Toen AND Benelux afgelopen herfst tijden de Dutch Dealer Days in Den Dolder de nieuwe M51 D/A converter liet zien en horen legde ik ter plekke een recensie-exemplaar vast. De combinatie van de bijzondere technologie en een adviesprijs die ver onder de 2000 euro lag deden mij sinds die eerste ontmoeting watertanden.

Half januari kon ik een exemplaar gaan ophalen en nu, na meer dan een maand intensief gebruik, is het tijd geworden om verslag te doen van deze bijzondere luisterervaring.

Telkens als ik me voorneem om mijn recensies minder over techniek te laten gaan en juist meer over muziek te schrijven krijg ik iets in huis dat zo bijzonder is dat een simpel kadertje met technische gegevens in de marge van de recensie geen recht zou doen aan de prestatie van de ontwerpers. De M51 van NAD is in zekere zin zo`n apparaat.

Bewust zeg ik hier in zekere zin, want de M51 maakt op een geheel eigen manier gebruik van de technologie die ook al in de M2, de C390DD en de VISO 1 van het merk wordt toegepast. Maar waar de M2 en de C390DD met respectievelijk 250 en 150 watt uitgangsvermogen rechtstreeks op een paar luidsprekers kunnen worden aangesloten en de VISO 1 een iPod dock met ingebouwde luidsprekers is, heeft de M51 een uitgangsniveau van `slechts` 2 Volt (+/- 0dB) en moet er dus een (eind)versterker achter om er geluid uit te krijgen.

Technologie
Over de geschiedenis en werking van de Direct Digital techniek is op deze pagina`s al uitgebreid geschreven, daarom beperk ik me tot de specifieke toepassing ervan in de M51. Wie er meer over wil weten kan dit artikel er nog eens op naslaan, of dit artikel, of dit artikel...

Goed... De M51. Gezien de afkomst dringt een belangrijke vraag zich op: is het eigenlijk wel een D/A converter? Ik zal voor het gemak maar `ja` zeggen, want dat is wel de rol die dit apparaat in de meeste high-end sets zal gaan spelen. Maar in feite vindt er geen omzetting naar analoog plaats. Het digitale PCM (Pulse Code Modulation) signaal dat de M51 op één van de 6 digitale ingangen binnenkrijgt wordt door een zeer verfijnde DSP met een ongelooflijk nauwkeurige klok omgezet naar een ander digitaal signaal (PWM oftewel Pulse Width Modulation) dat zich `gedraagt` als een analoog signaal.

Omdat het signaal van ingang tot uitgang digitaal blijft kan er zeer nauwkeurig controle worden uitgeoefend op de kwaliteit ervan. Buiten een spectaculaire signaal/ruis verhouding en bijna onmeetbare vervormingscijfers is het belangrijkste voordeel dat de M51 totaal ongevoelig is voor digitale tijdsfouten, oftewel jitter. Die fouten worden door de zeer nauwkeurige re-clocking tijdens de omzetting naar PWM namelijk volledig uit het signaal verwijderd. Jitter, zo weten we inmiddels, is de belangrijkste reden dat digitaal soms `scherp en niet muzikaal` klinkt.