gerepareerd worden. En we willen soms ook verrassen. Met upgrades bijvoorbeeld. Iemand kan bijvoorbeeld zijn Ovation CS 8.2 (de vorige generatie, red.) insturen en dan kunnen we dat toestel vernieuwen en er een CS 8.3 Black Edition van maken. Een dubbele upgrade in één keer. En dat vinden onze klanten echt heel fijn.�