Wie op een feestje of in het café een gesprek wil aanknopen zonder al teveel over zichzelf bloot te geven, kan beter niet over zijn favoriete artiest of band beginnen. Je smaak blijkt namelijk veel over je karakter te vertellen. “Als een onbekende van een urbanartiest als Beyoncé of Eminem houdt, maakt hij of zij waarschijnlijk graag een praatje”, zegt Ter Bogt. “Sta je echter te praten met een fan van The Gathering of Simple Minds, dan is de kans groot dat je een introvert, maar nieuwsgierig persoon voor je hebt.”

Muziekvriendschappen
U2 of Simple Minds. De Rolling Stones of de Beatles. Marillion of Fish. Soms lopen de discussies tussen fans zo hoog op, dat het lijkt alsof hun favoriete artiest deel uitmaakt van hun identiteit en een sterk persoonlijke overtuiging reflecteren. Toch is dat niet helemaal zo, blijkt uit het onderzoek van Ter Bogt. Of je het nu toe wilt geven of niet, de mensen in je omgeving beïnvloeden wel degelijk of je liever Frans Bauer of Arvo Pärt op je iPod zet. “Als je met een vriend of vriendin graag naar Urban luistert, zul je in de loop der tijd die voorkeur bij elkaar gaan versterken”, weet Ter Bogt. “Zelfs je ouders dragen een steentje bij. Het lukt met name moeders redelijk goed om hun muziekvoorkeur op hun dochters over te dragen. Zonen zijn iets minder bevattelijk voor de ouderlijke smaak. Met één uitzondering: High Brow. Ouders geven hun liefde of antipathie hiervoor juist wél door aan zoonlief. Het is overigens nog niet onderzocht of jongens na hun dertigste alsnog de smaak van hun ouders gaan waarderen.”

Je omgeving mag dan invloed uitoefenen op de muziek die je luistert, Ter Bogt vond dat het omgekeerde ook geldt: je muzikale voorkeur bepaalt in wiens gezelschap je graag verkeert. “Geliefden vertonen een zekere gelijkheid in de muziek die ze draaien”, stelt Ter Bogt voorzichtig. “Ook bij het aangaan van vriendschappen speelt je favoriete muziekstijl een belangrijke rol. Eerstejaars scholieren die in ons onderzoek bevriend raakten, toonden van te voren al overeenkomsten in hun voorkeur. Een gedeelde smaak bleek zelfs een betere voorspeller voor het ontstaan van vriendschappen dan opleidingsniveau of afkomst. Muziek lijkt daarmee sociale barrières weg te nemen.”

Kansrekening
Op zijn bureau heeft Ter Bogt een rek met zijn favoriete cd’s staan. Oasis, Television en Comsat Angels: het zijn duidelijk rockbands. Maar Hank Williams? Die valt toch onder High Brow? “Nee, ik heb geen gespleten persoonlijkheid,” lacht Ter Bogt. “Ons onderzoek laat zien dat dezelfde karaktertrekken soms tot voorkeuren binnen meerdere stijlen leiden. Het is zeker mogelijk dat je hiphop én klassiek én het levenslied leuk vindt, maar als dit soort individuele voorkeuren relatief weinig voorkomt, raken ze ondergesneeuwd. Onze analysemethode belicht vooral algemene patronen. Je kunt die relatie tussen persoonlijkheid en muzieksmaak dan ook beter relativeren naar waarschijnlijkheden: als iemand van jazz houdt, is de kans groter dan gemiddeld dat hij bijvoorbeeld nauwkeurig en gestructureerd door het leven gaat. En soms moet je het zelfs over een compleet andere boeg gooien als je iemand wilt leren kennen: ongeveer één op de vijf mensen heeft namelijk helemaal niets met muziek.”