Muziek luisteren is bewezen goed te zijn voor het mentale welzijn, dat zal bij velen al bekend zijn. Het is ongetwijfeld ook mede daarom dat de lezer van dit jubileumboek ooit geïnteresseerd raakte in hifi, want het begint altijd met de bron. In 25 jaar tijd is er veel gebeurd op het gebied van muziek en de weergave ervan. Daar dook ik met een persoonlijk perspectief graag eens in.

Dit artikel verscheen eerder
in het HIFI.NL jubileumboek

We schrijven 2006, het zal omstreeks september geweest zijn. In de overvolle, en niet alleen met mensen gevulde winkel van Henk Niemeijer kwamen geïnteresseerden, forumleden van onder andere HIFI.NL en de pers samen om te kijken en luisteren naar nieuwe hifiproducten met de nadruk op analoge weergave vanaf vinyl. Henk werd als eigenaar van Audio Selectief en later ook in zijn rol als importeur in de Benelux gezien als goeroe op het gebied van platenspelers en dankzij zijn eigenzinnige maar altijd vriendelijke manier van doen hadden de analoge shows in Sneek iets gemoedelijks. Ook ik was daar aanwezig, in de rol van bezoeker en actief forumlid. Want het HIFI.NL-forum, dat was wel iets aparts. Ik gok zomaar dat elders in deze publicatie daarover meer te lezen valt. 

Audi(o)ëntie

Hoe dan ook, tijdens die show trof ik René van Es aan, die de verslaglegging voor HIFI.NL verzorgde. Op de een of andere manier kwamen we in gesprek en omdat ik een aardige digitale fotocamera bij me had, kreeg ik de vraag of hij wellicht gebruik mocht maken van die foto’s voor zijn artikel.

Een balletje kan raar rollen, want niet heel veel later zorgde de wederzijdse interesse in onder andere hifi ervoor dat ik op audiëntie mocht komen in Tilburg, bij de toenmalige hoofdredacteur Marc Brekelmans. Na twee proefrecensies werd mijn inzet beloond met een auteurstitel, waarna mijn huiskamerset ineens vaak van opstelling ging wisselen. Ik was recensent en vond in mijn hobby een leuke en nieuwe uitdaging.

Dan kom je tijdens die eerste recensies toch voor keuzes te staan waarover je niet eerder na hoefde te denken. Zoals de vraag welke muziek je moet gebruiken. Natuurlijk, op de diverse fora die er indertijd echt toe deden (die van HIFI.NL en het HEAR-forum) trof je gelijkgestemden en zo vond je vaak ook muziek die van beter opname- en productie-kwaliteit was dan gemiddeld. Dat maakte dat je auditieve smakenpalet al snel verbreedde en je in contact kwam met muziek die je jaren erna nog vaak op herhaling hoorde op hifishows. Tot vervelens aan toe, mag ik eerlijk bekennen.

Wat altijd een erg fijne bron van inspiratie bleek te zijn, waren de bakken en rekken tijdens de audioshows die door Gerrit Nutters waren gevuld. Menige lp of (sa-)cd vond een plaats in mijn collectie na een showbezoek. Ook ‘onze’ eigen webshop Highfidelitydiscs.nl mag hier niet vergeten worden. Maar goed, tijden veranderen en zowel Henk Niemeijer, het HIFI.NL-forum als de toko van Gerrit Nutters zelf behoren tot het verleden. Het verstrijken van de tijd laat soms leegtes achter, helaas.

En dan: muziek

Het was ontzettend leuk om in de jaren nadat ik toetrad tot het auteursteam van HIFI.NL bezig te zijn met alles wat draait rondom een onafhankelijk internetmedium van formaat. Naast de diverse hardwarerecensies die ik schreef, was ik bij tijd en wijle ook in de gelegenheid om andere hand- en spandiensten voor ons geliefde instituut (want dat is HIFI.NL na een kwart eeuw wel degelijk geworden) uit te mogen voeren. Ik herinner me de redactionele verslaglegging van vele audioshows, waaronder de eerste X-fi show, die gelijk met AV-NU werd gehouden. Marc en ik bezetten daar zelfs een HIFI.NL-stand.

De Doelen-shows, Café Engels en vele shows waar het voor mij allemaal begon, in het altijd gezellige Sneek. Vergaderen over het samenstellen van de geoptimaliseerde productdatabase met onder andere Jean-Pierre Joos, het opzetten en zowel online als offline vullen van Muziek.nl, wat later uitgroeide tot Soundz, het nog steeds bestaande magazine. En niet te vergeten de diverse achtergrondartikelen over bijvoorbeeld digitale televisie, het kiezen van de juiste platenspeler en meer.

Daarnaast ben ik enkele jaren ook nog bezig geweest met het vergaren en aanleveren van nieuwsitems, wat indertijd prachtig paste naast mijn reguliere werkzaamheden. Want net als vele auteurs met mij is het schrijven van recensies en andere journalistieke bezigheden geen vaste baan, maar liefhebberij.

Omstreeks 2016 heb ik ervoor gekozen om geen hardwarereviews meer te verzorgen, aangezien ik vanaf die tijd in de hifibranche werkte en HIFI.NL en mijzelf elke betichting van mogelijke belangenverstrengeling wilde besparen. De hifiwereld is klein en er wordt snel gepraat. Voorkomen is beter dan genezen en het woord ‘onafhankelijk’ is iets dat we bij HIFI.NL hoog in het vaandel hebben staan. Blijft er dan iets over? Jawel, muziek!

Ik ben zelf altijd voorstander geweest van wat later door John Darko betiteld werd: het zijn van een Music-First Audiophile. Ofwel: het gaat (voor mij) om de muziek, pas daarna om de apparatuur. Zoek het maar op. Puristische audiofielen gebruiken hun muziek om naar hun hifi-componenten te luisteren, ik gebruik liever goede hifi om nog beter naar muziek te kunnen luisteren.

Met de flinke ervaring van vele concerten weet je namelijk, dat natuurgetrouwe weergave (high fidelity) binnenskamers vrijwel zonder uitzondering slechts een benadering zal zijn. En wees gelukkig met de benadering die jij kan betalen en waarvan jij kan genieten! Daarom is hi-fi eigenlijk my-fi en blijft over waar het echt om draait.

Loreena McKennitt

Het was ook in 2006 dat ik mijn liefde voor goede muziek wilde delen met de lezers van HIFI.NL. Als muziek echt bij mij binnenkomt (en als sensitieve persoon luister ik waarschijnlijk anders naar muziek), dan kan ik daar ongelooflijk enthousiast over zijn. Zo zag de wereld ook al in 2006 mijn eerste muziekrecensie, het nog steeds wonderschone album An Ancient Muse van Loreena McKennitt. Dat smaakte naar meer, want inmiddels zijn er al ruim 550 muziekrecensies van mij op HIFI.NL verschenen.

Muziek is iets dat je bijstaat en zelfs kan steunen. Vandaar dat ik er ook nooit een geheim van heb gemaakt dat het niet erg is om te genieten van datgene waar jij je op dat moment goed bij voelt. Dat liet ik in de loop der jaren dan ook wel bewust terugkeren in mijn recensies (zowel hardware als muziekreviews). Er is gewoon meer dan alleen maar vocale muziek, jazz, klassiek of de zoveelste audiofiele geremasterde heruitgave van een Eagles-album.

Niet dat het erg is als je daarvan geniet, overigens. Maar er is gewoon meer en ook minder bekende artiesten verdienen aandacht. Er is immers nog zoveel moois te ontdekken!

Dus zagen HIFI.NL en haar lezers albumrecensies van bijvoorbeeld Minco Eggersman of een van de projecten waaraan de man participeerde. Opvallende werken van onder meer Nederlandse jazzmuzikanten. Of las men dat er meer op (progressief) metalen gebied was dan alleen Opeth, zoals bijvoorbeeld het magistrale Enslaved, Haken of een band als Paradise Lost. Een leuke afwisseling op werken van Yello, Patricia Barber, Pink Floyd en diverse releases op met name het Speakers Corner-, MoFi-, Challenge-, ECM- of ACT-label. Waar ik ook erg van kan genieten, trouwens. Zie HIFI.NL. En gelukkig kan je soms niet om artiesten/ engineers en hun veelzijdige werk heen, want zonder een man als Steven Wilson hadden zowel het hedendaagse muzikale landschap als de hifi-wereld er wellicht anders uitgezien. Ik heb dan ook met graagte meerdere van zijn werken gerecenseerd en geniet nog vaak van zowel zijn artistieke kunsten als zijn werk als zijn geremasterde werken van grootheden uit het verleden. Stuk voor stuk waardevol.

Echte ‘underground’ vond zo ook haar weg naar de homepage van ons jubilerende medium. Noem het een gecultiveerde smaak (net zoals wijn leren drinken), maar tussen de passend gruizige klanken van bijvoorbeeld black metal releases zitten soms ook echte parels. Niet waar het gaat om verfijning en dynamische weergave, maar des te meer om het overbrengen van een gevoel of emotie. Net als sommige Krautrockparels of illustere progressieve rock-werken uit bijvoorbeeld IJsland of Noorwegen.

Bands als het Lucy In Blue of Jordsjø vonden hun weg naar de pixels waaruit HIFI.NL bestaat. Net als het Nederlandse Meslamtaea, Helleruin of Asgrauw. Het kan verkeren en goede muziek moet ik gewoon delen, ongeacht genre of passende, al dan niet audiofiele weergave. Sterker nog, een set moet alles weer kunnen geven. Eerlijk en zo waarheidsgetrouw mogelijk. Naar mijn bescheiden mening.   

Shows

Zonder muziek zouden de hifishows over de hele wereld al snel tot het verleden behoren. En ook daar hebben we een verandering gezien wat betreft gespeelde werken. Natuurlijk zijn en blijven er verstokte luisteraars en diverse producenten die veilig vast blijven houden aan de bekende werken om hun producten te ‘showcasen’. Tin Pan Alley, Keith Don’t Go, Stimela, Touch van Yello, vrijwel alle werken van Sara K., Diana Krall, Allan Taylor, Antonio Forcione en ga zo maar door. De voorspelbare lijst lijkt oneindig.

Toch hebben veel importeurs en producenten ook daar het licht gezien en word je soms op aangename wijze verrast met muziek die het voltallige publiek de smartphone doen pakken om Shazam te openen. Om thuis te luisteren of hun set ook zo klinkt, of om gewoon te genieten van de muziek zelf. Of (en dat juich ik altijd toe) liveoptredens via of afgewisseld met de weergave via een audiosysteem.

Het schept een echt gevoel, een meerwaarde, een beleving. Dus emotie.

De drager. Of niet.

Nog iets dat we niet mogen vergeten: de afgelopen 25 jaar is de drager van muziek definitief veranderd. De manier waarop de massa van muziek geniet (cq consumeert) is dankzij internet compleet veranderd. In de jaren negentig, toen HIFI.NL opstartte, was het de mp3 die in opkomst was. Indertijd waren Napster, Kazaa of Emule de doorn in het oog van de commercie, terwijl de eerste cd-branders voor consumenten beschikbaar kwamen.

Het werd de voorbode van wat we nu kennen: streaming audio voor iedereen. Legaal overal toegang tot vrijwel alle muziek ter wereld via diensten als Spotify, Deezer of, als het gaat om betere geluidskwaliteit, Tidal en Qobuz. Op de afbeelding rechts zie je hoe dat er in 2013 aan toeging, in dit geval via de app van Onkyo. Belde je in de jaren negentig nog in via de telefoonlijn om het internet te bereiken, hebben we het nu in onze broekzak zitten en met snelheden waar het je in 1999 nog van zou duizelen. De wereld is veranderd en soms brengt het best veel goeds.

High Resolution audio, ofwel muziek met een hoge resolutie. Had je voorheen slechts de ‘beperking’ van magnetische tape, de Redbook Standard cd of de groef van een lp, zo luister je nu naar ultiem hoogoplossende audiobestanden met een echtheid waar je ‘u’ tegen mag zeggen. Natuurlijk waren en zijn er tussenoplossingen geweest, zoals de dvd-audio disc of de super audio cd, maar die echte hoge resoluties stream je nu ook gewoon via je mobiel, als je dat wil. Streaming audio is hot en dat zal het voorlopig blijven.

En dan zijn er ook nog de echte verzamelaars, de liefhebbers die iets tastbaars willen hebben en ervaren. Of gewoon van een bepaalde ‘sound’ houden. Het verklaart het succes van de lp, waarvan er nog steeds elk jaar weer meer worden verkocht dan het jaar ervoor. En nee, het gaat er niet om of het beter klinkt. Het gaat erom wat jij fijner vindt klinken. Net als met de cd, die nu ook weer aan een lichte revival onderhevig schijnt te zijn. De cassette misschien ook wel, maar dan in mindere mate.

Redding

Het nadeel van de moderne tijd is dat er steeds minder fysieke releases ter recensie worden aangeboden. De grote bedrijven maken hun muziek vaak enkel nog gecomprimeerd of voorzien van een blauwdruk digitaal beschikbaar, audiofiele labels sturen vanwege kosten amper nog test- of reviewexemplaren van cd’s of lp’s op en zelfs de grotere Nederlandse perserij uit Haarlem ziet geen heil meer in de recensies van hun lp’s. Het leven van een recensent verandert, maar niet altijd ten goede. De klank van een ‘finished product’ is juist voor onze lezers en verzamelaars zo interessant, nietwaar?

En welk medium jij gebruikt om te genieten? Het maakt niet uit. Echt niet. Zaak is, dat je geniet. Zoals jij dat wil. Nog niet heel lang geleden kwamen consumenten erachter dat hun geliefde audiofiele label de analoge mastertapes via DSD had opgeslagen, om ze daarna te remasteren en uit te brengen.

Nu was het bedrijf in kwestie misschien niet helemaal transparant geweest in hun communicatie daarover, maar wie de releases had gevolgd had het allang kunnen weten. Want daar zaten ook albums bij die geheel digitaal opgenomen waren, in een ver verleden. Enkele puristen konden ineens niet meer genieten van releases terwijl ze dat wel konden voor ze die kennis hadden. En dat is eeuwig zonde. Vergeet niet, waarde principiële audiofielen, dat ook analoge mastertapes magnetisch zijn en daarom in kwaliteit afnemen. Hulde dus, voor wie ze zo optimaal voor toekomstige generaties bewaart!

Broederlijk

Muziek verbroedert, zo luidt het gezegde. Wie ooit op het HIFI.NL forum las, of het geijkte commentaar van personen van bovengemiddelde leeftijd met sandalen en linnen tasjes en bijpassende lichaamsgeur beluisterde tijdens een hifishow, weet dat dat niet altijd opgaat. Toch breek ik graag een lans voor de kunst, ongeacht de vorm. Zelfs al lijkt het op de radio meer eenheidsworst dan voorheen, al dan niet dankzij Auto-Tune. Ga, al dan niet samen, eens naar een concert. Luister eens een willekeurig nieuw album dat je via Roon of je streaming-dienst als nieuwe optie (al dan niet vanuit een algoritme) wordt aangedragen. Verrijk je wereld eens en leef muzikaal. Ervaar. Dat is waar muziek om draait. En die fraaie hifiapparatuur? Het is een prachtig mooie manier om van muziek te genieten. Emotie te ervaren. Te zijn in het nu. Het is je gegund, vanuit de grond van mijn hart.