Rotel Michi P5 en M8: testomgeving, verbinding met cinch-kabels

Omdat de P5 en ook de M8 in wezen asymmetrische versterkers zijn, verdient het volgens de importeur aanbeveling om de apparaten met een cinch-kabel met elkaar te verbinden. Dit hebben we dus ook gedaan met een cinch-kabel van 1,5 meter, hoewel ook XLR-aansluitingen aanwezig zijn op zowel voorversterker als eindversterkers.

Voordat we verder gaan willen we nog even het volgende opmerken over de verbinding van voorversterker en eindversterker(s). Er is niets mis met een cinch-kabel verbinding. Punt. Ten onrechte wordt wel eens gesteld dat XLR-kabels beter klinken, doch dit is niet per definitie waar en is veelal een door marketing gedreven sprookje. De argeloze consument wordt in de waan gebracht dat XLR-verbindingen beter klinken, immers XLR is de norm in de professionele wereld. Afhankelijk van het type versterker doet een cinch-interlink niet onder voor een XLR-interlink en bij de Michi’s is een cinch-interlink de aanbevolen verbinding.

Wat wèl per definitie waar is, is het feit dat XLR-verbindingen minder gevoelig zijn voor verstoringen en dit speelt met name een rol als lange kabels worden gebruikt. Als de afstand tussen voorversterker en eindversterker groot is, verdient een XLR-verbinding veelal de voorkeur, vanwege de grotere ongevoeligheid voor verstoringen, niet vanwege een betere klank. Omdat de Michi’s vlak bij elkaar stonden, is gebruik gemaakt van een cinch-interlink. Mocht een gebruiker de P5 en de M8’s (of de S5) ver uit elkaar plaatsen, bijvoorbeeld om de luidsprekerkabels heel kort te houden, is waarschijnlijk een XLR-kabel de aangewezen interlink.

De P5 heeft analoog muzieksignaal gekregen van een Wadia 321 DAC, digital signaal van een gemodificeerde Sonos Connect en ook muzieksignaal via bluetooth van een Samsung Galaxy S10+ smartphone met 1 TB opslagruimte aan boord. In alle gevallen was sprake van WAV-bestanden afkomstig van bitperfect geripte cd’s. De M8’s hebben afwisselend ESL 63’s van Quad, Premium 7’s van Piega en een set DCM5’s van Audiostatic aangestuurd.

Alles is aangesloten en staat klaar. Tijd om de luisterpositie op te zoeken, de kat op schoot te nemen en muziek te gaan luisteren. En, hoe klinkt bijna 150 kilogram aan versterkers? Heel goed, en nu gaan we proberen om dat te duiden.

Rotel Michi P5 en M8 klank: kracht, controle en verfijning

Het formaat, het gewicht en de specificaties van de Michi’s scheppen bewust of onbewust een zeker verwachting. We verwachten kracht en controle en dat krijgen we ook.

De laagweergave is van een zeer hoog niveau ongeacht de stand van de volumeregeling en ongeacht welke luidspreker is aangesloten. De Michi’s nemen de aangesloten luidsprekers in een absolute houdgreep. De putdiepe droge drumklappen in A Perfect Circle’s “Get The Lead Out” van het album Eat The Elephant rollen strak en gecontroleerd de kamer in, zonder enig spoor van wolligheid, overdrijving of een vorm van effectbejag. De laagweergave is niet alleen kwantitatief heel goed gedoseerd, dus niet te veel en ook niet te weinig, maar tevens kwalitatief van een zeer hoog niveau. De pauken van het Berlijnse Philharmonische orkest onder leiding van Claudio Abbado in Tchaikovsky’s “Slavische Mars” en de forse uithalen van strijkers en blazers knallen de kamer in, maar dan wel op een ingetogen wijze. De M8’s hebben ongekende spierballen maar doen niet aan uiterlijk vertoon met hun spierballen. “Kracht, controle en toch een zekere ingetogenheid” zijn de woorden die tijdens het luisteren in onze gedachten naar boven komen drijven. De laagweergave trekt geen aandacht voor zichzelf maar ondersteunt de middentonen en hoge tonen om aldus één geheel te presenteren. Het is niet “kijk/hoor eens hoe sterk en stoer ik ben,” maar veeleer “ik hoef niets te bewijzen, je komt er snel genoeg achter hoe sterk ik ben”. Hoewel de M8 een klasse AB versterker is, benadert deze de weergavekwaliteit van een klasse A versterker. Dat is heel knap. Bijkomend voordeel is dat de M8 veel minder stroom gebruikt en veel minder heet wordt dan een klasse A versterker.

De hoorn direct aan het begin van de vierde symfonie van Tchaikovsky is, ongeacht welke uitvoering, een uitdaging voor een audioset. De weergave hoort een lichte scherpte te hebben, zoals meestal met koperblazers. Als de hoorn na ongeveer vijftien seconden noot na noot de trap af loopt, de diepte induikt en gezelschap krijgt van nog meer koper en even later strijkers, worden de weergave van middentonen en midlaag op de proef gesteld. De Michi’s slagen met vlag en wimpel voor de test. De koperinstrumenten zorgen voor kippenvel. De hoogweergave van Michi’s voegt precies de juiste hoeveelheid scherpte toe aan de blazers en strijkers.

De albums van Ayreon staan vol met meerstemmige zangpartijen gezongen door een grote diversiteit aan zangers en zangeressen. Meerstemmige zangpartijen klinken realistisch. De afzonderlijke zangers of zangeressen staan los van elkaar maar vormen tegelijkertijd een organisch geheel. Het geluid loop nergens dicht, mits natuurlijk de opname deugt. Het geluid is kamerbreed. Ook als het gaat om de middentonen, komen de woorden “kracht, controle en ingetogenheid” in onze gedachten bovendrijven tijdens het luisteren naar de Michi’s, ongeacht welke luidsprekers zijn aangesloten.

En hoe is de hoogweergave? Alle toongebieden lijken met elkaar samen te werken en lijken geen aandacht voor zichzelf te willen trekken. Zo ook de hoogweergave, die volledig bijdraagt aan een realistisch en organisch plaatje. Strijkers hebben een lichte warmte en als dat in de opname zit ook een lichte scherpte. Koperblazers bezorgen de luisteraar meer dan eens kippenvel. Een triangelspeler lijkt soms in de kamer te staan. De zachtruisende bekkens aan het begin van A Perfect Circle’s “Eat The Elephant” van het gelijknamige album klinken zodanig realistisch dat drummer en drumstel in de kamer lijken te staan. De belletjes en bekkens die verwerkt zijn in de muziek van de Zweedse band Opeth horen boven de muziek te zweven, ook als de band fortissimo speelt en zanger Mikael Akerfeldt zijn tekst op orkaankracht uitbrult. Budgetversterkers kunnen hier steken laten vallen waardoor bekkens en belletjes ondersneeuwen. Zo niet bij het gebruik van de Michi’s. Belletjes, bekkens en triangels nemen allemaal hun eigen plek in. Paolo Conte, heel iemand anders dan Mikael Akerfeldt, klinkt emotioneel en doorleefd en ook hij lijkt in de luisterruimte te staan. De Michi’s hebben geen voorkeur voor een muziekgenre. Ze verwerken net zo makkelijk heavy metal als een symfonieorkest als een singer/songwriter en bieden in alle gevallen een kamerbreed stereobeeld.

We hebben zowel analoog signaal als digitaal signaal naar de P5 gezonden. De P5 blijkt een uitstekende DA-converter aan boord te hebben. De Wadia 321 DAC lijkt bij sommige muziekstukken iets warmer te klinken. De P5 klinkt meer neutraal. Het verschil met de Wadia 321 DAC is echter heel klein en valt lang niet altijd op. Veel voorversterkers en geïntegreerde versterkers zijn tegenwoordig voorzien van een uitstekende DA-converter en een losse DA-converter lijkt langzamerhand zijn bestaansrecht te verliezen. Uiteraard is dit ook een kwestie van smaak en voorkeur en er zijn ook nog een heleboel oude of nieuwe hoogwaardige versterkers die geen digitale ingangen hebben. En sommige gebruikers willen niet dat de fabrikant van hun versterker de DA-converter uitkiest. Dat willen veel gebruikers graag zelf doen. Losse DA-converters zullen om die reden gewoon op de markt blijven en misschien wel nooit verdwijnen. Feit is echter dat DA-converters in versterkers niet meer een soort bijzaak of toegift zijn, maar hoofdzaak of in elk geval een heel belangrijk aspect zijn geworden. Rotel’s ingenieurs bewijzen met de P5 dat ze dat heel goed hebben begrepen.

Rotel Michi P5 en M8: muziek via bluetooth

Na de nodige luistersessies waarbij de muziek werd aangeleverd door de Wadia 321 DAC of de gemodificeerde Sonos Connect, stappen we over op de nieuwe en hippe verbindingsmogelijkheid die bluetooth biedt. De Samsung Galaxy S10+ smartphone met 1 TB opslagruimte is geladen met precies dezelfde muziekverzameling als op de Synology NAS waar de gemodificeerde Sonos Connect zijn muziek vanaf haalt (alles in 1.411 kbps WAV-formaat). We verwachtten een stap terug in weergavekwaliteit, maar wat we niet hadden verwacht was de relatief klein stap die terug werd gezet. Het kamerbrede stereobeeld blijft behouden. Er wordt een hele kleine fractie ingeleverd als het gaat om detaillering, maar dat valt lang niet altijd op. De weergave via bluetooth is van een zeer hoog niveau.

Het gebruik van bluetooth en de goede weergave knagen zachtjes aan het bestaansrecht van een losse DA-converter plus streamer plus netwerkschijf plus bedieningsapparaat. Nee, deze apparaten zijn nog niet overbodig en een smartphone heeft ook zijn beperkingen, maar kort samengevat is de combinatie van de Rotel Michi P5 met een bluetooth-apparaat, zoals een smartphone, tablet of draagbare muziekspeler, een minimalistische, goedwerkende en prettig klinkende ervaring.

Ongeacht of het muzieksignaal analoog, digitaal of via bluetooth wordt aangeleverd, klinken de Michi’s neutraal, transparant en strak met een soort van onderhuidse ingehouden kracht en controle. Kracht, controle, transparantie, verfijning en een kamerbreed stereobeeld is wat de Michi’s bieden, ongeacht de gekozen muziek.

Rotel Michi P5 en M8: plaats in de markt, een nieuwe legende?

Rotel gaat met de Michi’s concurreren op een hele volle markt. Er zijn immers talloze concurrerende producten die ook fraai en degelijk zijn gebouwd en heel goed presteren. We hebben bewust nog niet de prijs van Michi’s genoemd: de P5 kost net geen 3.500 euro en de M8 kost net geen 6.000 euro per stuk. Van de M8 zijn er natuurlijk twee nodig. De tweekanaals S5 kost hetzelfde als een enkele M8 en goed beschouwd zal de S5 voor de overgrote meerderheid van de gebruikers voldoende vermogen leveren.

Als we de bouwkwaliteit, klank, functionaliteit en het prestatieniveau van de Michi’s op een rijtje zetten zijn dit redelijke prijzen. Ja, het is zelfs aan de goedkope kant. We kunnen ons haast niet voorstellen dat een gebruiker 500 Watt (S5) of 1.000 Watt (M8) per kanaal in zijn luisterruimte nodig heeft en zinvol kan gebruiken. Wie echter een dergelijk vermogen nodig zou hebben, moet eens gaan kijken en luisteren naar de Michi eindversterkers. De hoeveelheid vermogen is zeer hoog, zeker als de adviesprijs in aanmerking wordt genomen.

Dat de eindversterkers spierballen hebben, is heel fijn, maar gelukkig komt de klank niet op de tweede plaats. Op alle volumeniveaus is de klank verfijnd en detailrijk. Wie zich laat meeslepen door zijn favoriete muziek, zal vergeten dat er enorme spierbundels in de luisterruimte staan. De klank komt wat ons betreft op de eerste plaats. Het overschot aan vermogen is mooi meegenomen.

De P5 is een inclusieve voorversterker die niets te wensen overlaat. Het aantal aansluitingen is groot en divers. Elke bron kan worden aangesloten, ook een draaitafel. Vanwege het ontbreken van streamingfuncties is de P5 toekomstvast. De klank is uitstekend. De behuizing, ook die van de eindversterkers, lijkt gemaakt om aardbevingen en andere natuurrampen te weerstaan.

De nieuwe Michi’s van Rotel hebben waarschijnlijk een lang leven voor de boeg. De voorouders zijn een soort legende geworden, in elk geval collectoritems. Of een apparaat ooit een collectoritem of legende wordt hangt van meer af dan de klank en bouwkwaliteit. Schaarste speelt ook een grote rol. Als de nieuwe Michi’s slechts in beperkte aantallen geproduceerd zouden gaan worden, is de kans ons inziens heel groot dat ze de legendarische status van hun voorouders snel zullen evenaren of overtreffen. Natuurlijk weten wij niet hoe de verkoop van de drie modellen zal verlopen en hoe de leiding van Rotel daarop zal reageren. Een koper moet zich maar niet te druk maken over het al dan niet legendarische aspect van de Michi’s. Dat is iets voor later. De koper moet aan de klank en functionaliteit denken. Dat is iets voor nu. En als de nieuwe Michi’s later collectoritems worden is dat mooi meegenomen.

Rotel Michi P5 en M8: conclusie

Rotel heeft met de nieuwe vlaggenschepen P5 en M8 een set inclusieve, zwaar en degelijk gebouwde en uitstekend klinkende versterkers op de markt gezet. De gebruiker kan zo ongeveer elk type bron aansluiten en heeft een overdaad aan vermogen tot zijn beschikking. De apparaten zijn toekomstvast en voor een lange levensduur gebouwd. Er zitten geen functies op die snel zullen verouderen. De klank is neutraal, transparant, detailrijk en kamerbreed. De overdaad aan vermogen is daarbij mooi meegenomen.

Mogelijk zal later blijken dat de koper van de nieuwe Michi’s een legende heeft gekocht en collectoritems in huis heeft staan. En als grote verkoopaantallen het bereiken van de status van collectoritem zouden verhinderen, is dat ook niet erg. De koper heeft dan misschien geen collectoritems, maar wel tijdloze tophifi voor een redelijke prijs in huis.

Adviesprijzen:
Rotel Michi P5: 3.499 euro
Rotel Michi S5: 5.999 euro
Rotel Michi M8: 5.999 euro (per stuk)