NIEUWS

De scherptediepte

Ulco Schuurmans | 18 mei 2015

Het fotografische begrip scherptediepte geeft de afstand aan tussen de dichtstbijzijnde en verste punten die nog scherp worden afgebeeld. De aanwezige scherptediepte hangt af van de kwaliteit en het brandpunt van de lens, de lichtgevoeligheid van de beeldsensor of chemische film en de ingestelde diafragmaopening.
In geval van het diafragma neemt de scherptediepte toe bij de hogere waarden. De laagste diafragmawaarde heet volle opening. Hierop is het gebied van de scherptediepte het geringst. Maximaal alleen het onderwerp in het platte vlak scherp en de rest onscherp. Bij de hoogste diafragmawaarden is alles van voor tot achter scherp.
Groothoekobjectieven hebben een veel grotere scherptediepte dan telelenzen. Filmisch fraai werkt een middelmatige telelens (2-4 keer vergrotend) met volle opening. Ook bij macro neemt hoe dichterbij u komt, de scherptediepte steeds verder af.



De Bokeh
Het fotografisch/filmisch begrip Bokeh drukt de kwaliteit (het als aangenaam overkomen) van de onscherpte in het beeld uit. De onscherpte heeft betrekking op het scherpstelvlak en niet op beweging of lichtval. Bokeh is afgeleid van het Japanse Boke dat onscherpte betekent.
De verkregen Bokeh hangt zowel af van de vorm van het diafragma (ronde opening) als de optische elementen in de cameralens. Wij vinden de Bokeh in het algemeen mooi als:
- De onscherpte niet afleidt van het scherpe hoofdonderwerp
- Een aangename zachtheid zonder rommelige vlakken en beeldartefacten heeft
- De onscherpte echt bijdraagt aan de beeldcompositie
De Bokeh kan per objectief sterk verschillen. Een aantal objectieven is zelfs speciaal geconstrueerd om een goede Bokeh weer te geven.



De optische kwaliteit
De diafragmaopening bepaalt welke diameter van de glaselementen in de lichtweg wordt meegenomen. Objectieven presteren niet over de volle lensbreedte gelijk. Op de volle opening alles scherp (ook aan de beeldranden), met weinig vervormingen en onder vignettering neer te zetten is een hele en dure klus. Goedkopere objectieven presteren ineens een stuk beter als u het diafragma enkele stoppen dichtdraait. De beeldfouten zijn er uit gediafragmeerd.
Omgekeerd heeft het vrijwel geheel sluiten van het diafragma tot gevolg dat er nauwelijks meer van de verbeterende correctiemogelijkheden van de glaselementen in het objectief gebruik gemaakt wordt. Er ontstaat een Camera Obscura. Hierdoor kan de beeldkwaliteit behoorlijk teruglopen!


EDITORS' CHOICE