Orgelmuziek luister je in de kerk. De combinatie van direct geluid en akoestiek die je daar hoort, en die de ervaring zo ongelooflijk emotioneel maakt, is bijna niet vast te leggen in een opname.

Tot die conclusie was ik als liefhebber al jaren geleden gekomen. Nu ben ik geen groot kenner van geregistreerde orgelmuziek. Mijn collectie bevat wel een aantal fraaie uitvoeringen op even fraaie orgels, maar veel opnames die klinken alsof ik “erbij ben” zijn daar niet bij. Wel naar gezocht, veel over gepraat met échte kenners, maar op een enkele uitzondering na weinig succes.

Toen er een paar maanden geleden een persbericht op mijn bureau terecht kwam van een orgelopname die volgens de makers beter zou moeten zijn dan alle andere was mijn eerste reactie vrij lauw. Jaja, dat zal wel. Onbekend Nederlands label, mij onbekende uitvoerende(n) op een orgel dat ik nog nooit had gehoord. Toch won de nieuwsgierigheid het van mijn ongeloof, en een week later schoof ik het plaatje voor het eerst in de speler.

Totaal verbluft grijp ik na een minuut al koortsachtig naar het boekje van de cd. Wie zit hier achter? Wie is er in geslaagd datgene te bereiken dat ik al jaren voor bijna onmogelijk hield? Totale ruimtelijkheid, geen spoortje vervorming. Ik zit (mits de ogen gesloten blijven) ergens halverwege een forse kerk, precies in het midden, geen storend gekuch om mij heen. Een privé concert. De tonen dwarrelen door de kamer. Het aandeel direct geluid is zeer goed gedoseerd ten opzichte van de fraaie akoestiek. Vrij diffuus, niet precies aan te wijzen, maar juist daarom heel erg realistisch. De lichamelijke sensatie van de allerlaagste tonen, het zuchten van de orgelpijpen, zelfs geluiden van buiten de kerk, het is er...

Dick Sanderman is de man die de toetsen en pedalen beroert, en hij is tevens verantwoordelijk voor de muzikale bewerkingen van de religieuze liederen op deze cd. Bij de eerste drie (vierhandig gespeelde) psalmen wordt hij bijgestaan door zijn zoon Leonard, die ook als zijn registrant fungeert. Sanderman bespeelt het Hinsz-orgel in de St. Nicolaas- of Bovenkerk in Kampen, en technici Jaap de Jong en Frans de Wolff verzorgden de prachtige opname. Ik durf het bijna niet te zeggen, maar hier kunnen een heleboel gerenommeerde buitenlandse muzieklabels een dikke punt aan zuigen.

Op het gebied van religieuze muziek acht ik mijzelf volstrekt incapabel om de kwaliteit van de uitvoeringen inhoudelijk te beoordelen. De psalmen en liederen ken ik niet, en ik moet eerlijk zeggen dat de boodschap ook niet echt aan mij besteed is. De geluidskwaliteit is echter zo goed dat ik toch in vervoering raak.

Het kerkorgel is volgens mij het meest indrukwekkende muziekinstrument dat de mens ooit heeft gebouwd. Het totale frequentiespectrum kan er door worden weergegeven, van infrasoon tot ultrasoon, en met een kracht die het hele lichaam in trilling kan brengen. Dáárom hou ik van orgelmuziek; je wordt één met het instrument en de uitvoering. En met deze opname in de collectie is de noodzaak om op vreemde tijdstippen naar slecht verwarmde kerken af te reizen een stuk minder geworden.

Het boekje bevat veel informatie. Per track staat aangegeven welke registers worden gebruikt (meer iets voor échte kenners dus), en de geschiedenis van het orgel wordt beschreven. Goed gedocumenteerd dus. Deze cd is voor de liefhebbers van orgelmuziek in het algemeen (en religieuze muziek in het bijzonder) een verplichte aanschaf.

Aanvullende informatie:

Tijdsduur: 72`39
Opnamedatum: 25-08-2008
Uitgever: Boekenhuis Rijssen
Bestellen: www.boekenhuisrijssen.nl