Platenspelers zijn ondanks de digitale revolutie niet uitgestorven, integendeel. Eind jaren `80 leek het er echter wel op dat de laatste dagen van de analoge schijf waren geteld en met name in het Verenigd Koninkrijk resulteerde dat in een stroom van `statement` producten van analoge specialisten als Pink Triangle, Linn, S.M.E., Michell, Zeta, Helius, etcetera maar ook bij Naim had men niet stil gezeten en in 1989 introduceerde deze fabrikant hun toonarm, genaamd ARO.
(Foto: Ed Verkerk)
In 1991 kwam de Aromatic op de markt, een armlift waarmee mensen met een minder vaste hand van deze éénpuntgelagerde arm gebruik konden maken en 1995 was het jaar waarin Naim de Armageddon platenspelervoeding aan hun analoge pakket toevoegde. Deze producten waren specifiek ontworpen voor gebruik met het Linn Sondek LP12 loopwerk maar de Naim toonarm werd al gauw de oogappel van Thorens liefhebbers en hij wordt tegenwoordig ook met andere loopwerken gecombineerd, zoals die van Avid (Avid heeft zelfs een "Naim Slide" overhang-adapter geïntroduceerd). De Naim/Linn combo blijft echter het uitgangspunt en daarom werden de ARO en Armageddon door de Naim importeur afgeleverd met een Rosenut LP12 als basis (het geheel wordt hier de Naim Sondek genoemd).
Analogue Rules, Okay!
De naam van deze toonarm heeft door de jaren heen meer vragen opgeworpen dan zijn ultra-minimalistische constructie. Er werd ooit eens -als grap- door Naim gezegd dat het voor "Analogue rules, okay!" stond, waarna dat een eigen leven is gaan leiden zodat het nu een `urban myth` is geworden. De werkelijke betekenis heeft te maken met de aluminium armbuis die wordt betrokken bij een fabrikant van wedstrijdpijlen. Arrow dus, maar opzettelijk misspeld net als de naam van de fabriek (Julian Vereker wilde een originele naam voor zijn bedrijf en koos uiteindelijk voor een verbastering van het Engelse woord name). Naim noemt hem tegenwoordig simpelweg Tone-Arm.
De ARO (wij blijven hem zo noemen) werd ontworpen door de Fransman Guy Lamotte, die de originele Decca toonarm als uitgangspunt koos voor de ontwikkeling van een minimalistische maar hoogwaardige Uni-Pivot toonarm. De Aromatic armlift is uit productie en is daarom nog leverbaar zolang de voorraad strekt (voor prijsinfo; neem contact op met Latham Audio). Wij nemen aan dat men na het verdwijnen van de Aromatic bij de importeur een gratis VHC (vaste hand cursus) kan krijgen. In alle ernst; voor wie het bedienen van een conventioneel gelagerde arm al uitdagend genoeg is zal deze Uni-Pivot arm wellicht teveel van de zenuwen vergen. Wij waren er echter gauw aan gewend, mede dankzij de grote vinger-boog die er voor zorgt dat de arm ook bij de uitloop van de groef nog kan worden opgetild zonder dat men het plaatoppervlak raakt.
(Foto: Ed Verkerk)
De ARO is zoals gezegd een Uni-Pivot, maar zijn lager is anders opgebouwd dan dat van de klassieke Uni-Pivot toonarmen, waar het stationaire gedeelte van een punt was voorzien en contact maakte met een kom in de arm. Bij de Naim toonarm is de stationaire pen van een saffieren kom voorzien terwijl een gepolijste stalen punt zich bovenin het lagerhuis van de arm bevindt (zie foto`s). De lagercillinder is in hoogte verstelbaar zodat de verticale aftasthoek kan worden aangepast aan de wensen van het element (zie foto). De armbuis/kop en het bovenste lager vormen één geheel en de armbedrading wordt door middel van een klein stekkertje in een 5-pin contactdeel gestoken (wat in de armboard verzonken is). De armbuis moet in zijn geheel worden losgenomen voor het verwisselen van het element (anders kan het saffier beschadigen) of voor het instellen van de VTA (vertical tracking angle). Per LP instellen van de VTA is dus praktisch ondoenbaar; men kan de positie het beste kiezen bij een LP van gemiddelde dikte.
(Foto: Ed Verkerk)
Een ergonomisch voordeel van deze constructie is dat men ook een extra armbuis kan aanschaffen waardoor het wisselen van elementen een fluitje van een cent wordt want de naalddruk en de Azimuthcompensatie zijn dan reeds per armbuis ingesteld op het gemonteerde element (blijft natuurlijk weer de VTA, maar men zou voor elk element met een fijntip markeerstift een streepje op de lagercillinder kunnen maken). Dat er goed is nagedacht over dit vrij simplistische ontwerp wordt duidelijk uit details als de uitstekende kabelklem die zich onderaan de armbasis bevindt. Terwijl de originele Decca toonarm grotendeels uit kunststof was vervaardigd zijn alle zwarte onderdelen van de ARO uit aluminium gefreesd, inclusief de armkop.
(Foto: Ed Verkerk)
In de armkop zitten drie gaatjes, geen sleuven. S.M.E.`s hebben ook geen sleuven horen wij lezers denken, gewoon de basis verschuiven, toch? Nee. Er is geen fouthoekinstelling mogelijk bij deze arm (alleen met een Avid Slide). Dat komt omdat hij ooit werd ontworpen met één element -de Linn Troika- als uitgangspunt. Toen dat element uit productie ging had men in Salisbury sleuven in de armkop kunnen aanbrengen maar dat is niet gebeurd. Waar blijven de sleuven, Naim? De optimale element `overhang` voor de ARO is 18 mm en gelukkig zijn er wel elementen te vinden die overeen komen met een 17.5-18 mm overhang maar het blijft een beperking bij de element-keuze.
