Er is verschillende uren alleen naar de Lumin D2 geluisterd, maar er zijn ook wat kritische luistersessies geweest waarbij al spelende is geschakeld tussen de Lumin D2 en de Wadia 321 Dac. Omdat het volume van de Wadia 321 Dac en de Lumin D2 precies even hoog stond afgesteld en omdat de gebruikte voorversterker met de afstandbediening naadloos tussen bronnen kan schakelen, is dus effectief een blindtest uitgevoerd tussen beide toestellen. Huisgenoten en medeluisteraars hadden niet altijd in de gaten welke DA-converter stond te spelen. Dat zegt eigenlijk al een heleboel. NB: de Wadia 321 Dac is veel duurder dan de Lumin D2 en de Wadia heeft geen streamer aan boord.
De klank van de Lumin D2 is zonder voorbehoud uitstekend te noemen. Stevige stukken zijn stevig zonder in een wollige geluidsbrij te verzanden. Instrumenten spelen met elkaar maar staan los op het podium zonder elkaar weg te drukken. 10.000 Days van Tool rolt heerlijk door de kamer, evenals In Absentia van Porcupine Tree. Dave Mustaine staat voor je neus en de bewegingen van zijn vingers over de gitaarsnaren zijn goed te volgen in het nummer 13 van het album Th1rt3en van Megadeth. Ayreon’s Into The Electric Castle klinkt ruimtelijk met veel breedte- en diepte-informatie, zoals het hoort.
De Lumin D2 kreeg ook subtieler werk gevoerd, bijvoorbeeld de geremasterde versies van Steely Dan’s albums Can’t Buy A Thrill en Pretzel Logic. Deze opnames zijn van oorsprong analoog, immers opgenomen in een tijd dat digitaal nog niet voorhanden was. Muziek van Steely Dan is altijd al goed opgenomen, maar de nieuwere remasters tonen aan dat het nuttig is om oude analoge tapes te bewaren. Niet alleen DA-converters maar ook AD-converters hebben de nodige kwaliteitsverbeteringen ondergaan in de afgelopen vijftien jaar en dat is soms goed te horen in een remaster. Steely Dan klinkt intiem en betrokken. Alsof je als luisteraar in een klein zaaltje vlakbij het podium staat. Er is lucht tussen de instrumenten en ook zacht gespeelde tonen blijven in de lucht hangen en geven hun details weer.
Ook klassiek werk komt aan bod. De hoorn aan het begin van de Vierde Symfonie van Tchaikovsky in de uitvoering van Mariss Jansons en het Oslo Philharmonic Orchestra klinkt fel en gaat laag en diep. De laagste tonen rollen over je rug. Zo hoort koper te klinken. Verschillende uitvoeringen van Beethoven’s Zevende Symfonie passeren de revue. Het tweede stuk van deze symfonie is relatief zacht gespeeld en dit komt niet altijd goed uit de verf, omdat details dan nog wel eens willen wegvallen, of onvoldoende naar voren komen. De Lumin D2 maakt echter nergens fouten. Ook de zachte passages klinken goed en details blijven behouden. De D2 voegt niets toe en laat niets weg. Als er uitgehaald moet worden, haalt hij uit. De weergave van hoge tonen is zijdezacht, zonder scherpte. Lage tonen zijn goed aangezet. Het middengebied is vrij van bergen en dalen en klinkt homogeen. Stemmen klinken aangenaam.
Bij het overschakelen naar de Wadia 321 Dac, die ook via XLR is aangesloten, zijn de verschillen klein te noemen en de verschillen vallen niet altijd en meestal niet meteen op. Na vele uren luisteren kan de Wadia als iets analytischer worden gedefinieerd. De Lumin is iets ronder en in het laag iets levendiger, maar soms ook een fractie wolliger. Het verschil met de Wadia 321 Dac is echter klein en beide DA-converters zijn aan elkaar gewaagd. De keuze voor de één of de ander is voor wat betreft de klank een keuze die vooral door smaak bepaald zal moeten worden. De Wadia maakt ook geen fouten en objectief is geen rangorde aan te brengen als het om de klank gaat. De Wadia is duurder maar ook ouder. De Lumin zal waarschijnlijk voorzien zijn van betere dac-chips en zoals al eerder opgemerkt blijken dac-chips nog telkens voor verbetering vatbaar.
Er is ook geluisterd via de cinch-uitgangen. Het verschil tussen de XLR- en de cinch-uitgangen was opvallend klein. XLR heeft ten onrechte de naam dat het sowieso beter zou klinken dan cinch. In de testopstelling waarbij korte XLR-kabels en ook korte cinch-kabels zijn gebruikt was het verschil te verwaarlozen. Wie geen XLR-aansluitingen op zijn versterker beschikbaar heeft, kan gerust de cinch-uitgangen van de Lumin D2 gebruiken. XLR heeft vooral voordelen als van lange kabels gebruik gemaakt zou worden.
Lumin Music Systems D2: internetradio en DSD
Als je gewend bent om naar cd’s of WAV-bestanden of goede analoge bronnen te luisteren, is internetradio eigenlijk altijd een flinke stap terug in geluidskwaliteit. Hetzelfde geldt voor streamingdiensten die muziek in mp3-kwaliteit aanbieden. Internetradio en streamingdiensten zijn leuk als achtergrondmuziek of om eventueel kennis te maken met nieuwe muziek. Ook de Lumin doet een stap terug bij het luisteren naar internetradio of een streamingdienst. Het gebruik van een streamingdienst is vooral makkelijk (met name onderweg) maar de geluidskwaliteit haalt het niet bij cd’s, WAV-bestanden of goede analoge bronnen. Het al dan niet gebruiken van een streamingdienst en het wel of niet genoegen nemen met de aangeboden geluidskwaliteit is uiteraard een persoonlijke keuze.
DSD-bestanden kunnen potentieel beter klinken dan cd’s of WAV-bestanden, mits de nodige aandacht is besteed aan de opnamezijde. De Lumin D2 liet met het spelen van DSD horen dat er enige winst ten opzicht van WAV geboekt kan worden. Alsof een hele dunne sluier tussen luisteraar en muzikanten werd weggenomen. De luisteraar kan met DSD nog iets dichter bij het podium komen te staan en het podium kan nog iets aan breedte en diepte winnen. Het verschil is echter niet groot en valt niet altijd op. Dat ligt vermoedelijk meer aan de opnameketen dan aan de Lumin. Het zou toch leuk zijn als DSD zou doorbreken en in ruime mate in alle muziekgenres verkrijgbaar zou zijn, maar voorlopig is dat nog toekomstmuziek.
Lumin Music Systems D2: concurrentie en plaats in de markt
De Lumin D2 heeft weinig directe concurrenten. Een andere apparaat met precies dezelfde functies en mogelijkheden is er niet. De meest in het oog springende concurrent is de Auralic Altair waar wij onlangs een review over hebben gepubliceerd. De Auralic Altair is met net geen 2.000 euro vergelijkbaar geprijsd, maar het is wel een beetje een ander apparaat. De Altair heeft bijvoorbeeld digitale ingangen, dat heeft de Lumin D2 niet. De Altair heeft geen digitale uitgang, de Lumin D2 heeft dat wel. De Altair heeft een hoofdtelefoonuitgang en ondersteuning van wifi, de Lumin D2 heeft dat niet. Onze reviewer gaf de Altair de volgende muzikale kwalificatie: Een plezierig tikje aan de warme kant van neutraal, gul met dynamiek en ruimtelijkheid, kortom: muziek!
Ook de Lumin D2 heeft een neutrale klank met een heel licht vleugje warmte. Dynamiek en ruimtelijkheid zijn in goede handen bij de Lumin D2. De luisteraar zal niet alleen de klank moeten beoordelen, maar ook zijn wensenlijstje moeten vergelijken met de aansluitingen en functies van de D2.
Lumin Music Systems D2: conclusie
De logeerpartij van de D2 was een positieve ervaring. De D2 speelt volkomen vrij van gestotter, ook als de bediening met de app een keer hapert. De bediening is intuïtief en makkelijk. De klank is neutraal met een heel licht vleugje warmte. Wie een streamer zoekt met een goede DA-converter aan boord, moet de Lumin D2 op zijn onderzoekslijstje zetten. Het gebruik van een andere DA-converter, direct of in de toekomst, behoort tot de mogelijkheden. Wie echter een DA-converter zoekt met een streamer aan boord, moet de D2 links laten liggen. De D2 heeft immers geen digitale ingangen.
