Als muziekliefhebber en audiojournalist hoef ik me sowieso geen zorgen te maken om mijn dagelijkse portie auraal vermaak, maar er zijn van die periodes dat hobby en werk zo naadloos in elkaar overvloeien dat je bijna vergeet waar je mee bezig bent. Ik heb ruim een maand naar de M51 geluisterd en daarbij slechts 1 keer ter controle teruggeschakeld naar de interne converter van mijn Naim SuperNait. De eerste kennismaking met de M51 was overigens een beetje teleurstellend. Tonaal was hij meteen al erg mooi, maar ik miste detaillering en ruimtelijkheid. Alles wat ik draaide klonk nogal `droog` en daarom had ik vooral de eerste dag het gevoel dat alles een beetje hetzelfde klonk. Het omdraaien van de stekker om een verkeerde lichtnetfase uit te sluiten (de M51 liet zich wat dat betreft niet `meten`) maakte totaal niets uit.
Wel viel meteen op hoe ongelooflijk neutraal de M51 klinkt, en dat bedoel ik in de meest positieve zin. Vaak heeft een apparaat een duidelijke eigen klanksignatuur. Tikkie enthousiast in het hoog, nadruk op het middengebied, sterk in het laag, allemaal eigenschappen die maken dat iedereen in deze hobby iets van zijn gading kan vinden. De M51 sluit een ongelooflijk knap compromis tussen al deze zaken. Er ontbreekt niets en er zijn geen uitschieters.
Ik besluit de M51 een week te laten inspelen voor ik er echt voor ga zitten. Dat betekent dat ik hem gewoon gebruik maar ook `s nachts laat doorspelen met internetradio op een zeer zacht niveau. Gedurende deze week hoor ik een forse verbetering in de ruimtelijke weergave ontstaan, terwijl de klank op zich hetzelfde blijft. En dat is wel grappig, want meestal betekent meer ruimtelijkheid ook een toename van de hoogwaargave. In dit geval dus niet...de balans blijft perfect.
Een week later
De tweede sessie begon ik met het Requiem van Jean Gilles, uitgevoerd door het koor en orkest van la Chapelle Royal onder leiding van Philippe Herreweghe. Deze prachtige opname op Harmonia Mundi (HMC-901341) is zeer ruimtelijk opgenomen. Aan het begin wordt op een enkele trommel gespeeld die de kerk waarin de opname is gemaakt zeer duidelijk doet meegalmen. Hier moet je, met de ogen dicht, een duidelijk gevoel van afmeting krijgen, en dat kwam zeer goed uit de verf.
Een andere recente favoriet bij luistersessies is het album From The Stairwell van The Kilimanjaro Darkjazz Ensemble (Denovali Records – DEN86). De openingstrack All Is Well begint met een diepe toon die onder een aarzelend gespeelde cello de sfeer van nacht en ontij oproept. Borrelende synthesizergeluidjes staan opeens ver voor de luidsprekers, terwijl koperblazers vanuit de achtergrond aanzwellen. Als even later de vleugel diep in het geluidsbeeld begint te spelen zijn ver daarachter nog duidelijk kleine geluidjes te horen die een prachtige dimensie aan het beeld geven. De stem van pianiste/zangeres Charlotte Cegarra wordt na een kort intro heel diep in het geluidsbeeld neergezet, terwijl een felle trompet en een elektrische bas op de voorgrond komen. De M51 weet de complexe en volle mix prachtig uit elkaar te rafelen.
Je ontkomt er als auteur niet aan om vergelijkingen te trekken met je eigen referentie en ervaringen uit het (recente) verleden. Zo beluisterde ik vlak voor de M51 twee D/A converters van Antelope Audio. Vooral van hun ruimtelijke weergave was ik danig onder de indruk, waarbij ik ook aantekende dat ik ze over het geheel wat slank in het laag vond. De M51 haalt misschien net niet de extreme luchtigheid van de Antelope`s, maar wint duidelijk op het gebied van laagweergave en `druk`. Daarmee bedoel ik dat de onderdelen in het geluidsbeeld een meer solide indruk maken, alsof ze fysiek hun plaats in de ruimte opeisen. Wat dit betreft komt hij heel dicht in de buurt van de prima interne D/A converter van mijn Naim SuperNait, die overigens alleen op dit vlak van de M51 wist te winnen. Op alle andere punten, zoals transparantie, dieptebeeld en detaillering maakte de M51 indruk door haast schouderophalend de overwinning te claimen.
Tot nu toe luisterde ik met flac-files in een gewone cd-resolutie die via mijn Sonos Zoneplayer 90 werden afgespeeld. Nog spectaculairder werd het toen ik mijn MacBook Pro door middel van een AudioQuest Carbon USB kabel met de M51 verbond. Het beluisteren van de 24/96 versie van Fleetwood Mac`s album Rumours werd een aparte belevenis. Ik kan niet anders dan het meest sleetse vergelijk tevoorschijn halen dat de audiorecensent ter beschikking staat: ik dacht deze opname goed te kennen maar ik hoorde dingen die ik nog nooit had gehoord. De snelheid en dynamiek waren adembenemend, Het drumwerk van Mick Fleetwood knalde uit de luidsprekers, ik werd weer helemaal verliefd op de stem van Stevie Nicks en heb diverse snaren van mijn luchtgitaar gebroken... Er was gewoon veel meer muziek.
Hetzelfde gevoel had ik met de 24/96 versie van 50 Words For Snow van Kate Bush en de ongecomprimeerde 24/96 versie van Band On The Run van Paul McCartney & Wings. Ik heb ook nog geluisterd of ik verschil hoorde tussen de 24/192 en 24/96 versie van Meet Me In London van Antono Forcione en Sabina Sciubba, maar ik moet zeggen dat ik oprecht betwijfel of het forse verschil in bestandsgrootte het minimale verschil in geluidskwaliteit dat ik meende te horen rechtvaardigt. De wens is soms ook de vader van de gedachte, nietwaar?
