Het concept van deze Pro-Ject is natuurlijk gebaseerd op een ‘all included plug & play’ format. De doelgroep die nog net de vaardigheid beheerst om een stel tulp-pluggen in een line-ingang te prikken en een USB-kabeltje in een computer. Voor de rest wellicht een jong en nieuwsgierig publiek. Een generatie waarvoor vinyl een onontkoombare zuigkracht heeft en die hip en trendy voor de dag wil komen.

Maar ook een generatie die nieuwsgierig is hoe alle belangrijke muziek oorspronkelijk werd gereleased en klinkt en zeker ook voor de hipsters. De megahits van Adele, Taylor Swift en zo’n abolute topper van Sia (‘Cheap Thrills’) draai je tegenwoordig natuurlijk vanaf vinyl, maar ook het vroegere werk van the Stones, Led Zeppelin en Joan Baez. Voor de wat oudere ‘herintreder’ is de RecordMaster ook geschikt. Het zijn de hippies van toen die Bob Dylan en de musical ‘Hair’ naar de zolder hebben verbannen.

Pro-Ject Debut III RecordMaster: getriggerd door ophef

Getriggered door de recente ophef rondom vinyl vinden ze die verhuisdoos met platen op zolder of in een muffe kelder. Vervelend dat de platenspeler al eerder werd afgevoerd. Die staat waarschijnlijk bij een audiofiel die de waarde van zo’n apparaat volledig juist heeft ingeschat. Omdat dat vintage-exemplaar nu prijzen boven de 1K opbrengt is de RecordMaster natuurlijk het redelijke alternatief.

Laatst bereikte een interessant verhaal de luisterruimte. Iemand had een draaitafel van pakweg 120.000 euro de deur uitgedaan en omgewisseld voor een met de RecordMaster vergelijkbare draaitafel van Pro-Ject.  Hij kon nu ongestoord en ongecompliceerd van platen genieten. Die dure draaitafel had altijd problemen. Er was een heel leger van technici nodig om het ding te laten functioneren. Net als bij de luchtmacht een uurtje draaien en daarna tien onderhoudsuren.

Maar, welke prestaties levert een draaitafel van nog geen vierhonderd euro en zoveel functionaliteit nou echt? Zijn er megagrote verschillen in vergelijking met de wereldtop? Laat het in ieder geval duidelijk zijn dat de TechDAS en een handjevol vergelijkbare spelers spectaculaire prestaties kunnen leveren. Maar wél in handen van lieden die bewust aansturen op een heel duidelijk omschreven doel en die een helder concept hebben over hoe analoog hoort te klinken en hoe je het stukje opname-realiteit het beste kunt benaderen.

Pro-Ject Debut III RecordMaster: realiteitszin

Om de prestaties van de RecordMaster te kunnen duiden en om een vergelijking te kunnen maken met de categorie spelers waar onder andere de TechDAS een rol speelt, werd deze Pro-Ject aangesloten in enkele systemen waar ook de TechDAS figureerde. In de praktijk zal een consument wat minder snel geneigd zijn om een platenspeler van een paar hondertjes aan te sluiten in een bovenmodaal setje.

Dat mag niet van de hifi-dealer. Die roept dat een cd-speler van 500 euro past bij een versterker en luidsprekers met dezelfde aankoopprijs. De vraag is al jaren welk wetenschappelijk model achter deze theorie schuilgaat, want empirische waarnemingen falsificeren elke dag dit soort gedachten, zeker als het uitgangspunt aanstuurt op een sublieme geluidskwaliteit.  In ieder geval is het natuurlijk best onthullend en confronterend om twee platenspelers aan beide grenzen van het budget te vergelijken in systemen die iets boven het gemiddelde liggen.

Het platenarchief ligt op 12 kilometer afstand van luisterruimte 2, dus enig zoek- en sjouwwerk resulteerde in de bekende doos met vinyl in de buurt van de Pro-Ject. Omdat de hippie-musical ‘Hair’ weer in de belangstelling staat (Stage Entertainment), leverde een willekeurige greep tussen alle versies van deze musical op vinyl verrassenderwijs een exemplaar op van James Last. U zult wellicht niet de meer dan honderd elpees van deze populaire artiest in de platenkast hebben staan, maar er zijn een stuk of wat platen die óf behoorlijk zeldzaam zijn en/of artistiek opvallend goed.

Pro-Ject Debut III RecordMaster: luisteren

De originele Hair-uitvoering van Last (Polydor 249 327) verscheen in 1969 en de muziek is een mix van funk, jazz, psychedelic en soul. Let the sunshine in op kant 2 kenmerkt zich door een fabelachtig arrangement en dito geluidskwaliteit. Uit 1965 stamt ‘Hootenanny Singers sjunger Evert Taube’. Evert Taube wordt wel gezien als de man die de tango in Zweden introduceerde. De Hootenanny Singers hebben een tweetal elpees gemaakt met zijn folksongs. De originele elpee (POLP 204 Polar Music) is betrekkelijk zeldzaam en ook in Zweden niet meer in mint conditie te vinden. Deze plaat wordt wel gezien als de beste van deze groep.

De track Anna Bella Mirafior klinkt ongelooflijk realistisch en grijpbaar op de Recordmaster. De insiders weten dat de Hootenanny Singers en ook de Hepstars de muzikale voorlopers waren van Abba. Net zo meeslepend is Take a Ladder van Rhoda Scott van de gelijknamige elpee (331 RSB). Indrukwekkend is ook Suzanne (Leonard Cohen), maar dan gezongen door Joan Baez van de elpee Joan Baez in Italy (Vanguard) die aan het einde van de zestiger jaren werd opgenomen in de all’Arena Civica di Milano.

Aan de klassieke kant is de Piano Sonate No.21 in C (Waldstein) subliem. Vooral omdat deze gespeeld werd door Vladimir Ashkenazy en uitgebracht op Decca SXL 6706 in 1975. De Ouverture, zijnde de introductie van Die Zauberflöte, is zo typisch Mozart. Enerzijds de lichtvoetigheid en speelsheid, maar anderzijds de grandeur en de grootsheid die deze componist daarmee communiceert. De uitvoering van de Vienna Philharmonic Orchestra onder leiding van Herbert von Karajan (EMI/HMV SLS 5052), mag in geen enkele discotheek ontbreken.  

Pro-Ject Debut III RecordMaster: meeslepend geluid

Maar, wat leert al deze fraaie muziek ons over de RecordMaster? Het zal duidelijk zijn dat er iets ingeleverd wordt op de TechDAS en andere spelers binnen dit echelon. Ook kan de performance van deze Pro-Ject nog verbeteren door het overigens voortreffelijke Ortofon OM-10 element te vervangen door MM-alternatieven van nog hogere kwaliteit. Het algemene beeld dat de RecordMaster presenteert laat horen dat het laag iets inlevert op de loeistrakke hamerslag van de genoemde topdraaitafels. De ‘edges’ van percussie en pianoaanslagen zijn ook iets afgeronder.

Er is een iets ronder en warmer presentatie. Het ruimtelijke beeld is allerminst vaag, maar de scheiding tussen stemmen en instrumenten levert iets in ten opzichte van de top. Dat uit zich in een iets minder tastbare en omlijnde focussering. Misschien klinkt dat allemaal onheilspellend, maar de realiteit is dat deze Recordmaster een enorm eind meekomt in systemen waar deze speler in de praktijk niet zo vaak mee zal worden gecombineerd.

Het is duidelijk welk enorm niveau de topspelers kunnen bereiken, maar de afstand tot de betere spelers uit de bescheidener budgetklassen is soms niet zo groot als weleens aangenomen wordt. De Pro-Ject had in eerste instantie de schijn tegen. In zo’n complete configuratie zal dan wel een phono-versterker zitten met een enkel opampje en wat andere kostenbeperkende features. Dat is natuurlijk helemaal waar. Maar, de RecordMaster nam subtiel wraak. In één van de topsystemen stond opeens een zeer ruimtelijk, vol, zuiver klinkend, gedetailleerd, betrokken en uiterst meeslepend geluid.

Ook het geluid via de USB heeft veel kwaliteit. Het lukt Pro-Ject dus wederom om voor een prijs, waar je verwachtingsniveau eigenlijk een bar lage waarde aanwijst, iets te maken dat uitermate goed presteert. Dat betekent dat Pro-Ject exact weet waar in de constructie van zo’n draaitafel de gevoeligheden liggen die een enorme invloed hebben op de geluidskwaliteit. Er komen hier ook wel (kostbare) ontwerpen voorbij waarvan je weet dat de ontwerper het vak natuurkunde al vroeg uit het keuzepakket heeft gegooid.

Pro-Ject Debut III RecordMaster: conclusie

De RecordMaster van Pro-Ject heeft wederom de reputatie van dit merk bevestigd. Voor de aimabele vraagprijs staat er een totaalpakket met arm, cartridge, elektronische regeling, een phono-versterker, een metalen plateau dat vanuit fysisch inzicht verdedigbaar is, een digitale uitgang, tiptoetsbesturing, lichtindicatie, drie snelheden, inregelgereedschap, een manual, kabels en een fraaie afwerking. Eigenlijk kan dat allemaal niet. Een beetje fatsoenlijke phono-versterker komt toch gauw boven de 1000 euro.

Het is een open deur dat deze speler iets achterblijft ten opzichte van de wereldtop. Maar daar wordt het ultieme bereikt van wat mogelijk is met een draaitafel. Feitelijk het speelterrein van de ultieme perfectionist. To be fair: de verschillen zijn ook weer minder dan dat u wellicht denkt. Maar de grootste usp is dat deze RecordMaster op zo’n betrokken, meeslepende en overtuigende manier muziek maakt. Gewoon een lekker ding, dat de goodies van het analoge systeem overtuigend communiceert. En soms minder gedoe dan met sommige super-geavanceerde draaitafels, waar elke minieme tolerantie telt. 

Prijzen:

• Pro-Ject Debut III RecordMaster € 449,- (in hoogglans pianozwart, rood of wit)
• Pro-Ject Debut III RecordMaster €  499,- (in walnoot houtfineer)