Naar de Definitive Technology luidsprekers is ook geluisterd in een gewone stereo-configuratie. Ze geven een zeer ruimtelijk beeld, uiteraard afhankelijk van de opstelling. Het systeem kan dynamisch uit de voeten en het mid/high-deel presteert zeer goed. Het (regelbare) laag gaat zeer diep (20 Hz), maar is op z’n Amerikaans ontworpen met een focus op de weergave van filmgeluid. Met muziek is de frequentiecurve erg lineair, zonder storende pieken of dips. Het laag klinkt wel iets minder ‘snel’. De zeer lage onderste frequentiegrens wordt uit de relatief kleine behuizing gehaald door de toepassing van twee passieve radiators. De aandrijving van die passieve conussen kost energie en dat gaat ten koste van ‘snelheid’. Maar, voor de weergave van kerkorgel en steady synthesizermateriaal is dit natuurlijk een prima luidspreker. De luidspreker als totaal heeft een licht warm accent. Niettemin klonk een stukje pianomuziek zeer overtuigend, met een fraaie weergave van de lagere vleugeloctaven.



Het is steeds lastig om theaterelektronica aan te sluiten binnen de vaste theateropstelling. Dat betekent een spinrag van tientallen kabels, tussen de te testen apparatuur en de externe 19-inch racks met alle elektronica die het theater aanstuurt. Er is geluisterd naar een vierweg-configuratie met beide Definitive Technology luidsprekers en A60-modules. Vervolgens zijn de aanwezige bestaande luidsprekers, subwoofers en channels zo goed mogelijk gekoppeld aan de Denon. De receiver start na first power-up automatisch met de set-up. Die wordt visueel zeer duidelijk gepresenteerd vanuit de HDMI-uitgang naar een scherm. Voor de configuratie werd een IPS-panel aangesloten en niet het 4K projectiesysteem van het theater. Tijdens de configuratie is elke gewenste luidsprekersetting te kiezen en de luidsprekers worden meteen getest met signalen. De set-up voorziet ook in de netwerkaansluitingen, in Audyssey, channel-assignment en nog veel meer. Heel duidelijk en goed te volgen.



Om Atmos te beleven is content nodig met de Atmos-codec. Los van streaming komen de releases op Blu-ray gaandeweg op gang en hier draaide dan ook de laatste Transformers (‘Extinction’), voorzien van de Atmos-codec. Wie voer zoekt voor een batterijtje potente subwoofers, kijkt naar deze film. Niet alleen hebben de vier servo-subwoofers de hele nacht werk, maar ook in een gewone bioscoop is de hoeveelheid laag werkelijk onbehoorlijk. Maar, dan wacht de verrassing. Zelfs met alleen de Definitive’s en de A60-modules is de plaatsbepaling heel anders dan met traditionele settings. Atmos werkt zo goed dat elk geluid dat op het scherm ‘zichtbaar’ is, ook het geluid op exact die positie laat horen. Dat is een fascinerende beleving. Het geluid van een stem, volgt de spreker tijdens een beweging over het scherm. Dat geldt ook voor auto’s, drone-achtige vliegende voorwerpen en andere moving sounds. Met een traditionele middenluidspreker blijft de stem in het midden staan, ook al bevindt de spreker zich helemaal recht of links op het scherm. Ook is het totale geluidsbeeld vrijer en ruimtelijker. Geluid wordt ook naast en boven het scherm waarneembaar gemaakt. Bijvoorbeeld als er een voorwerp van linksboven het scherm binnenvliegt, maar nog net niet zichtbaar is. Ook zij nog opgemerkt dat de Denon een voortreffelijk geluid produceert.

Atmos als toekomstvisie
Dolby heeft eigenlijk wel een fascinerende visie op de weergave van geluid. Het is (al sinds de zeventiger jaren) overduidelijk dat multichannel-geluid een toegevoegde waarde heeft ten opzichte van stereo. Door het werken met objecten maakt Atmos het mogelijk om een zeer exacte en stabiele plaatsbepaling in een driedimensionale ruimte te realiseren. We zien hier dus feitelijk een soort voorbode van wat gaat komen. Een woonkamer met in alle vlakken verborgen luidsprekers, die een uiterst realistische weergave kunnen presenteren. Dat komt door het (gedeeltelijk) loslaten van channel-based multikanaalsweergave en het gaan werken met objecten. Door object-technologie is geluid in hoge mate manipuleerbaar. Het zou bijvoorbeeld mogelijk zijn om aan zo’n geluidsobject pina-transforms in de vorm van methods toe te voegen. Dat geeft nog meer mogelijkheden om geluid zelfs buiten de multi-array van luidsprekers zeer exact te plaatsen. Atmos is dus niet alleen een codec om filmgeluid te presenteren, maar is tegelijkertijd een interessante visie over hoe weergave in de nabije toekomst zou kunnen evolueren.

Conclusie
Dolby Atmos is de nieuwe codec voor filmgeluid. De essentie is dat geluiden stabieler worden geprojecteerd in een driedimensionale ruimte. Niet alleen in het horizontale vlak, maar ook verticaal. Die plaatsing blijft dan stabiel, ongeacht de positie van de waarnemer. Tijdens de test was dat duidelijk waarneembaar, met als fascinerende beleving dat de geluiden heel precies de bronpositie van het geluid op het scherm volgen. De architectuur van Definitive Technology om vloerstaanders te voorzien van een settop-box, teneinde op een interieurvriendelijke manier zogenaamde plafondluidsprekers te simuleren, werkt prima. De settop-box past visueel bij de vloerstaanders en valt niet op. Zelfs met alleen de twee Definitive’s en de settop-boxen, is het effect overtuigend aanwezig. Met de Denon, die uitstekend klinkt, komt niet alleen Dolby Atmos in huis, maar zowat alle moderne technieken die de hedendaagse audio biedt. Een apparaat om langdurig mee te spelen tijdens de komende wintermaanden. Atmos is veel meer dan een zinvolle verbetering van het filmgeluid. Het beoogt ook een interessante visie en belofte voor toekomstige hifi-weergave in de huiskamer.

Prijzen
Definitive Technology BP-8060ST € 999,- per stuk
Definitive Technology A60 Elevation € 249,- per stuk
Denon AVR-X5200W € 1.999,-