Antonio Salieri is terug. Zijn reputatie als zeer begaafd tijdgenoot van Haydn, Mozart , Beethoven en Schubert en zelfs leermeester van beide laatstgenoemden, had een enorme deuk opgelopen door de kwalijke fabel dat hij uit jalouzie Mozart zou hebben vergiftigd, maar intussen is de wetenschap het er over eens, dat dit verhaal op louter fantasie berust, van welke doemdenker dan ook. Salieri bleef jaren in de ban van vergetelheid, op een enkel werk na.
En nu zien we een opmerkelijke "Wiedergutmachung" in de waardering van deze componist: Cecilia Bartoli heeft prachtige aria`s van hem opgenomen, de hernieuwde Scala in Milaan werd pas heropend met Salieri`s opera "Europa riconosciuta" die ruim 200 jaar geleden ook bij de ingebruikname van dit wereldbefaamde operahuis werd opgevoerd. En nu komt Arthaus met Salieri`s komische opera "Tarare" op dvd, nadat eerder al zijn ""Falstaff"" in de handel was gebracht.
Een vondst van formaat, ongetwijfeld, dit vergeten muziektheaterstuk dat, hoewel niet meteen een "meesterwerk", in ieder geval wel het "werk van een meester" blijkt, met prachtige, vooral in de koren, orkestrale stukken en ensembles geinspireerde muziek, geheel naar de uitgangspunten van Gluck gemodelleerd: dus zonder allerlei coloraturen en andere versieringen ten gerieve van vokale akrobatische hoogstandjes in de aria`s zoals ze in die dagen in zwang waren om solisten luid en duidelijk te kunnen laten schitteren.
Een ingewikkeld, met komische situaties gelardeerd drama van De Beaumarchais over een vorst die de beeldschone vrouw Astasia van zijn veldmaarschalk Tarare laat ontvoeren voor zijn "serail" of harem. Tarare weet niet dat zijn sultan - de opera is weer zo`n typische "turquioserie"" waar het muziektheater in die tijd patent op had - dat die vorst zelf die kidnapping had bevolen. Tarare vraagt dus de vorst alles te doen wat in zijn vermogen ligt om zijn geliefde te bevrijden. Hoe dat doel zich in de loop van deze bizarre geschiedenis laat ontwikkelen, is vers twee, in elk geval te complex om in details uit de doeken te doen.
Ik geloof niet dat het toneelstuk van De Beaumarchais tot diens meest overtuigende komedies behoort, daarvoor ontbreken een duidelijke dramatische climax en een heldere samenhang, vooral als gevolg van de allegorische intermezzi van deze opera. In elk geval is dit werk het beluisteren en bekijken volop waard.
Ofschoon de opname dateert van 1988, gemaakt tijdens de Schwetzinger Festspiele, heeft men, mogelijk onder invloed van de gememoreerde Salieri-renaissance , "Tarare" pas nu op dvd gezet en in de handel gebracht. De vokale cast is goed tot zeer goed, zonder echt grote solistische uitblinkers, vermoedelijk ten dele ook als gevolg van echt ontbrekende hartverscheurende of gloedvolle aria`s. De soli zijn dan ook een beetje saai, wat niet geldt voor de koren, de orkestrale delen van dit in de Franse taal voor Parijs gecomponeerde werk en dat ter wille van de Franse opera-traditie, ook ruimschoots is voorzien van aardige ballet-intermezzi. De enscenering is historisch bepaald, in een fraaie, quasi-barokkerige "kijkdoos"-decoratie, waarmee de vele solisten en figuranten kennelijk wel uit de voeten kunnen. De sfeer van het mooie bonbonniere-theater van Schtwetzingen versterkt die entourage in hoge mate, evenals het aandeel van het barokorkest der Deutsche Händel-Solisten onder leiding van barokspecialist Jean-Claude Malgoire: dit orkest speelt Salieri`s beeldende muziek met enthousiasme en stijlbegrip.
Met tenor Howard Crook als Tarare, de bas Jean-Philippe Lafont als Atar, Zehava Gal als Astasie, Anna Caleb als Spinette en diverse andere prima solisten is deze her-ontdekte opera van Salieri, een ondanks enkele muzikaal minder geslaagde episoden, beslist de moeite waard. Zowel beeld- als geluidskwaliteit laten niets te wensen over, als is nu geen sprake van surround-geluid.
Aanvullende informatie:
"Tarare" opera comique in 5 bedrijven van Antonio Salieri (1750-1825), naar een toneelstuk van Pierre Augustin Caron de Beaumarchais.
Solisten, koren en orkest olv. Jean-Claude Malgoire
Regie: Jean-Louis Martinoty
Kostuums: Daniel Ogier
Decors: Heinz Balthes
Video-regie: Claus Viller
Choreografie: Ann Jacoby
Co-produktie Badische Staatstheater Karlsruhe, Theatre National Opéra de Paris en Schwetzinger Festspiele 1988.
Arthaus Musik-dvd.
Sound format: PCM stereo
Regio code 0
Ondertitels:d,fr,eng,sp,it,jap.
Totale speeltijd: 184 min.
