Satelliet heeft mogelijk de beste troeven om 4K-uitzendingen bij het grote publiek te brengen.
Hoe zit het met 4K televisie uitzendingen? Er wordt al aan gewerkt. In Zuid-Korea heeft KBS (Korea Broadcasting Systems) een testkanaal voor 4K-uitzendingen via DVB-T2 (digitale tv via de ether) en het zal tijdens de 2014 Asian Games 4K-beelden uitzenden. Maar het blijft een enorme uitdaging. Als we kijken naar de benodigde bandbreedte dan wordt die met de huidige videocodec (H.264) geschat op minimaal het dubbel van een HD kanaal. Een HD kanaal gebruikt tussen de 6-15Mbps, een 4K kanaal zou geschat 12-30Mbps (of zelfs meer) vereisen. Dat is natuurlijk erg veel. Voor kabeltv-of IPTV-distributeurs, waar meer bandbreedte leveren aan alle klanten zeer dure infrastructuurwerken vereist is dat ongetwijfeld een horde. Zij het dan geen onoverkomelijke. Want ook hier kan de nieuwe HEVC-codec een oplossing brengen. Met die codec zou een 4K-kanaal passen in de huidige bandbreedte van een HD kanaal (6-15Mbps). De implementatie van die nieuwe codec zal echter nog even duren. De eerste hardware wordt tentatief in begin 2014 verwacht.
Kijken we dan even naar satelliet. Een platform zoals dat van SES ASTRA, dat gebruikt wordt door TV Vlaanderen en Canal Digitaal heeft voor 4K een belangrijke troef. Met zijn huidige 51 satellieten bereikt SES ASTRA al 99% van de wereldbevolking en levert het meer dan 6.220 tv en radiokanalen, waaronder meer dan 1.300 HD kanalen. In Europa zijn dat 2.544 kanalen waarvan 335 in HD. Met zoveel bandbreedte ter beschikking kan Astra zonder al te veel moeite 4K-kanalen leveren. Die zijn dan dankzij de aard van het platform onmiddellijk voor een enorme groep gebruikers beschikbaar. SES heeft al een aanteal test-uitzendingen gedaan en plant de lancering van een demokanaal. Een andere verdeler, Eutelsat, lanceerde op 8 januari al een 4K demo-kanaal met een framerate van 50 beelden per seconde. De video maakt gebruik van de H.264 codec en neemt een bandbreedte van 40Mbps in beslag. In Japan zullen er 4K-uitzendingen via satelliet zijn van de 2014 FIFA Wereldbeker.
Het startschot is dus al gegeven, maar als we afgaan op de snelheid waarmee HD geadopteerd werd bij heel wat zenders, dan lijkt het ons dat 4K-uitzendingen nog wel enige jaren op zich zullen laten wachten.
Het belang van scaling
Bij gebrek aan echt 4K materiaal zullen we het moeten stellen met onze huidige Blu-ray's (en dvd's). Met behulp van slimme scaling technieken rekt de televisie die op naar 4K resolutie. Dat is overigens geen eenvoudig proces. Zowel Sony (X-Reality Pro 4K) als Sharp (ICC) demonstreerden ons hun nieuwe scaling algoritmes al of de IFA beurs en de resultaten zijn verbijsterend goed. Bij onze recente testen van de Samsung, Philips en Panasonic toestellen bleek ook hier de scaling van bijzonder goede kwaliteit. Zolang het originele bronmateriaal goed genoeg is slagen ze erin om detail dat voor een deel weggedrukt is door de compressie naar een lagere resolutie terug tevoorschijn te toveren. Een belangrijke caveat is wel dat die stap enkel kan tussen HD en 4K. Wie start van een SD bron zoals een dvd moet geen wonderen verwachten.
Conclusie
4K ziet er fantastisch uit. Met echt 4K-materiaal is het resultaat verbluffend. Zo goed zelfs dat het beeld bijna een natuurlijke diepte krijgt. Als het aan ons lag lieten we 3D achterwege en kozen we voluit voor 4K. In tegenstelling tot 3D is de vereiste aanpassing voor filmmakers heel wat kleiner, terwijl het voordeel voor de kijker zeer reëel is. En bovendien geen ongemakkelijke bril vereist.
Het echte voordeel pluk je weliswaar alleen bij de grote schermmaten en dan bedoelen we echt groot: 55 inch beelddiagonaal of meer. Op kleiner maten is het extra detail nauwelijks of niet zichtbaar voor het oog.
Maar... je bronmateriaal speelt een zeer belangrijke rol. En laat daar nu net het schoentje wringen. Er is nog geen drager die we voor 4K kunnen gebruiken.Mogelijk staat ons dus weer een 'upgrade' van onze spelers te wachten. En 4K tv-uitzendingen zijn al helemaal niet voor morgen. Het heeft lang genoeg geduurd om over te schakelen naar HD.
Tot we dus echte 4K conten hebben spelen de 'scalers' in de nieuwe televisies een belangrijke rol. Fabrikanten leveren daar opmerkelijke prestaties, maar ook hier is je bronmateriaal belangrijk. Als je naar SD content zoals dvd's kijkt kan zelfs de beste scaler geen wonderen verrichten. Maar met Blu-ray of HD-TV...wow.
