SAMENVATTING

Afgelopen maanden lag een van de luisterruimten vol met netblokken en power cables. Sinds de ontdekking dat netblokken invloed kunnen hebben op de geluidsweergave, hebben fabrikanten weer een nieuwe melkkoe gevonden en vliegen de modellen om je oren. Het lot van een audio recensent is vervolgens om daar weer iets zinnigs over te zeggen. Derhalve is er deze keer aandacht voor het Spaanse Vibex. De toegepaste technologie heeft onder andere te maken met mechanische resonantie-controle. Dat zit in het Latijnse woord vibrare.

Accessoires in vogelvlucht

Decennia terug ontstond er binnen de hifi aandacht voor accessoires. Dat is niet helemaal onterecht, want we weten allemaal dat de kwaliteit van de stroomvoorziening, accessoires, akoestiek en kabels invloed kan hebben op het luistergenot. Sommigen gingen nog een stapje verder. Pyramides, gouden schaaltjes, magische strips (Peter Belt), onderzetters uit tropische houtsoorten en duistere rituelen die zich manifesteren in de man cave’s van deze wereld. Prima, want als stoere vent moet je je eigen territorium hebben. Met het laatste blijf je in ieder geval nog een beetje verborgen voor de hoonlachende buitenwereld. Maar ook aimabele huisvaders werden geïnspireerd en kropen onder toezicht van de familie en buren over de vloer om kabels op bruggetjes te zetten. Stel je voor dat je zoiets als respectabele bankmanager op je werk vertelt.

Voor ondergetekende kwam de shock door een publicatie over Peter Belt zijn magische stripjes in HVT. Die editie staat nog ergens in het archief als bewijs dat de mensheid bezig is om naar de bliksem te gaan. De tweede shock kwam toen er stekkerblokken op de markt verschenen met een voor die tijd exorbitante prijs. Sun Leiste uit Duitsland was in die tijd populair en hoorde bij de eerste aanbieders van voor hifi geoptimaliseerde stekkerblokken. De prijs lag ergens rond de 250 gulden. Voor die tijd was dat best een cultuuromslag. Niet alleen de prijs, maar ook de gedachte dat zoiets invloed zou kunnen hebben.

Voortschrijdend inzicht door de jaren heen heeft inmiddels geleerd dat sommige accessoires een weergave-verbetering kunnen bewerkstelligen. Geluid kun je namelijk niet verbeteren. Dat ligt vast op de cd of plaat. Sinds de introductie van accessoires zijn er twee ontwikkelingen ontstaan. Ten eerste heeft de commercie zich gretig gestort op dit domein. Dat gaf en geeft aanleiding tot een grote reeks producten zonder of met toegevoegde waarde. Als consument moet je maar uitzoeken welke spullen werken en welke je beter kunt negeren.

Ten tweede is er vooral de laatste jaren een uitzonderlijke prijsopdrijving gaande in de hifi. Het menselijke adaptatievermogen maakt dat we daar nog aan wennen ook. Het was indertijd even slikken om die guldens te betalen voor een netblokje van Sun Leiste. Afgelopen week arriveerden de netblokken en power cables van Vibex. Voor het duurste exemplaar betaal je het bedrag waarvoor ook een fatsoenlijke tweedehands auto binnen bereik komt. Gek, maar zoiets went. Doe er dus gewoon maar twee en stuur even een factuurtje. Maar, vertel dit vooral niet tijdens je sollicitatiegesprek. Roep iets over je sportprestaties, dat is altijd goed. Niet over het tillen van monoblokken van 80 kilo natuurlijk.           

Une pierre d’achoppement

De steen des aanstoots zijn deze keer de zeer fraai gebouwde Vibex netblokken. Maar, als recensent moet je grenzen op willen zoeken. Dat geeft kleur aan de soms erg individuele en voor de buitenwereld verborgen activiteiten. In de luisterruimte ligt de Granada SE 9-outlets Rh, het topmodel. Vervolgens de Alacros Nine DC 9-outlets Cu en de Alacros Seven 7-outlets Cu. De modellen komen allemaal in een fraaie stoffen etui.

Daarnaast is het Vibex Calatrava 1,5 meter power cord aanwezig en de VS1 SE wall socket. Van die laatste heb je slechts een enkel exemplaar nodig want het is onverstandig om het audiosysteem uit meerdere wall sockets te voeden. Een uitzondering is uiteraard als de stekker-outlets vlak naast elkaar liggen in de muur.

Om de netblokken te beluisteren werd een speciaal audiosysteem gebouwd van zeer hoge kwaliteit en met een hoog oplossend vermogen. In principe heel basic. Bron, voorversterker, eindversterker en luidsprekers. Alles in de luisterruimte dat de netspanning filtert, stabiliseert, de ac opnieuw opbouwt en de balanced power drives werd uitgeschakeld. Ook alle Vortex tuning devices werden uitgeschakeld. Normaal gesproken geven die een enorme ruimte aan de weergave. Aanwezig was dus alleen de (vervuilde ?) netspanning, die zo uit de meterkast komt.

Vervolgens is er steeds naar dezelfde drie geluidsfragmenten geluisterd. Exact op hetzelfde volume. Er werd steeds omgeschakeld van een ‘gewoon’ netblok naar een Vibex met aangesloten Vibex power cord. Die test is gedurende meerdere dagen steeds herhaald. Om te voorkomen dat je dingen gaat horen die er niet zijn. Wie voor 10.000 euro een stekkerblok en een power cord koopt zal snel iets gaan horen dat er niet is.

Het geheim

Uw auteur wordt altijd erg nerveus als er geen verklaring is waarom iets doet wat het doet. Fabrikanten zijn ook niet altijd even open met betrekking tot de werking van apparaten en accessoires en presenteren vaak een rookgordijn van marketing-onzin om iedereen op een dwaalspoor te zetten. In zekere zin best begrijpelijk. Als je echt iets fundamenteels hebt ontdekt, dan wil je dat niet op straat gooien. Er zijn al genoeg copycats in de hifi-wereld. Maar, als je vragen stelt en je krijgt antwoorden die niet te plaatsen zijn binnen de reguliere natuurkunde dan gaan er wat rode lichten branden.

Dat wil overigens niet zeggen dat zo’n product dan niet werkt. In ieder geval had ondergetekende een discussie met Cliff Orman, de eigenaar van Vibex. Uit zijn antwoorden is het een en ander op te maken, maar het is niet gelukt om helemaal bij de kern te komen.

Granada SE en andere modellen

De Granada SE is het topmodel van Vibex. Er zijn 8 outlets (dc gefilterd) en een directe outlet (niet gefilterd). Er zijn nieuw ontworpen Schuko sockets, er wordt gebruik gemaakt van OFC 6N koper en alle interne componenten worden gedempt. Optioneel is over-voltage en bliksembeveiliging verkrijgbaar. Standaard tript het blok als er sprake is van een te hoge stroomafgifte. De voeten zijn gemaakt door IsoAcoustics. Het blok is niet van metaal, maar van een kunststof die Krion heet. Ook de andere exemplaren van Vibex hebben een kunststof behuizing.

De beide andere modellen zijn de Alacros Nine en de Alacros Seven. De Nine heeft nog een DC filter aan boord en overstroom beveiliging. De Seven heeft dat niet. 

Krion

Op welke manier kan een kunststof blok met een dc-filter binnenkomende RFI en EMI blokkeren? Bepaalde metalen kunnen die straling namelijk buiten de deur houden. Wisselstroom (AC) bevat doorgaans een zeker gelijkstroom component. Dat veroorzaakt vaak het mechanisch brommen van transformatoren in audio-apparatuur. In ieder geval geeft Vibex aan dat de werking van de netblokken berust op een drietal technieken.

De toepassing van het DC-filter, de toepassing van kunststof en de zogenaamde pocket damping voor alle interne componenten. Dat laatste past dan in de ‘mechanische energie controle’. Daarnaast zijn er technieken zoals de kwaliteit en lay out van de interne bedrading die een zogenoemde oval geometry kent, de toepassing van rhodium over silver plating (Granada SE) en de toepassing van IsoAcoustic dempers (Granada SE).

Verklaringen

Over de toepassing van een DC-filter is niet veel zinvols te melden. De AC-netspanning bevat vaak een DC-component. Daardoor resoneren transformatoren in aangesloten apparatuur. Vaak hoorbaar en wellicht ook niet altijd waarneembaar. Mogelijkerwijs kan die resonantie invloed hebben op de geluidskwaliteit.

Over de toepassing van kunststof en de zogenoemde mechanische energie controle is wel iets te zeggen. Voor een andere review over een netblok, heeft ondergetekende onderzoek gedaan naar kunststoffen. Ook daar is de fabrikant erg terughoudend met betrekking tot mededelingen over de werking van die blokken. Krion is een kunststof die gemaakt wordt door de Porcelanosa Gruppe. Namelijk bij de Krion Solid Surface SA business unit in Spanje. Het materiaal bestaat voor 2/3 deel uit aluminium trihydrate en voor de rest uit acryl resin binders. Resin is een stof die in de natuur voorkomt, maar kan ook synthetisch worden gemaakt. Krion heeft een enorm aantal zeer gunstige eigenschappen, waarvan een aantal gebaseerd zijn op de eigenschappen van het resin.

Resin kan namelijk gebruikt worden voor akoestische toepassingen. Met als doel het maken van akoestische omzetters, het absorberen van geluid en het produceren van elektronische materialen met een lage diëlektrische constante. Het is bekend dat de geleidbaarheid van dit soort composieten toeneemt als de frequentie stijgt.

Er is nog iets. Als materialen met een hoge diëlektrische constante in een elektrisch veld worden geplaatst, dan wordt de sterkte van dat veld beperkt. Dat mag de lezer vergeten, maar zou het kunnen dat je resin of een daarop lijkend composiet kunt tunen (door variaties in de diëlektrische constante of andere parameters) op een bepaalde frequentie-range van storende elektrische velden, waardoor die verminderd worden?Je kunt dan RFI absorberen in bijvoorbeeld netblokken. Die suggestie is besproken, Cliff gaf toe dat resin inderdaad RFI kan verminderen.

Een tweede belangrijke eigenschap van Krion is dat het geluid (trillingen) kan isoleren en energie van heftige stoten kan absorberen. Vibex moet hongerig naar deze eigenschappen hebben uitgekeken, want het past in het verhaal dat de werking van de netblokken onder andere gebaseerd is op ‘mechanische energie controle’. Daar wijst ook de toepassing van IsoAcoustics dempers op.

Er is hier een proef gedaan met IsoAcoustics dempers. Als je een trillingsbron loslaat op zo’n demper, dan meet je aan de andere kant nul resonanties. Die dingen blokkeren voor 100 procent doorgaande resonanties. Dat betekent dus dat alle trillingen uit de vloer niet in het netblok kunnen komen. De enige vraag die overblijft is uiteraard waarom het zo belangrijk is dat trillingen in dat netblok worden gedempt. Welke invloed heeft dat dan op het geluid? Cliff is tot nu toe het antwoord op deze vraag schuldig gebleven.

Resultaten

The proof is in the pudding. Los van de vragen die overblijven is het duidelijk dat de Vibex netblokken absoluut werken. De consument moet zich echter wel realiseren dat elk apparaat, elke techniek en elk accessoire dat ingezet wordt om de netspanning te ‘verbeteren’, een situationele afhankelijkheid kent. Afhankelijk van kwaliteit van de netspanning, de kwaliteit van apparatuur en de mate van storende velden in de woonomgeving, kunnen al die netspannings hulpmiddelen een meer of minder sterke invloed hebben. Dus: probeer altijd voordat u koopt!

De verschillende Vibex netblokken zijn hier heel lang geweest en hebben, los van de speciale testopstelling, in veel verschillende systemen meegespeeld. In sommige systemen zijn de effecten van de Vibex-treatment duidelijker dan in andere systemen. Soms gaat het over ‘shades of grey’ en soms zijn de verschillen significant. Gezien de kwaliteit van de hier opgebouwde systemen is het ook niet zo dat die systemen zonder Vibex niet meer om aan te horen zijn. Het zal duidelijk zijn dat je royaal kunt leven met een full blown Thrax-systeem of met de nieuwe converters van Wadax en dCS.

Goede accessoires in de vorm van kabels, netspannings-technieken en anderzijds bieden dan ook de laatste 3 procentjes op weg naar perfectie. Als dit soort hulpmiddelen echt grote verschillen gaan maken moet je je serieus afvragen welke puinhoop je eerder bij elkaar hebt geveegd of naar welk forum je hebt geluisterd. 

Goed, met netspannings-technieken haal je feitelijk alleen maar noise weg. Die noise mengt zich uiteindelijk met je audiosignaal en verhoogt de ruisdrempel. Je perceptie van dynamiek, detaillering, schoonheid, rust, klank, laagkwaliteit en klank kan daardoor veranderen.

Als je een Vibex stroomvoorziening aansluit dan ervaar je meer rust, het geluid is schoner, de klank is dieper, de detaillering neemt toe, de ruimte neemt toe en het geluid heeft meer ‘flow’ en gemak. Het omschakelen naar een ‘gewoon’ stekkerblok, modelletje bouwmarkt, doet de flow afnemen, maakt de ruimte iets smaller en de klank krijgt een iets ‘harder’ karakter. Het lijkt ook of de muziek losser staat van de akoestische ruimte.

Strijkers en bekkens

Heel concreet draaide er een track met bekkens en strijkers. Een bekken klinkt nooit soft. De attack is fel, maar heeft nooit een harde klank. Het uitsterven biedt zo’n mooie ‘zing’. Zonder Vibex had het bekken een licht hard randje. Met de Vibex verdween dat en kwam de weergave overeen met wat je op de studiovloer hoort. Zelfde voor een viool-track. Zonder Vibex liep daar iets klankmatigs mee dat je zeker niet herkent van zo’n echt strijkinstrument. Echt minimaal, maar toch onnatuurlijk. Met de Vibex is de live-viool weer herkenbaar.

Ook met de weergave van koper maakt het een verschil. Koper is lastig om goed weer te geven. Wie de klank van de trombone, de saxofoon of de trompet goed kent, hoort ogenblikkelijk of zo’n instrument goed weergegeven wordt of dat je naar een artistieke interpretatie luistert die bedacht is door de kabelfabrikant of luidsprekerontwerper. Hier maakt Vibex ook net even het verschil.

Hoger waarnemingsniveau

Veel audiofielen luisteren alleen naar geluid. Naar losse eigenschappen binnen de totaalpresentatie. Dat is leuk om 5 minuten te doen. Dan weet je wat er niet deugt en wat je dus moet verbeteren. Daarna moet je echt naar muziek gaan luisteren. Vervolgens gebeurt er dan iets dat te maken heeft met de perfectie van ons gehoor. Het oor neemt nog veel meer waar dan het hierboven genoemde rijtje van geluidsmatige eigenschappen waar altijd de focus op ligt. Dat maakt dat vrijwel elke wereldburger foutloos kan benoemen of er geluisterd wordt naar live-muziek of naar iets dat weergegeven wordt door een systeem. Benoem dan even alle verschillen. Dat kunnen wij nog niet. Er zijn eigenschappen die echt bepalen of het geluid natuurlijk is, die we (nog) niet kennen of in woorden kunnen vatten.

De bovenstaande gedachte kwam naar voren tijdens het langer luisteren naar het systeem zonder en met Vibex. Los van het ‘low fruit’, zijnde de genoemde verschilletjes die de meesten nog wel kunnen duiden, was er nog een groter en minder grijpbaar verschil. Het ligt op het niveau van de beleving. Op het niveau van het gevoel. Met de Vibex was het systeem gewoon fijner om naar te luisteren. Meer betrokkenheid en meer het gevoel alsof het klopte en een natuurlijker presentatie bood. Of dat nou komt omdat het lijkt alsof de stemmen en instrumenten veel meer een deel zijn van de akoestische omgeving, of dat het tijdgedrag beter is en er wellicht minder vervorming is? Het is geen gigantisch verschil. Het is niet in duidelijk te benoemen eigenschappen te vatten. Het is gewoon een waarneming die wellicht ook voor een deel onbewust is. Het geeft aan dat ons gehoorsysteem extreem verfijnd is en met parameters werkt waar we in onze geluidstechniek nog geen rekening mee houden omdat we ze niet kennen. 

Epiloog

Aandacht voor de stroomvoorziening biedt mogelijkheden om de weergave van geluid te verbeteren. Dat kan bijvoorbeeld met netblokken en power cables. Vibex heeft een heel eigen insteek om netblokken en kabels te bouwen. Die insteek werkt en resulteert in een beter geluid. De mate van verbetering is afhankelijk van veel externe factoren. Dat geldt voor vrijwel elk accessoire dat toegepast wordt. De resultaten met Vibex zijn hier zeer positief en het maakt ook weer een beetje hebberig. Maar, uw auteur brengt de spullen weer netjes terug naar de dealer, zodat u het ook kan gaan proberen.

Vibex stroomoplossingen
Alacros Seven 7 outlets Cu | 1300 euro
Alacros Nine DC 9 outlets Cu met DC blocker | 2750 euro
Granada SE 9 outlets Rh met dual DC blocker | 6950 euro
Calatrava 1,5 mtr  power cord | 550 euro
VS1 SE Wall socket | 250 euro
symphonyaudioimport.com