Janine Jansen is een uniek natuurverschijnsel. Haar enorme muzikaliteit is niet alleen hoorbaar maar ook zichtbaar: ze draagt haar intense beleving met haar hele lijf uit. Een en al expressie. Als je er dan ook nog eens aantrekkelijk uitziet, is een brede belangstelling onherroepelijk je deel. Dat betekent ook: als ster te worden ‘vermarkt’, met 200 concerten over de hele wereld per jaar, bestseller CD’s, een eigen glossy en een filmportret.    

Paul Cohen volgde de violiste drie jaar lang. Een groot deel van Janine bestaat uit close up beelden van haar gezicht tijdens het opnemen van haar succesvolle CD’s en bij optredens. Dat is pure magie. Ze is volledig één met de muziek die ze maakt, in een intuïtief verbond met haar medespelers. Haar expressieve fysiek maakt het mogelijk het nauwelijks te benoemen proces van muziek maken in beelden vast te leggen. Perfectionisme heeft daarbij pijnlijke vormen. Spaarzaam verstrekt Cohen biografische achtergrondinformatie, vooral in de vorm van archiefopnamen en gesprekken met bekenden van Janine.

Dit muzikale wonder is echter ook een mens, levend in een maatschappij met zieke kanten. Daarin lopen mensen rond die geld verdienen aan verschijnselen als Janine. En die verschijnselen zelf zijn niet ongevoelig voor aandacht en dus bereid ver te gaan. Daarbij komt dat Janine, zoals haar eerste viooldocente Coosje Wijzenbeek al wist, geen nee kan zeggen. Hoe  moordend een tourschema kan zijn wordt aan het eind van de film treffend verbeeld, maar echt ontluisterend zijn de niet muzikale randverschijnselen van het sterrendom.

Die cumuleren in de eenmalige glossy ‘Janine’. Fotosessies worden qua vervreemding nog overtroffen door de brainstorms van de huiveringwekkend gladde makers van bladen voor een zo breed mogelijk publiek. Janine zit er bij en kijkt er naar. Ze probeert nu en dan nog wat te zeggen, maar haar inbreng wordt overduidelijk niet op prijs gesteld. Lijdend voorwerp. Het pijnlijkst verwoord door een ongelofelijk hufterige journalist die interviews voor het blad moet maken. Kunstenaars hebben niks te melden, is zijn respectloze uitgangspunt. Janine is geen prater nee, ze maakt muziek. Op bezoek bij Roger Moore schaamt ze zich in stilte duidelijk zichtbaar de ogen uit haar hoofd door de manier waarop de “journalist” zich opstelt. Gelukkig kan ze het voor Moore een beetje goedmaken met een mooi concert.

Dat Jansen haar hart niet op haar tong draagt was voor Cohen ook wel een probleem. Hij lost dat op door vooral veel anderen over haar aan het woord te laten. Anders dan die journalist is hij duidelijk wel geïnteresseerd in zijn object. Toch roept het kijken naar dit af en toe behoorlijk ontluisterende portret wel de vraag op waarom iemand als Janine Jansen niet wat beter tegen zichzelf en de aasgieren om haar heen beschermd kan worden. Het Kurt Cobain gevoel. De burnout die haar na de opnamen van deze film trof wordt wel heel nadrukkelijk aangekondigd.

Janine is een mooie, rijke film waarin het getoonde morele probleem ook de film zelf treft. Cohen droeg door het jarenlange filmen bij aan het vervreemdende circus dat een uniek verschijnsel oproept, en de kijker is niet minder medeplichtig. Als een zeldzaam vogeltje dat opgejaagd door natuurliefhebbers kapot gemaakt wordt.

De DVD gaat vergezeld van een CD met de fragmenten uit haar Decca catalogus die in de film het meest op de voorgrond staan, waaronder de fantastische Beethoven en Britten concerten en veel Bach.

Aanvullende informatie:
Nederland, 2010
Speelduur: 89 minuten
Regie, scenario en camera: Paul Cohen
Productie: Lennart Pijnenborg / IDTV Docs www.idtvdocs.nl 
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: DD 5.1
Bonus CD: Decca/Universal, speelduur: 58:54 
Uitgave: A-film www.a-film.nl
Website Janine Jansen www.janinejansen.com