Omdat de genoemde innovaties iets meer voordelen opleveren voor full-range elektrostaten dan voor hybride modellen concentreer ik me vooral op de Eagle. De eerste luistersessie vond zoals gezegd plaats bij AudioTVCentrum in Eindhoven met een bijzonder fraaie Musical Fidelity M6 500i versterker, de M6 CD/DAC cd-speler en de M1 CLiC netwerkspeler. De gebruikte luidsprekerkabel is tot mijn verbazing van zeer bescheiden komaf: een gewoon, vrij dun OFC-type met getwiste geleiders.
Dick van Geest van importeur Viertron - die de distributie van PIOSound hebben verworven - legt uit dat zelfs met deze kabel al een zeer goed resultaat kan worden bereikt. Luisterproeven met kostbare en exotische exemplaren laten echter horen dat het beslist zinvol is om extra te investeren. Maar daar kun je op je gemak voor sparen, als je al een aardige kabel hebt liggen kun je doorgaans meteen aan de slag thuis. Weer een prettige reden waarom het niet moeilijk hoeft te zijn deze luidspreker aan de man (of vrouw!) te brengen.
PIOSound op de AV-NU afgelopen najaar (PHOTO40)
De klank is echter het ultieme argument. In algemene zin kan ik zeggen dat de PIOSound Eagle een ongelooflijk snelle, transparante en dynamische weergave heeft, met een geweldige timing en coherentie, en ondanks de enorme resolutie ook een aangename rust en muzikaliteit. Vervorming is deze weergever ten enenmale vreemd, en dat betaalt zich terug in een heerlijk ontspannen geluid. Met enig schuifwerk bepaal ik de juiste toe-in (doe dat vooral thuis ook eens een keer!) waarmee ik niet alleen een haarscherp beeld tussen en vooral voor en achter de luidsprekers krijg, maar ook een ongelooflijk brede weergave.
De Bovenkerk in Kampen is het thuis van een bijzonder fraai Hinsz-orgel, en op de cd Koraalbewerkingen van organist Dick Sanderman (BRCD-281) staat een aantal bijzonder goed geregistreerde werken. Er is een enorme ‘bubble’ van geluid die me bijna geheel omhult. In de verte, hoog geplaatst, het orgel, en rondom mij de galm van de kerk. Hoewel het allerdiepste sublaag in de opname niet te horen is (in het orgel in Kampen is ook geen 32’register aanwezig dat voor het laagste laag (in het gebied 16-32Hertz) zou kunnen zorgen) worden de lagere registers van het orgel toch met de nodige druk weergegeven, dat is een effect dat ik nog niet eerder bij elektrostaten heb meegemaakt. Dat heeft te maken met de speciale folie op het paneel, die de luidspreker bij plaatsing dicht bij de achterwand toestaat om enige druk in het laag op te bouwen achter de speaker, zonder dat daar problemen door ontstaan. Verbluffend knap gedaan…
Het album Schoolyard Ghosts van No-Man bevat dromerige en perfect geproduceerde progressieve popmuziek met een rocksausje. De melancholieke track Truenorth bouwt langzaam op, en als na vier en een halve minuut de prachtig gespeelde dwarsfluit van Theo Travis weerklinkt realiseer ik me dat ik echt volledig in de muziek zat. Wat eveneens betekent dat ik absoluut niet meer technisch luisterde. Een fraaier compliment kan ik deze luidspreker eigenlijk niet geven. De laatste drie en een halve minuut van het ruim 11 minuten durende nummer zijn iets minder dromerig, met de bijna als een tikkende klok fungerende snare uit een drumcomputer die strak omlijnd precies midden voor me in het geluidsbeeld zweeft.
De tweede luistersessie vindt plaats in de grote en vrij levendige luisterruimte van de fabriek in Eersel. Hier dient een goede maar relatief eenvoudige receiver van Yamaha als versterker, en is de bron een SACD-speler van Marantz. De Eagle staat hier een stuk verder de kamer in, en dat blijkt toch een iets ander geluidsbeeld te geven ten opzichte van plaatsing vlak bij de achterwand. Het ruimtelijk beeld bij de opname van Dick Sanderman is nog net wat guller, en er is nog wat meer diepte in het geluidsbeeld. Wat je wel een klein beetje mist is de drukopbouw in het laag. Meer nog dan bij de weergave vlak bij de achterwand worden de allerlaagste frequenties niet weergegeven. De in de specificaties opgegeven 45 Hertz op -3 dB lijkt me volkomen realistisch. Niet dat het dun klinkt, verre van zelfs, maar de illusie van ‘punch’ verleent sommige muziek mijns inziens net dat beetje extra spanning. De Falcon deelt heel veel van deze familietrekjes, maar is net wat ‘commercieler’ van afstemming met zijn dynamische woofer. De Eagle is duidelijk de meest verfijnde van de twee.
Conclusie
De allerdiepste bassen geeft de Eagle dus niet weer. Ook de ultralage hartslag in de track The Drug Mule op Jan Bang’s onvolprezen meesterwerk ...And Poppies From Kandahar is niet te horen, maar ik vind het prijzenswaardig dat niet uit alle macht geprobeerd is die laagste frequenties er toch uit te persen. Dat gaat steevast ten koste van de dynamiek, neutraliteit en coherentie, en dat zijn nu juist de ijzersterke punten van de Eagle. Desgewenst kan een goed afgestemde actieve subwoofer nog net dat beetje extra impact toevoegen, maar ik zou heel goed zónder kunnen leven.
De mensen van PIOSound hebben wat mij betreft een zeer bijzondere luidspreker gebouwd, die ik met zijn paarprijs van 8000 euro kostbaar maar niet duur zou willen noemen. Anders gezegd, het is een hoop geld, maar hij is elke euro waard. Eén kanttekening is er wel: als je op zoek bent naar een luidspreker om elk weekend een dansfeest te geven of waarbij je als metalhead ongegeneerd kunt headbangen ben je bij de PIOSound Eagle aan het verkeerde adres.
Maar wanneer je als gevorderd muziekliefhebber met een uitgebreide collectie klassiek, jazz en de kwalitatief hoogwaardige popmuziek in de markt bent voor een zeer ontspannen en uiterst natuurlijke weergave dan loont het absoluut de moeite om ook eens naar de Eagle te gaan luisteren. En dan mag ik de volgende aanbeveling niet achterwege laten: neem vooral je vrouw of vriendin mee naar de luistersessie, haar reactie op het design en de geluidskwaliteit zal je verbazen. En als ze hoort dat deze luidspreker in de nabije toekomst tegen een bescheiden meerprijs met verschillende kleuren doek kan worden geleverd is de kans groot dat zij als eerste naar de hamer grijpt om het spaarvarken te slachten…
Aanvullende informatie:
www.piosound.com
www.viertron.nl
