Merrill Audio Element 114 en Christine: testomgeving

De Element 114 is afwisselend met verschillende sets luidsprekers verbonden, t.w. een set vloerstaanders van KEF type R5, een set vloerstanders van Piega type Premium 7 en een set elektrostatische luidsprekers van Quad type ESL63. Muzieksignaal werd aangeleverd door een DA-converter van Wadia type 321 DAC die met XLR-kabeltjes met de Christine was verbonden. De Wadia 321 DAC kreeg afwisselend muzieksignaal van een gemodificeerde Sonos Connect en een DS-10, een streamer van het Italiaanse Gold Note. Natuurlijk is een grote diversiteit aan muziek door deze componenten naar de Christine gezonden.

Press play.

Merrill Audio Element 114 en Christine: klank, neutraal, detailrijk en een goede drive in het laag.

Als eerste valt de buitengewone transparantie van de versterkers van Merrill Audio op. Instrumenten vormen een organisch geheel maar zijn ook heel goed afzonderlijk te volgen. Het geluid is detailrijk. Als een ademteug van een vocalist in de opname is verwerkt, is die ademteug niet altijd waarneembaar, of valt niet altijd op. De set van Merrill Audio laat details horen die door andere versterkers veelal worden verbloemd of weggelaten. Dat geldt dus ook voor ademteugen van vocalisten.

Als tweede valt de volstrekt neutrale klank van de set op. Veel versterkers hebben een klank met een licht vleugje warmte of een heel dun laagje fluweligheid op het geluid. Dit hoeft helemaal niet negatief te zijn. Fluweligheid dient niet verward te worden met wolligheid. Een klein toefje warmte of fluweligheid kan heel aangenaam klinken, zoals dat vaak bij buizenversterkers het geval is. Warmte of fluweligheid hoeft bovendien de weergave van microdetails helemaal niet in de weg te staan. Warmte en fluweligheid zijn afwezig in de klank van de Merrill Audio set. Maar door deze neutrale klank, valt eventuele warmte of koelte in de opname des te sneller op. Het venster op de opname is transparant.

Belletjes, bekkens en een triangel klinken realistisch en blijven lang hangen alvorens weg te ebben. De klanklandschappen van bijvoorbeeld Ozric Tentacles, doorgaans een mengelmoes van akoestische en elektronische instrumenten, zijn een genot om te luisteren. De transparante klank nodigt bij vlagen uit om als het ware even de ogen te sluiten om geconcentreerd in de opname te “kijken”. Merrill Audio gaat prat op snelheid, snelheid en nog eens snelheid van zijn versterkerschakelingen. Deze filosofie zal ongetwijfeld bijdragen aan het eindresultaat: een transparante en schone klank.

De laagweergave is strak en gecontroleerd. Niet zo punchy als een klasse A versterker, maar wel met een grote controle, zonder een spoortje van wolligheid. De Element 114 heeft ook een zekere drive in het laag. Hiermee bedoelen we te zeggen dat de weergave van lage tonen in sommige muziekstukken net wat prominenter is dan we gewend zijn. Dit blijkt echter heel goed te passen bij de Quad ESL63. Deze luidspreker is de koning als het gaat om transparantie en neutraliteit, maar heeft een laagweergave die door sommige luisteraars als iets te dun wordt ervaren. De Element 114 blijkt een hele goede combinatie te vormen met de elektrostatische luidspreker van Quad. De ESL63 kan het klein zetje onderin wel gebruiken.

Ter illustratie, de subtiele accentverschillen in de lage tonen die te horen zijn in “Dream Sequence #1” van de Belgische band dEUS (album The Ideal Crash) worden door heel veel versterkers een beetje verbloemd of domweg niet weergegeven. De set van Merrill Audio geeft de accentverschillen feilloos weer. Controle en snelheid zijn kreten die vaak door ons hoofd gaan tijdens het luisteren. “Deadwood” van Garbage (van de Bonus CD bij 20th Anniversary Edition van het album “Version 2.0”) duikt heel diep in het laag, op verschillende niveaus. De Merrill Audio’s houden de weergave strak in de hand zonder wolligheid of enige andere vorm van kleuring toe te voegen. Merrill Audio heeft effectbejag weggelaten. De luisteraar krijgt geen schopjes in zijn/haar maag. Ook klassieke muziek kan diep naar beneden duiken, zoals bijvoorbeeld in Tchaikovsky’s “Slavische Mars” uitgevoerd door het Berlijnse Philharmonische orkest onder leiding van Claudio Abbado. De pauken worden tegen het einde steeds explosiever terwijl het orkest steeds meer fortissimo gaat spelen. De Merrill Audio’s geven geen krimp en verwerken moeiteloos de grote dynamiekverschillen zonder dat het geluid ergens dicht loopt. We nemen even de tijd om achterover te leunen en vergeten het verstrijken van de tijd. We worden meegesleept door de Slavische Mars van Tchaikovsky.

Ook Tool’s album “Fear Inoculum” heeft een grote dynamiek. “Chocolate Chip Trip” heeft een vreemde opbouw en is wellicht niet het meest muzikale nummer op dit album, maar het zeer dynamische kamerbreed klinkende slagwerk wordt zodanig realistisch weergegeven dat de drummer in de kamer lijkt te zitten. De set van Merrill Audio zuigt ons mee de opname in. De ruisende bekkens in “Eat The Elephant” van A Perfect Circle lijken ook in de kamer opgesteld te staan. Tegelijkertijd duikt de piano de diepte in. Veel versterkers hebben moeite met het correct en realistisch weergeven van het samenspel van bekkens en piano. De Merrill Audio’s geven geen krimp. Zo horen de bekkens en de piano samen te spelen en te klinken. Welhaast ongemerkt verstrijkt de tijd terwijl we genieten van de muziek.

Het maakt niet uit wat de versterkers van Merrill Audio gevoerd krijgen. Telkens gedragen ze zich als een transparant, neutraal en kleurloos venster op de opname. Als er sprake is van een klank, zit de klank in de opname of in de aangesloten luidsprekers. De KEF R5 heeft een licht vleugje warmte terwijl de Piega Premium 7 juist een meer neutrale klank met een klein randje koelte heeft. De ESL63 van Quad is een resolutiekampioen die alles in de opname laat horen. De versterkers laten de verschillen tussen de luidsprekers duidelijk horen.

Kort samengevat, de klank is neutraal, transparant, detailrijk met een heel klein extra zetje in het laag. De set lijkt niet kritisch te zijn als het gaat om de keuze voor een luidspreker. Niet alle versterkers kunnen goed overweg met elektrostatische luidsprekers maar de Element 114 heeft er geen moeite mee.

Merrill Audio Element 114 en Christine: plaats in de markt, voor wie is deze set versterkers?

De Element 114 van Merrill Audio is een eindversterker zonder bedieningselementen en dat is niet ongebruikelijk voor een eindversterker. De Christine heeft echter ook geen bedieningselementen en dat is voor een voorversterker wat minder gebruikelijk. Inderdaad, het front is opgeruimd en vertoont geen knopjes. De koper krijgt de beschikking over twee IR-afstandbedieningen van Apple. Het moet dus wel raar lopen om tot een onbedienbare Christine te komen.

We begrijpen de ontwerpkeuze van Merrill Wettasinghe voor het strakke front van de Christine en het is uiteraard ieders eigen keuze om daarin mee te gaan, of niet. Ook de waardering van het uiterlijk van beide toestellen is aan de koper. Wij hebben verschillende reacties gehad van bezoekers van de luisterruimte, variërend van “oh, wat mooi” tot “dit glimmende spul komt mijn huis niet in”. Wij geven geen oordeel over het uiterlijk van de versterkers. Dit is immers voor het overgrote deel een kwestie van smaak.

Dit neemt niet weg dat de bouwkwaliteit van beide versterkers uitstekend is. Aansluitingen en voetjes zijn van een voorbeeldige kwaliteit en de kasten zijn zeer degelijk gebouwd en lijken een lange levensduur voor de boeg te hebben. De Element 114 weegt twintig kilogram en dat doen wel meer eindversterkers. De Element 114 onderscheidt zich echter van het overgrote deel van zijn concurrenten door zijn doodstille werking. Het 50 Hz-brommetje van de voedingstrafo(s) dat bij veel versterkers waarneembaar is, is afwezig bij de Element 114.

Als het gaat om de klank dan mogen we wel stellen dat de Element 114 en Christine meespelen aan de bovenkant van de markt. Het welhaast onbegrensde frequentiebereik dat veel verder gaat dan het frequentiebereik van bronnen en luidsprekers is een indicatie van wat hoofdontwerper Merrill Wettasinghe nastreeft en dat is snelheid, snelheid en nog eens snelheid. Het resultaat is een set versterkers die neutraal, transparant en detailrijk klinkt. Controle en grip op de aangesloten luidspreker is gewaarborgd ongeacht het type luidspreker. Effectbejag is weggelaten. De set van Merrill Audio lijkt bedoeld voor zowel de audiofiel als voor de niet-audiofiel ingestelde muziekliefhebber.

Merrill Audio Element 114 en Christine: conclusie

De Element 114 en Christine roepen met hun uiterlijk zowel hele positieve als negatieve reacties op. Je vindt ze mooi of niet. De bouwkwaliteit is echter zeer goed. Onder de al dan niet gewaardeerde oppervlakte bevindt zich bijzondere techniek. Het resultaat is een transparante, neutrale en detailrijke klank ongeacht de stand van de volumeknop. Controle en grip op de luidspreker zijn van een zeer hoog niveau. De luisteraar kan zich naar keuze laten meevoeren met de muziek of op het puntje van zijn stoel gaan zitten om heel diep in de opname te kijken.

Prijzen:
Merrill Audio Christine:        14.000 euro
Merrill Audio Element 114:   18.000 euro