Gelijke afstand
Elke opstelling met een geluidsweergave kent een zogeheten ‘sweet spot’. Bij stereoweergave bevindt de sweet spot zich in het midden van de denkbeeldige lijn tussen beide speakers, met beide speakers op een gelijke afstand van de luisteraar en vaak een gelijkbenige driehoek vormend. Bij een HT/multichannel weergave is dit niet anders en is er binnen de surround opstelling een plaats waar de luisteraar zich op de ideale luisterplek bevindt. Dit wil overigens niet zeggen dat de andere luisterplaatsen binnen een HT/multichannel opstelling geen goede weergave krijgen. Door het gebruik van meerdere kanalen dan twee wordt de sweetspot namelijk enigszins vergroot, maar er blijft ten allen tijde een ideale plaats bestaan waarbinnen het volledige systeem geoptimaliseerd is.
Gaat men in een stereo-opstelling uit van een driehoek, zo gaat men bij een HT/multichannel opstelling altijd uit van een cirkel. Eigenlijk is het vrij logisch dat men tot een cirkelopstelling is gekomen: geheel volgens de analogie van stereo worden ook binnen een HT/multichannel opstelling de speakers op gelijke afstand geplaatst ten opzichte van de sweet spot. Wanneer je een denkbeeldige lijn tussen de speakers in een stereo-opstelling denkt en je voegt hier een centerspeaker aan toe welke op gelijke afstand wordt geplaatst dan heb je al het begin van een cirkelvorm. Voor de surround speakers in een 5.1, 6.1 of 7.1 HT/multichannel opstelling blijft hetzelfde gelden: alle speakers op gelijke afstand van de luisterplek. Op deze manier wordt de sweetspot het denkbeeldig middelpunt van de cirkel waarop de speakers staan opgesteld.
De meest ideale situatie zou ontstaan wanneer de speakers ook daadwerkelijk fysiek op de cirkellijn worden opgesteld, maar veelal is dit niet mogelijk vanwege de domestische factoren. AV-receivers, AV-versterkers en surround processoren hebben allen een ‘time alignment’ toepassing om elke speaker die niet fysiek op de cirkellijn staat opgesteld toch virtueel op dezelfde afstand te krijgen. Deze toepassing blijft echter altijd een benadering en daarmee niet ideaal. Waarom een benadering? De respons van een speaker verandert nog wel eens met de luisterafstand, vooral door werking van de units in combinatie met het wisselfilter. Deze worden voornamelijk veroorzaakt door de fase-effecten die de componenten hebben op de weergave. Er is nog een andere reden: geluid transporteert zich met een bepaalde snelheid door de ruimte, afhankelijk van de condities welke diezelfde ruimte bezit. Een andere luchtvochtigheid, temperatuur enz. betekenen andere condities en daarmee een andere voortplantingssnelheid. Een vaste waarde binnen een DSP kan daarmee nooit het ideaal bereiken. Vandaar dat naar mijn mening een fysiek gelijke afstand ten allen tijden de voorkeur heeft boven een aanpassing middels ‘time alignment’.
