Het diafragma van uw camcorder of videofilmende fotocamera speelt een belangrijke rol bij de opname. De videomaker regelt hiermee zowel de belichting als de scherptediepte en het zachter achtergrondeffect (Bokeh). Een bijkomend optisch gegeven is dat de opening van het diafragma ook invloed heeft op de beeldkwaliteit van het objectief.



Voor menig beginnend videofilmer of fotograaf is het diafragma iets dat de camera automatisch instelt. Dat klopt ook wel min of meer. In ruim 90% van de opnamesituaties stelt de belichtingsautomaat het diafragma in op basis van de sluitertijd en doorvallende hoeveelheid licht en ingestelde gevoeligheid (ISO) van de camera. Op de automaat heeft u echter zelf geen invloed op de werking van het diafragma. Daarmee mist de videomaker een stuk creatieve invloed op het filmen. Mocht het diafragma van uw camcorder en zeker bij de videofilmende fotocamera handmatig verstelbaar zijn, dan moet u dit zeker eens gaan uitproberen.



De geschiedenis
In vroeger tijden van de fotografie werd er ook zonder lens opgenomen. Optisch gezien goed mogelijk mits de fotograaf door een heel klein gaatje opneemt. Een objectief vormt een goed beeld als de lichtstralen van alle kanten komen door dit via de interne glazen lenzen te corrigeren. Bij een pinhole (point) camera of Camera Obscura komt het licht alleen recht van voren door een minimaal klein gaatje. Dat geeft een redelijke tot goede scherpte doch is heel lichtzwak.
Al meer dan twee eeuwen geleden ontdekte fotografen dat er door een optisch gecorrigeerde lens te gaan gebruiken veel meer licht in de camera op de filmemulsie kwam. Ook nam door het objectief de algemene beeldkwaliteit toe. Echter, bij te veel licht ontstond er een probleem, Hoe overbelichting te voorkomen? Al snel kwam het idee op door zwarte schijven met ronde openingen in verschillende groten/diameters de hoeveelheid doorvallend licht te gaan regelen. Later werd een veel handiger oplossing uitgevonden: een diafragma bestaande uit lamellen waarbij de opening nauwkeurig trapsgewijs in te stellen valt.



Vier belangrijke beeldfactoren
Het diafragma heeft optisch gezien vier belangrijke beeldfactoren in haar mars:
- Het regelen van de hoeveelheid licht in diafragmastoppen;
- Het regelen van het scherptegebied voor en achter het onderwerp;
- Het al of niet creëren van een aangenaam zachte achtergrond (bekend van het filmdoek), de zogenaamde Bokeh;
- Invloed op de optische prestaties van het gebruikte objectief.
Wij nemen deze beeldfactoren en de werking van het diafragma nu stap voor stap met u door.