Rotel Michi: uiterlijk, afmetingen, gewicht en opstelling

Het uiterlijk van de nieuwe Michi-producten wijkt significant af van het uiterlijk van de voorouders van circa dertig jaar geleden. De nieuwe producten zijn zwart met een glimmende voorkant. De frontplaten en zijvlakken zijn volledig recht en strak en zijn het toonbeeld van rust. De verticale lijnen zijn afgerond. De bovenkant van de apparaten is gesloten en er kan dus met het verstrijken van de jaren geen vuil binnendringen. Zowel de voorversterker als de eindversterkers hebben koellichamen aan beide zijden. Rotel heeft geen versieringselementen aangebracht. Als het licht in de luisterruimte een beetje gedempt is, vallen de Michi’s nauwelijks op.

Althans met hun uiterlijk en kleur vallen ze nauwelijks op. Het formaat van alle nieuwe Michi’s is zodanig dat ze niet snel over het hoofd gezien zullen worden. Dat krachtige eindversterkers soms forse afmetingen hebben, is logisch vanwege elektrotechnische en thermische vereisten, maar voorversterkers zijn doorgaans niet zo groot. Zo niet de nieuwe P5 van Rotel. Het apparaat is 485 x 150 x 452 millimeter groot (B x H x D) en weegt bijna 23 kilogram.

De P5 weegt dus meer en is groter dan menige eindversterker. De Michi eindversterkers S5 en M8 zijn precies even breed als de P5 en zijn iets dieper en circa negen centimeter hoger. Wie de P5 zwaar vindt, moet niet proberen om een S5 of M8 op te tillen. Beide eindversterkers wegen net geen zestig kilogram per stuk. In de luisterruimte staan twee stuks M8 en dat is dus bijna 120 kilogram aan eindversterkers. De zwaargebouwde behuizing en de forse ringkerntransformatoren zijn grotendeels de veroorzakers van het hoge gewicht. Zowel voorversterker als eindversterkers zijn gebouwd als een tank en lijken voor de eeuwigheid gebouwd.

Voordat we beide apparaten van naderbij gaan bekijken, willen we opmerken dat sommige foto’s van de Michi’s die de fabrikant heeft verspreid niets met de realiteit te maken hebben. Op sommige foto’s staan de P5 en de S5 of de P5 en een tweetal van de M8 netjes op elkaar gestapeld. Een audiorack dat veilig bijna 150 kilogram kan dragen is moeilijk of niet te vinden. Bovendien staat in de handleiding van de Michi’s dat ze vrij van elkaar opgesteld dienen te worden. Weliswaar worden de apparaten nauwelijks warm bij normaal gebruik, doch eindversterkers hebben doorgaans vrije lucht om zich heen nodig, zeker als het volume wordt opgeschroefd. De M8 en ook de S5 willen volgens de handleiding 50 centimeter vrije ruimte aan de zijkanten, bovenkant en achterkant, voor de P5 is dat tien centimeter. Ten onrechte suggereren de foto’s van de fabrikant dat de Michi’s gestapeld kunnen worden. Dit is simpelweg niet waar. De afdeling Marketing & Fotografie begrijpt niets van techniek.

We gaan de P5 van dichtbij bekijken.

Rotel Michi P5: voorversterker gebouwd als een tank met een zee van aansluitingen

Wie de achterkant van de P5 bekijkt, ziet een groot aantal analoge en digitale aansluitingen. Ook is een kleine en onopvallende bluetooth-antenne te zien (AAC en aptX worden ondersteund). De LAN-aansluiting is geplaatst voor beheerdoeleinden, niet om muzieksignaal te ontvangen. In totaal heeft de gebruiker de beschikking over zeven digitale ingangen (3 x optisch, 3 x coaxiaal cinch, 1 x USB) en zes analoge lijningangen (2 x XLR en 4 x cinch). Dan is er ook nog een draaitafelingang die gebruikt kan worden voor zowel mm- als mc-elementen. Aan uitgangen ook geen gebrek. De P5 heeft vier analoge uitgangen (2 x XLR, 2 x cinch) en ook twee digitale uitgangen (1 x optisch, 1 x coaxiaal cinch). Wie dat wil kan de ingangen een zelfgekozen naam toekennen die verschijnt in het centrale dimbare en eventueel uitschakelbare hoge resolutie grafische display. O ja, er is ook een grote jackplug hoofdtelefoonuitgang op het frontpaneel geplaatst.

Twee aparte ver uit elkaar geplaatste ringkerntransformatoren zorgen voor de voeding van de analoge en digitale circuits van de P5. De twee trafo’s zijn de basis van in totaal 17 onafhankelijke spanningregelaars t.b.v. de optimale isolatie van de schakelingen.

De analoge volumeregeling is opgetrokken rondom een Muse S72320. Hoewel sprake is van een chip, vindt de volumeregeling plaats in het analoge domein, in stappen van 0,5 dB. De Muse S72320 heeft een kanaalscheiding van 120 dB. Volumeregeling vindt plaats met behoud van de volledige resolutie en zonder gebruik van een slijtagegevoelige potmeter. Feitelijk is de volumeregeling onverslijtbaar en, jawel, voor de eeuwigheid gebrouwd.

Het hart van de aan boord aanwezige DA-converter wordt gevormd door Dual AKM 32-bit/768 kHz DAC's, die, via de USB-ingang, ook DSD en MQA ondersteunen.

Ten slotte nog een paar cijfers: het frequentiebereik is 10 Hz tot 100 kHz (± 0,3 dB) op de analoge lijningangen. Voor de digitale ingangen en de draaitafelingang geeft Rotel een frequentiebereik op van 20 Hz tot 20 kHz (± 0,3 dB). De S/R-verhouding (IHF A-gewogen) is 116 dB voor de analoge lijningangen, 100 dB voor de digitale ingangen en 80 dB voor de draaitafelingang.

Rotel Michi P5: inclusieve versterker, geen streamer aan boord

Al met al is de Michi P5 een zwaar en fraai gebouwde voorversterker die lijkt gebouwd voor een hele lange levensduur en die, het aantal en de diversiteit van de aansluitingen in aanmerking nemende, niets te wensen overlaat. Elke bron kan immers worden aangesloten.

Er zijn voorversterkers en ook geïntegreerde versterkers op de markt die ook streamingfuncties aan boord hebben. Dat heeft de P5 niet en dat beschouwen we als een voordeel. Streamers en alle andere apparaten waarvan de goede werking en bediening afhangt van software zijn immers verouderingsgevoelig. De Michi’s hebben na geboorte en levering waarschijnlijk een heel lang leven voor de boeg, net als hun voorouders. Streamers hebben meer dan eens last van updateritis, d.w.z. dat de software telkens en meestal ook steeds vaker en korter achter elkaar bijgewerkt dient te worden. Ontwikkeling en ondersteuning worden soms enkele jaren na levering al gestaakt en dat heeft de eigenaar van het apparaat maar te accepteren.

Alle functies in de P5 zijn vrij van veroudering en zullen nooit een update nodig hebben. Wij achten de kans groot dat de analoge en digitale ingangen en zelfs de bluetooth-connectiviteit over twintig jaar nog steeds gebruikt kunnen worden. De huidige streaming-hardware, in een losse behuizing dan wel geplaatst in een versterker, zal over twintig jaar niet of niet meer probleemloos werken. De computers van twintig jaar geleden zijn anno nu ook niet of nauwelijks meer te gebruiken.

Natuurlijk zijn streamers niet meer weg te denken uit het audiolandschap en bieden ze gebruiksgemak en een schier oneindig grote jukebox die, zonder uit de luie stoel op te hoeven staan, benaderd kan worden. Neemt niet weg dat streamers gevoelig zijn voor veroudering en door geen streamer in de P5 te bouwen, heeft Rotel de P5 toekomstvast gemaakt. De kans dat de industriestandaard voor analoge of digitale aansluitingen de komende twintig jaar zal worden gewijzigd is erg klein. De kans dat streamers de komende twintig jaar wijzigen is groot. Kort en goed, de bezitter van de P5 is dus niet gebonden aan de streaming-keuzes van Rotel en kan/moet zijn eigen streamer kiezen om ernaast te zetten. En als de streamer vervangen moet worden, kan de P5 blijven staan.

We gaan de M8 mono-eindversterker(s) bekijken.

Rotel Michi M8: eloquente en verfijnde zwaargewicht met forse spierballen

De Michi-productlijn heeft zoals eerder opgemerkt twee eindversterkers als lid. De S5 is een stereomodel en de M8 is een monomodel. De behuizing van de S5 en M8 heeft exact dezelfde vorm en afmetingen en vrijwel hetzelfde gewicht van iets minder dan zestig kilogram. Van het model M8 zijn er natuurlijk twee nodig voor stereogeluid. Beide eindversterkers werken in klasse AB.

Er zijn veel overeenkomsten tussen de S5 en de M8, maar de M8 is veel krachtiger. De S5 heeft 16 stuks hoog vermogen uitgangstransistoren per kanaal. De M8 heeft er met 32 stuks twee keer zoveel. De S5 heeft een totale afvlakcapaciteit van vier keer 47.000 uF verdeeld over twee kanalen. De M8 heeft dezelfde totale afvlakcapaciteit van 188.000 uF voor één kanaal, twee keer zoveel dus. De S5 heeft twee op maat gemaakte ringkerntransformatoren aan boord, voor elk kanaal één. Ook de M8 is voorzien van twee ringkerntransformatoren. Dat is dus voor elk kanaal twee.

Het vermogen van zowel de S5 als de M8 is ruimschoots voldoende om het servies in de keukenkastjes te laten rammelen (mits de luidsprekers dat aankunnen). Ook het risico van ruzie met de buren is reëel als de S5 en anders wel een paartje van de M8 ver worden uitgestuurd. De S5 kan 500 Watt per kanaal aan acht Ohm leveren en 800 Watt als sprake is van vier Ohm. De dempingsfactor is 350 bij acht Ohm. De M8 verdubbelt ruimschoots het vermogen van de S5: 1.080 Watt aan acht Ohm en 1.800 Watt aan vier Ohm. De dempingsfactor is 200 bij acht Ohm.

De luisterruimte moet wel extreem groot zijn of er moet sprake zijn van bijzondere omstandigheden om het geboden vermogen tekort te laten schieten. Ook lastige luidsprekers of luidsprekers met een extreem laag rendement zullen niets tekort komen. De M8 en ook de S5 zijn geschikt voor een capacitieve belasting, lees, elektrostatische luidspreker.

Op het front van de M8 (en dat geldt ook voor de S5) is een centraal grafisch display geplaatst. De gebruiker kan kiezen voor weergave van een piekvermogensmeter (VU-meter) of een weergave van het frequentiespectrum in acht, twaalf of zestien kanalen. De temperatuur van het apparaat en de netspanning kunnen ook worden afgelezen. De gebruiker kan het display ook uitschakelen.

Aan de achterzijde van de M8 en ook bij de S5 zijn een tweetal ventilatoren te zien. Tijdens de testperiode hebben de ventilatoren niet gedraaid, behalve gedurende enkele seconden na inschakeling. Na een korte zachtzoemende zelftest van een paar seconden, gingen ze weer uit. De M8 wordt in beginsel niet warmer dan 38 graden Celsius en dan zouden de ventilatoren kunnen gaan draaien. Deze temperatuur is niet gehaald tijdens de testperiode. We mogen aannemen dat de ventilatoren pas inschakelen als een aardschokkende hoeveelheid vermogen wordt gevraagd en in dat geval zal het geluid van de ventilatoren ruimschoots worden overstemd.

Het frequentiebereik van de M8 loopt van 10 Hz tot 100 kHz (+0 dB, -0,5 dB). De S/R-verhouding heeft een waarde van 120 dB (IHF, A-gewogen). De totale harmonische vervorming is maximaal 0,018 procent en de intermodulatie vervorming is kleiner dan 0,03 procent. Deze cijfers zeggen niets over de klank, maar deze cijfers zeggen wel dat ruis en vervorming onder waarneembare grenzen liggen.

Rotel Michi: IR-afstandbediening RR-RH6

De met de Michi’s meegeleverde IR-afstandbediening verdient een apart kopje. De RR-RH6 voelt zwaar in de hand en is gemaakt van metaal. Als de RR-RH6 wordt opgepakt, licht de bovenste knop – dat is de aan/uitknop – wit op. De P5 en M8 hebben een hoofdschakelaar op het achterpaneel. Als de hoofdschakelaar is ingeschakeld staan de apparaten standby. Met de RR-RH6 kunnen alle Michi’s tegelijktijd worden in- of uitgeschakeld. Ook de eindversterkers reageren dus op de IR-afstandbediening.

Natuurlijk kan het volume van de P5 met de IR-afstandbediening worden geregeld. Of er kan van bron worden gewisseld. Ook kunnen allerlei instellingen van zowel voorversterker als eindversterkers worden aangepast. Het ontwerp en de kleurstelling van de afstandbediening past helemaal bij de versterkers: geen versieringselementen, strakke vormgeving en platte knopjes die gelijkliggen met het oppervlak. De knopjes zijn op de tast te vinden.

We gaan de versterkers aansluiten en muziek luisteren. We kunnen vast verklappen dat het telefoontje van de importeur om een ophaaldatum af te spreken best wel wat later had mogen komen, bij voorkeur véél later zelfs.