Soms lijkt een nieuw product wel heel sterk op zijn voorganger. Die eerste indruk kan heel misleidend zijn, ontdekten we (alweer) met de KEF LS50 Wireless II. Deze pas verschenen versie van de succesvolle draadloze stereospeakers zijn op zoveel vlakken verbeterd dat je oud bijna niet kunt vergelijken met nieuw. Met name het metamateriaal en de toevoeging van een HDMI-ARC-poort zorgen voor echte vooruitgang.
Met de eerste LS50 Wireless creëerde KEF bijna op eigen houtje een nieuwe productcategorie: actieve stereospeakers met streaming ingebouwd én op hifi-niveau. En bedoeld voor de veeleisende muziekliefhebber die nochtans wars is van een grote stapel hifi-spullen en kabels die als ongewenste anaconda’s rondslingeren. Het waren misschien niet de eerste toestellen van deze type, maar de KEF’s waren zonder twijfel echte trendsetters. Wie eerst gaat, riskeert natuurlijk veel. Je doet het zware werk dat vereist is om iets nieuws te proberen, en als er dan nog iets ontbreekt kan een concurrent daar op inpikken.
Wat doen je dan als merk? Je zorgt voor een opvolger die elke kritiek probeert aan te pakken. Dat is dan de LS50 Wireless II, een duidelijk antwoord op de nieuwste trends en feedback uit de markt. Met daarbij een stevige injectie baanbrekende audiotechnologie om de weergave te verbeteren.
Er is heel wat aangepast bij de LS50 Wireless II, zowel qua soft- als hardware. Je kunt de speakers onder andere via HDMI op je televisie aansluiten en er zijn veel meer streamingopties. Muziek draadloos afspelen lukt nu via Bluetooth, Chromecast of AirPlay 2. Of je gebruikt de nieuwe app die meer streamingdiensten dan voorheen en internetradio ondersteunt. Op vlak van weergave is er gezorgd voor veel meer vermogen en is er een metamateriaal – uitleg volgt – toegepast in de vernieuwde Uni-Q-driver. Een aantal van die veranderingen spiegelt de verbeteringen in de passieve versie van de LS50 Wireless, de LS50 Meta. Van collega Max lees je over die speaker binnenkort een aparte recensie.
Dit alles maakt de 2.499-euro kostende KEF LS50 Wireless II nog meer een doet-alles-oplossing, bedoeld voor mensen die geen uitgebreid muzieksysteem willen, maar wel iets beters eisen dan wat draadloze luidsprekers van het genre Sonos kunnen bieden. Dat je hier spreekt over twee aparte luidsprekers die in een stereo-opstelling worden gebruikt is daarom ook maar logisch. Muziek hoort in echte stereo beluisterd te worden. Wie Bluetooth-speakers gewoon is: van één naar twee speakers gaan is de eerste, meest effectieve upgrade die je ooit kunt maken. Tussen het tweetal hoeft niet langer een kabel te lopen, nog een innovatie van versie II die geleend is van de kleine LSX. Stekker insteken en je kunt muziek luisteren.
Modern en traditioneel tegelijkertijd
De oorspronkelijke LS50 Wireless was een actieve versie van de passieve LS50-luidspreker die een aparte versterker en brontoestellen vereist. Het was slim van KEF om dat te doen, want op deze manier bouwden ze verder op een audiodesign dat quasi-universeel bejubeld werd. Het Britse merk nam dus een gevestigde waarde die goed klonk en voegde er een ingebouwde versterker aan toe die helemaal geoptimaliseerd was voor de LS50. En niet te vergeten: streaming.
De LS50 Wireless II is een verdere evolutie van dat onwaarschijnlijke samengaan van traditie en trendsetting. Verwacht dus geen paar luidsprekers die er opeens helemaal anders uitzien dan voorheen, al moeten we er meteen bijzeggen dat het industrieel design van de LS50 sowieso altijd al moderner en golvender was dan bij traditionele hifi-speakers. De oude en nieuwe LS50-speakers ogen grotendeels hetzelfde, al zijn er zeker dingen anders. Wat ons bijvoorbeeld meteen opviel toen we de Wireless II naast de eerste Wireless-speakers plaatsten, was de matte afwerking. De vorige editie had een hoogglansafwerking. De vorm, de afgeronde hoeken en de opvallende bolle voorkant met in het midden een koperkleurige driver, die zijn er nog wel. Geen probleem, wat ons betreft, want het LS50-design dat in 2011 geïntroduceerd werd blijft fris en modern. Door de matte afwerking op de Carbon Black-uitvoering die we op bezoek kregen, vonden we wel dat de nieuwe KEF’s net iets luxueuzer overkomen. Het toont stof en vingerafdrukken ook minder erg.
Crimson Red
De LS50 Wireless II is beschikbaar in vier kleuren: matzwart, wit, grijs en een speciale editie in Crimson Red. Om het geheel nog knapper te maken, heeft de driver telkens een passende kleur ontvangen. Bij de zwarte en witte versies koos KEF voor een matte koperkleur, bij de titaniumgrijze LS50 Wireless II voor rood – en bij de rode editie voor een grijze driver. Sommige van die edities zijn dus wat meer ‘outspoken’ dan de andere, maar dat is prima. Het is ook typisch KEF, want van de LS50’s en de kleinere LSX verschenen er ook al exclusieve afwerkingen. De groen met goudkleurige driver-uitvoering van de LSX bijvoorbeeld, is nog altijd een van de fraaiste speakers die we ooit zagen. Ook de nieuwe Meta in koningsblauw mag er zijn. Spijtig dat die er niet is in een Wireless-uitvoering.
Deze speakers laten zich vanwege hun brede uitstraling makkelijk plaatsen. Ze mogen zelfs wat dichter bij de grond staan, al blijft een plaatsing op oorhoogte het beste. De LS50 Wireless II past trouwens perfect op de nieuwe KEF S2-stands, beschikbaar in passende kleuren. Dicht bij een muur? Op zich wel, omdat je in de app veel aanpassingen kunt maken om te compenseren voor de plaatsing. Vanwege de Uni-Q-driver zijn ze bovendien heel geschikt voor nearfield-luisteren, dus op korte afstand. Ze zijn relatief diep omdat de behuizing naast de akoestische ruimtes ook een stevige brok elektronica bevat. Je moet dus wellicht over een bureau op niveau vliegdekschip beschikken vooraleer ze er goed op passen, maar het kan klanktechnisch dus wel.
De speaker is de hub
Waar sommige merken verkiezen om hun actieve speakers aan te sturen vanuit een aparte hub, opteert KEF om alle aansluitingen op de achterkant van een van de twee LS50 Wireless II’s te groeperen. Hoewel dit toestel de naam ‘Primary’ draagt, wil dit niet zeggen dat slechts één van de twee luidsprekers elektronica bevat. Beide KEF-speakers hebben eigen versterking aan boord en komen met een eigen stroomdraad. Een belangrijk verschil met andere actieve stereo-oplossingen waarbij een van de twee speakers een passief exemplaar, zoals bij de Klipsch The Fives het geval is.
Is het plaatsen van alle aansluitingen op de speaker zelf of op een aparte hub nu goed of slecht? Beide opties hebben voor- en nadelen. Een hub is nu eenmaal een extra apparaat dat je een plaats moet geven, bij de KEF-aanpak moet je soms iets meer aan kabelmanagement doen. Het hangt er vanaf hoeveel toestellen je wil aansluiten. Als je de LS50 Wireless II op je tv wil aansluiten via HDMI, zal je alleszins voor een voldoende lange HDMI-kabel moeten zorgen.
Als je kijkt naar de aansluitingen op de achterkant van de Primary-speaker, dan zal je merken dat er twee netwerkaansluitingen zijn. Een hiervan kun je gebruiken om te verbinden met het netwerk, al kun je ook gewoon via WiFi werken. Dat instellen van WiFi gaat heel vlot via de Google Home-app, via de WiFi-instellingen van een iPad of iPhone, of via de nieuwe KEF Connect-app. Drie manieren, waarbij de iOS-aanpak toch wel de eenvoudigste is. Maar moeilijk is het nooit. De tweede poort is voorzien om een bekabelde verbinding te maken met de tweede LS50 Wireless II. Maar ook dit is iets optioneel, want nieuw bij versie 2 is dat de twee speakers even goed draadloos met elkaar kunnen verbinden. Dat maakt het net weer handiger om de KEF-speakers op nette wijze in je woonkamer te plaatsen.
Waarom zou je eigenlijk toch met een kabel tussen de twee speakers werken? Eigenlijk is het enkel een must als je bestanden van meer dan 96 kHz/24-bit wil beluisteren (met een bovengrens is 192 kHz) en niet wilt dat ze worden gedownsampled. KEF zegt dat een kabelverbinding ook nuttig kan zijn als het geluid uitvalt wegens storing. Wij hebben bij het testen voornamelijk draadloos gewerkt en noteerden nooit dropouts, ondanks de aanwezigheid van tientallen WiFi-netwerken. Dat heb je in een drukke stedelijke woonomgeving.
Beter met de tv
Een televisie sluit je aan op de HDMI-poort. Dat KEF die heeft toegevoegd was een wijze zet. Voorheen kon je weliswaar de LS50W met een tv-toestel verbinden via een optische kabel, maar dan kon je het volume niet regelen met de afstandsbediening van de tv. Dat kan bij een HDMI-ARC-verbinding dus wel, wat qua gebruiksgemak veel prettiger is. Via de KEF-app kun je trouwens instellen dat de speakers automatisch naar de HDMI-ingang overschakelen als je begint te tv-kijken. Handig.
Er zijn ook andere opties als je bijkomende bronnen wilt verbinden. Met de optische en de coax-ingangen sluit je apparaten digitaal aan, zoals een cd-speler of een console. Om onze Pro-ject The Classic in de woonkamer aan te sluiten moest er wel nog een kleine phonovoorversterker bijgehaald worden, zodat we de draaitafel aan de aux-ingang konden hangen. Ten slotte vind je achteraan ook een reeks kleine knoppen. Die dienen onder meer om de speakers in pairing-modus te plaatsen wanneer je wil streamen over Bluetooth.
Een pluspunt bij de app: de speakers blijven in standby bereikbaar vanaf je telefoon. Je hebt de afstandsbediening dus niet nodig om ze in te schakelen.
Deze kan het allemaal
Over streamen gesproken: dit is een vlak waar KEF met de Wireless II grote stappen heeft gezet. Het merk gaf al eerder toe dat het in het verleden soms worstelde met softwareontwikkeling – een typisch probleem in de hifi-wereld – maar dat wil het nu helemaal goed maken met een totaal nieuw platform en app. Het resultaat is dat de LS50 Wireless II nu over nagenoeg elke streamingtechnologie beschikt. Niet dat je alle opties meteen gaat gebruiken, maar daardoor is het gevaar van lock-in net weer kleiner geworden. Als je pakweg over een jaar van Android naar een iPhone overstapt, dan kun je probleemloos overschakelen van Chromecast naar AirPlay 2.
Buiten die twee streamingtechnologieën komt de LS50 Wireless II ook met Bluetooth (aptX) en DLNA. Spotify Connect is er ook, zodat je de KEF-speakers gewoon in de Spotify-app ziet opduiken en kunt aantikken. En Roon? In Roon verschijnen de speakers nog als ‘niet gecertificeerd’, waardoor je ze vanwege de recente beleidsaanpassing van Roon nog niet kunt gebruiken als Roon-eindpunt. Maar de certificatie zit er aan te komen. In het verleden was KEF altijd snel om dit geregeld te krijgen, dus we hebben daar wel vertrouwen in.
Dankzij AirPlay en Chromecast kun je de LS50 Wireless II ook inschakelen in een multiroom-omgeving. Een playlist van Apple Music simultaan afspelen op een Harman Kardon Citation-speaker in de keuken en op de KEF’s in de kamer gaat heel makkelijk. Als de Roon-goedkeuring er door is, dan kan multiroom ook via deze weg.
Nieuwe app
Je gebruikt bij de nieuwe LS50’s een vernieuwde app, KEF Connect genaamd (iOS en Android). Waar de vorige KEF Control- en KEF Stream-apps eerder sober oogden, is dit een heel rijke app geworden dat je ook probeert te prikkelen met podcasts en artikelen van KEF zelf. Een leuk idee dat een gewone remote-app omtovert tot iets interessanter. We aanhoorden zo bijvoorbeeld een interview met een metallurgische expert die sprak over het gebruik van metaal voor muziekweergave. Benieuwd welke content KEF nog gaat toevoegen.
Wellicht belangrijker is dat je rechtstreeks in de app muziek kunt afspelen via Amazon Music, Deezer, Qobuz en Tidal. Aangezien deze ook allemaal Chromecast en AirPlay ondersteunen, kun je uiteraard ook de apps van de diensten zelf blijven gebruiken. Je krijgt gewoon een keuze. We vonden de presentatie van Qobuz in de KEF Connect-app best mooi op een sobere wijze, in de Qobuz-app zelf heb je iets meer informatie en krijg je aanbevelingen op basis van het album dat je geselecteerd hebt.
De KEF Connect-app geeft je ook rechtstreeks toegang tot internetradiostations en podcast. Om je te helpen worden bijvoorbeeld podcasts thematisch georganiseerd, maar uiteraard kun je ook zoeken naar een favoriet station of podcast.
Iets dat we in de app niet terugvinden is de mogelijkheid om eigen bestanden af te spelen. Dat gaat natuurlijk heel makkelijk met een DLNA-speler zoals BubbleUPnP of mConnect, dus een groot probleem is het niet. We gaan alleszins bij KEF checken of deze functie alsnog in de Connect-app gaat opduiken.
De moeite waard om mee te spelen
Minstens even belangrijk is dat de Connect-app werkt als een geavanceerde remote. Naast ingangen selecteren vind je in KEF Connect ook een hele reeks instellingen die heel nuttig zijn om de geluidsweergave optimaal af te stellen. Het is zeker de moeite om hier wat mee te spelen. Zo zijn er EQ Settings die de klank aanpassen aan de plaatsing, onder meer als je de speakers dicht bij een muur plaatst. De bass extension-optie is ook heel praktisch om te compenseren voor een kamer die wat wollig klinkt. Hier vind je ook alle controls om een optionele subwoofer in te stellen. Eerlijk gezegd zouden we enkel in heel grote ruimtes een extra bekabelde sub toevoegen aan de LS50 Wireless II, want het laat uit de doos al een heel mooie laag horen. Elders in de app vind je nog een handige keuze terug: staat de primaire speaker links of rechts?
Kleine afstandsbediening
We hebben nu over volop over de KEF-app, maar om het volume te regelen en meer kun je ook werken met de meegeleverde remote. Er valt niet echt veel over te vertellen: het is een kleine en compact ding dat goed in de hand ligt en stevig genoeg lijkt om een hectisch gezinsleven te overleven. Handig is dat er ook mediacontrols op staan. Ook als je streamt kun je snel naar het kastje grijpen om muziek te pauzeren of snel naar de volgende track te springen.
Zoals voorheen is er boven op de primaire speaker nog een glazen plaat met touch-controls. Het oogt heel mooi, maar eerlijk gezegd: je gebruikt het waarschijnlijk nooit. Vanuit de zetel kun je overigens niet zien.
Uni-Q met MAT
We hebben nu uitgebreid over functies gesproken, maar is dat de essentie van een speaker zoals deze? Ja en neen. De LS50 Wireless II is qua features dik in orde, maar die hogere prijs ten opzichte van mainstream draadloze speakers moet toch vooral gerechtvaardigd worden door een superieure geluidskwaliteit. Dat heeft KEF ook wel echt begrepen, lijkt ons, door de LS50 Wireless II dezelfde verbeteringen te geven als de passieve Meta-versie. Technisch is er echt veel aangepast.
De behuizing is solider gemaakt, met een baspoort die minder bijgeluiden maakt. Ook aangepakt is de Uni-Q-driver die echt iets van KEF is. Als je naar de LS50 Wireless II kijkt, denk je misschien wel dat het maar één luidspreker bevat. Dat klopt niet. Die opvallende Uni-Q-driver is namelijk een coaxiale speaker, een 2-in-1 driver waarbij een tweeter ontkoppeld wordt opgehangen in het midden van een midrange/woofer. Het grote voordeel is dat de Uni-Q zich gedraagt als een puntbron. Instrumenten en vocals klinken heel natuurlijk omdat ze uit perfect getimed één punt lijken te komen. KEF plaatst daarnaast op de tweeter een waveguide – dat ding dat op kwartjes van een sinaasappel lijkt – waardoor hogere frequenties gelijkmatig en breed worden uitgestuurd. Hierdoor eindig je met een speaker die instrumenten natuurlijk doet klinken en op een grote soundstage neerzet.
In deze versie van de 12de generatie Uni-Q-driver is gebruikgemaakt van een metamateriaal. Dat is een algemene term voor een samengesteld materiaal dat over bijzondere eigenschappen beschikt die je normaal gezien niet vindt bij natuurlijke materialen. Wat KEF in deze speaker daarmee doet is zorgen voor betere demping die superaccuraat getuned is – dus precies de frequenties aanpakt waarop er akoestische problemen zijn. Dat doet het door buizen van het metamateriaal in een bepaald patroon te leggen (het lijkt op foto’s alsof je neerkijkt op een doolhof) die berekend is om alle mogelijk overbodige trillingen en geluiden in een speaker weg te nemen. Deze absorber zit aan de achterkant van de Uni-Q-driver, binnen in de kast. Heel technisch dus, maar het is niet verrassend dat het KEF is die met dergelijke hightech afkomt. De Britten uit Maidstone zijn altijd heel gefocust geweest op onderzoek en ontwikkeling, zoals we ook ontdekten toen we KEF bezochten. In dit geval betrokken ze ook een expert op vlak van metamaterialen, professor Ping Sheng van de universiteit van Hong Kong, en het Chinese bedrijf Acoustic Metamaterials Group.
Er zijn nog verschillende andere dieptechnische aanpassingen gemaakt, vaak op een heel kleine schaal. KEF heeft bijvoorbeeld een probleem aanpakt die ontstond door de kleine ruimte die er bestaat tussen de tweeter en de conus van de midrange/bas-driver. Zo zijn er nog wat andere zaken aangepakt.
Is dit hifi?
Er lopen vast hifi-liefhebbers rond die zich afvragen: “Kan een actieve set zoals deze ‘echte’ hifi zijn?”. Als je geneigd bent die vraag te stellen ben je wellicht al iemand die eerder neigt naar passieve speakers en een apart muzieksysteem, vermoeden we stilletjes. Waar natuurlijk helemaal niets mee mis is. Maar is het correct om speakers zoals de LS50 Wireless II te zien als een compromis? Als we even de gedachte opzij schuiven dat alles altijd beter kan en dat je inderdaad bij een systeem met losse toestellen meer opportuniteiten hebt om te tweaken, dan gaan we bij deze KEF’s toch volmondig voor een “ja”. De helderheid en snelheid die we horen bij de Noord-Afrikaanse jazz op ‘Transit’ met het vingervlugge snarenspel van Mohammed Abozekry op de oud is gewoon top-notch. Het plezier bij dit Ring Road-album zit hem als Abozekry los gaat op het eeuwenoude luit-achtig instrument, een sensatie die de KEF’s probleemloos overbrengen.
De Uni-Q-driver hebben we altijd sterk gevonden als het over vocals gaat, een pluspunt dat in zijn twaalfde generatie zeker niet afgezwakt is. Samen met de brede en egale uitstraling van het hoog krijg je zo heel mooi popliedjes geserveerd. Het knappe ‘Goose Snow Cone’ van Aimee Mann bijvoorbeeld, met vederlichte kerstbelletjes die rondzweven in de kamer terwijl Manns warme, verleidelijke stem levensecht voor ons staat. Het is nog wat vroeg voor een winterse sfeer, maar voor een keer mag het wel. Dat de LS50 Wireless II ook excelleert in het neerzetten van een intense, ruimtelijke weergave merken we ook als Daniel Hope’s viool in zijn eigen interpretatie van ‘Amazing Grace’ de hoogste noten aanraakt. Voor kleine speakers blijft het verrassend hoe groot ze klinken, ook bij meer symfonisch werk.
Een voordeel van actieve speakers zoals deze is dat ze via een DSP een driver optimaal kunnen aansturen, ongeacht het volume. Het is zeker een pluspunt bij het tv-kijken en als je luistert naar elektronische muziek, want die dynamische pieken in de audio worden altijd door de KEF’s goed verwerkt. Balans en strakheid blijven behouden. Bij de explosies en het wapengeknetter als de soldaten in de helicopters King Kong ontmoeten in ‘Kong Skull Island’ of bij ‘Top of the World’ van Kimbra bijvoorbeeld. Je gaat nog verbaasd opkijken als je hoort wat er qua laag mogelijk is (en je kunt eventueel een bekabelde sub toevoegen als je wenst). Uiteraard, als je echt alles opendraait ga je op beperkingen stuiten – geen vervorming, maar een duidelijk gevoel dat een grens bereikt is. Je spreekt dan wel over heel wat decibels. Pakweg een KEF R7-set met een Hegel H390 zal altijd nog verder kunnen gaan qua dynamiek en volumeniveau. Maar niet iedereen zoekt dat.
Conclusie
KEF gaat alleen maar vooruit met de II-versie van de LS50 Wireless. De ruimere ondersteuning van streamingdiensten én -technologieën, de betere geluidskwaliteit en de HDMI-ingangen zijn positieve toevoegingen. Het is vergeleken met pakweg een set Sonos Five-speakers een pak meer geld, maar een paar LS50 Wireless II-speakers spelen ook op een ander niveau. Inmiddels zijn er heel wat rivalen opgedoken, ook van andere hifi-merken, waardoor KEF niet als enige kan claimen gebruiksgemak en hifi-geluid te kunnen bieden. Toch weet KEF met de LS50 Wireless II alweer boven het maaiveld uit te steken met een set stereospeakers die geweldig klinken en alle functies bezitten die je maar kunt wensen.
KEF LS50 Wireless II
2.499 euro | www.kef.com
Beoordeling 4,5 op 5
