De Selekt is het nieuwste hifi-apparaat van Linn, uitgerust met allerlei boeiende functies én een prijskaartje dat voor het Schotse merk heel bereikbaar mag genoemd worden.
Linn Audio
Wie afgelopen oktober de XFI Show in Veldhoven bezocht, werd getrakteerd op een heuse wereldprimeur: de lancering van de fraaie Linn Selekt DSM-netwerkspeler. De Schotten kozen de Nederlandse hifi-beurs uit om de allereerste introductie van dit nieuw toestel te houden, wat ons meteen de gelegenheid gaf om een test te regelen van dit intrigerend apparaat. Daarbij werden we prima bijgestaan door Beter Beeld & Geluid, want een Linn haal je niet zomaar in huis. Maar daarover zo dadelijk meer…
Maar wat maakt Selekt het onderzoeken waard? Deels de prijspositionering, deels de functionaliteit, deels de upgradebaarheid. Een drievoudig antwoord, dus. Met een vanaf-prijs van 4.840 euro is de Selekt bijvoorbeeld heel wat toegankelijker dan de meeste Linn-componenten, al blijft het natuurlijk wél een premiumproduct. Ter vergelijking: de Akurate DSM en Klimax DSM tikken af op tweemaal respectievelijk vier keer zo duur. Je hebt weliswaar de Majik DSM van circa 3.000 euro, maar dat toestel heeft minder uitbreidmogelijkheden. Daarmee komen we bij de twee andere pluspunten van de Selekt. De nieuwe Linn-speler wordt immers gekenmerkt door een brede functionaliteit en is upgradebaar – en dat zijn een koppel zaken die we nu net heel intrigerend vinden.
De Selekt is een modulair opgebouwd toestel, waardoor de basisversie kan worden omgevormd van netwerkspeler naar geïntegreerde versterker naar netwerkspeler en/of versterker met Katalyst DAC-eenheid. Dat upgraden kan eventueel achteraf, wat eigenaars die op hun budget moeten letten een pad geeft om op langere termijn hun Selekt te verbeteren. Maar je kunt de Selekt ook meteen aankopen met alle upgrades geïnstalleerd. Dat verklaart ook waarom dit Linn-toestel een vanaf-prijs heeft van net geen 5.000 euro, maar ook een maximumprijs van voorbij 8.000 euro. Tussen die twee uitersten liggen twee andere uitvoeringen, voor een totaal van vier Selekt-versies.
De Selekt is een heel modern hifi-ding, met mogelijkheden die hem regelrecht plaatsen tegenover andere boeiende apparaten, afhankelijk van de ingebouwde modules. Met de versterkermodule is de Linn een uitdager van toestallen zoals Naim’s Uniti-reeks maar ook supergeïntegreerde versterkers als de Devialet Expert Pro of de Auralic Polaris. Het hangt allemaal af van welke modules in de Selekt aanwezig zijn. En dan hebben we het nog niet gehad over hoe de Selekt zich presenteert. Want mooi, dat is deze Linn eigenlijk wel.
Solide design
Alles wat Linn bouwt is uitmuntend afgewerkt en steekt prima in elkaar. Maar de Selekt zorgt toch voor een frisse wind op vlak van design. Meer zelfs, het toestel is het knapste wat Linn momenteel qua componenten aanbiedt. De Selekt steekt gewoonweg foutloos in elkaar, met een massieve metalen behuizing die mooi contrasteert met de glazen voorkant waarachter een groot monochrome display verstopt zit. Dat scherm is heel leesbaar, zelfs op grote afstand. Kortom, dit is niet een apparaat om in een hifi-meubel te verstoppen, maar net een toestel om mee te pronken. De oogstrelende afwerking en de compactere vorm maken de Selekt uitstekend geschikt om een mooie, centrale plaats op een meubel te geven.
De grote blikvanger is de forse draaiknop aan de bovenkant. Doet dat je wat denken aan Naim? De beschrijving misschien wel, en net zoals bij de volumeknop op Naims Uniti-lijn is de Selekt-draaiknop een multifunctioneel iets. Maar het oogt wel helemaal anders. De Selekt-knop is uit glas, met geïntegreerde oled-indicators die oplichten als je het volume aanpast. Het geeft een soort 3D-effect. Best knap hoor, als je ziet hoe je de streepjes rond de buitenkant van de cirkel toenemen als je in Spotify of Roon het volume verhoogt. De draaiknop dubbelt bovendien als aan/uit-toets en kan media bedienen, en dat allemaal op een heel subtiele wijze. Verder zie je weinig controls op het toestel, op zes elegante metalen toetsen na op de bovenste rand van de Selekt. Dit zijn presets die je via de Kazoo-app (zie verder) kunt koppelen aan media of ingangen. Zo kun je pakweg knopje 1 instellen zodat het indrukken automatisch een geliefde radiozender doet afspelen en knopje twee meteen naar de phono-ingang schakelt. Maar je kunt ook playlists of een album op Qobuz of Tidal koppelen aan een toets. Het is heel flexibel.
Tien ingangen en meer
Dankzij de streamingopties heb je niet meer nodig dan een Selekt met versterkermodule en een paar speakers om naar muziek te luisteren. Toch zijn alle mogelijke aansluitingen aanwezig zodat je het kunt verbinden met fysieke bronnen, als je dat wenst. Het aanbod is echt uitgebreid, incluis aparte ingangen voor MM- en MC-platenspelers en een handvol digitale aansluitingen (2 x optisch, 2 x coax en USB klasse B voor een computer). Ongewoon, maar wel bijzonder handig, is de HDMI-ingang met ARC-ondersteuning. Dat wil zeggen dat je de Selekt ook kunt gebruiken om het geluid van je tv naar je stereosysteem te brengen. Gebruik je de Linn puur als netwerkspeler/DAC, dan kun je kiezen uit een ongebalanceerde cinch- of een gebalanceerde XLR-verbinding om de muziek naar je versterker. Of gebruik een digitale uitgang om de DAC te passeren, dat is ook mogelijk.
Is de optionele versterkermodule in de Linn-speler aanwezig, dan krijgt de Selekt uiteraard zijn eigen luidsprekerterminals. Een set Exact Link-aansluitingen kunnen niet ontbreken, voor lui die de Selekt willen integreren in hun Linn-systeem.
Op vlak van streaming schiet je eigenlijk niets tekort. Qobuz, Tidal en Spotify zijn ingebakken, net zoals TuneIn-internetradio. De bediening verloopt via de Kazoo-app (Windows, macOS, iOS en Android), die je eveneens gebruikt als je eigen muziekbestanden wil afspelen vanaf een NAS of een pc waarop een DLNA-server draait. Linn geeft je zelfs de nodige software (Kazoo Server) om dit te doen. Uiteindelijk is de Selekt gewoon uPnP/DLNA-compatibel, dus je kunt ook probleemloos opteren voor andere apps, zoals BubbleUPnP. Misschien dat je dat wel wil doen, want echt mooi of bijzonder gebruiksvriendelijk is Kazoo niet. Functioneel is alles wel in orde. Twee laatste opties die je hebt om te streamen zijn AirPlay en - onze favoriet - Roon.
Het softwareverhaal
Linn wil graag dat zijn producten geïnstalleerd worden door dealers. Dat is belangrijk om te onthouden, want het nuanceert wat we nu gaan zeggen over het instellen van de Selekt. In tegenstelling tot toestellen die voor een breder publiek zijn bedoeld, configureer je de Selekt niet via één handige smartphone-app. De Linn-aanpak is iets complexer, maar geeft je in ruil wel bijzonder veel opties en mogelijkheden. Alleen is de Linn-software niet altijd enorm gelikt, mist vooral het instellen een streepje uitleg, en moet je voor verschillende zaken in verschillende apps zijn. Maar opnieuw: dat heeft wellicht te maken met de verwachting dat de dealer de installatie uitvoert.
Het configureren van de Selekt gebeurt via Konfig, een app die beschikbaar is voor Windows en macOS. Je kunt er heel veel mee, gaande van elke ingang afzonderlijk en uitgebreid configureren, en streamingdiensten instellen. Maar voor het instellen van Space Optimisation moet je naar de online module van Linn grijpen. Het is daar dat je allerlei kamer en speakervariabelen invoert.
Het bedienen doe je zoals gezegd via Kazoo, of via de meegeleverde degelijke afstandsbediening. Ten slotte is er ook nog Songcast. Dat is software die zich op je computer nestelt als geluidskaart en alle audio naar de Linn kan sturen. Voor de meeste mensen is Songcast niet echt zo nuttig; het is meer een oplossing die enkele jaren geleden relevanter was. Maar wie zijn laptop gebruikt als kloppend hart van zijn muziekbeleving is het wel een leuke optie. Het laat bijvoorbeeld toe dat je gewoon op je computer in de desktop-apps van Qobuz of Tidal grasduint en muziek afspeelt.
Space Optimisation
Linn geeft dit toestel (net zoals andere Linn-componenten) een serieuze troef ten opzichte van de meeste rivalen: Space Optimisation. Kamercorrectie dus, weliswaar op een heel eigenzinnige manier - zoals wel vaker in het hifi-wereldje. Er zijn natuurlijk wel meer bedrijven die hun eigen ding doen en daar goede redenen voor hebben. En daarmee heb je meteen een heel goede beschrijving van Linn.
Het bedrijf is in de eerste plaats bekend als bouwer van de Sondek LP12, één van de meest iconische draaitafels op deze planeet. Maar het heeft nog meer in huis, waaronder de heel boeiende Space Optimisation-technologie die aanwezig is op vele Linn-componenten. Zoals de naam al laat uitschijnen is Space Optimisation een vorm van kamercorrectie. Iets dat nog altijd een zeldzaamheid is bij pure hifi-producten, deels omdat het wereldje lang de boot afhield van alles wat het audiosignaal zou manipuleren. Maar dat begint toch te veranderen, zoals we in het voorbije jaar meermaals hebben gemerkt. Check maar onze reviews van de Yamaha R-N803D of Anthem STR bijvoorbeeld.
Maar waar zit dan die eigenzinnigheid van Linn in de context van Space Optimisation? In tegenstelling tot de meeste toestellen met kamercorrectie is de Space Optimisation geen systeem dat met een meting werkt. Of toch niet met een microfoon. Je hebt er wel een rolmeter of een lasermeter voor nodig, want het vereist het invoeren van de kamerafmetingen incluis de afmetingen van kamerelementen zoals deuren, ramen en schouwen. Nu ja, ‘je’… eigenlijk komt jouw lintmeter er in principe niet aan te pas. De visie van Linn is dat een product zoals de Selekt het best door een dealer wordt geplaatst en ingeregeld. Het is die dealer die aan de slag mag gaan met de lasermeter. Hij, zoals Garmt van der Zel van Beter Beeld & Geluid uitlegde toen hij de Selekt in onze testruimte installeerde, zal volgens de Linn-filosofie ook de tijd nemen om je luidsprekers zo goed mogelijk te plaatsen. De installatie duurt daarom al gauw een viertal uur, incluis een luistersessie waarbij de klank nog helemaal wordt gefinetuned naar de smaak van Linn-eigenaar. We hebben het meegemaakt en kunnen getuigen: qua service is het fantastisch. Daarna is het de bedoeling dat de Selekt-bezitter vooral naar muziek luistert, niet verder zit te tweaken.
Voor een deel van het hifi-publiek is dat precies wat er gewenst is. Eens dat het goed klinkt, moet er niets meer veranderen. Deze mensen hebben niet ongelijk; hifi is ook volgens ons slechts een middel tot het hogere doel van genieten van muziek. Maar je hebt ook andere audiofielen, lui die veel plezier halen uit het zoeken en uitproberen. Ook niets mee mis.
Het goede nieuws voor dat andere deel dat wél graag zelf sleutelt aan instellingen? De instellingen van de Selekt en Space Optimisation staan niet op slot en je kunt gerust na de installatie alles aanpassen. Maar Space Optimisation werkt wel op z’n Linns. Je gaat niet, zoals bij Dirac, veranderingen aanbrengen op een frequentiecurve bijvoorbeeld. Wel zijn er verschillende variabelen die je kunt aanpassen. Bij muren kun je onder andere aangeven uit welk materiaal ze bestaan, je moet ook de vochtigheidsgraad en temperatuur van de kamer ingeven (“Hebben een grote impact”, aldus Garmt), en je kunt via een slider gaan van een drogere naar een vettere klank.
Eveneens onderdeel van het Space Optimisation-proces is dat je invoert welke speakers je gebruikt. Linn heeft metingen verricht bij een heel aantal luidsprekermodellen, al vinden we het lijstje van compatibele speakers wel nogal UK-centrisch. KEF, Q Acoustic, Monitor Audio, Bowers & Wilkins zijn goed vertegenwoordigd, merken we, maar er ontbreekt daarnaast toch wel wat. Onze Franse Focal Sopra’s stonden er niet bij. Maar geen erg, je kunt dan wel handmatig een aantal variabelen ingeven.
Kamer
We hebben lang met Space Optimisation gespeeld om de klank naar onze smaak te finetunen, vermoedelijk veel langer dan meestal het geval is bij een typische Linn-eigenaar. Dat komt uiteraard omdat een test is anders is dan doorsnee gebruik. Natuurlijk omdat we graag de impact van de vele SO-variabelen wat beter wilden bestuderen, maar ook omdat we de Selekt wat langer in huis hadden en tussendoor konden combineren met wat andere speakers, zoals de Audio Solutions Overture O205F en heel kort de Focal Kanta N°1’s die binnenkwamen voor een latere test. Elke wisseling van luidsprekers vereist opnieuw aanpassingen aan Space Optimisation, omdat de Linn-algoritme nu eenmaal een aantal kenmerken van de speakers meeneemt in het algoritme. Het meeste hebben we echter geluisterd met onze vaste Focal Sopra N°2-speakers. Voor wie dat belangrijk vindt: de bekabeling was van QED en Isotek.
Uiteindelijk kwamen we uit bij een filter waarbij we de Optimisation Preference-schuifbalk iets meer verschuiven richting ‘shorter decay time’ gaan en iets weg van een ‘flatter frequency response’, voor een iets voller geluid in onze kamer. Deze schuifbalk is zeker niet de enige die je kunt aanpassen in de SO-instellingen, maar wel diegene waarmee je na het invoeren van alle variabelen het makkelijkst nog finaal kunt tweaken. Handig is dat je na elke aanpassing een Optimisation-filter kunt bewaren, en snel kunt schakelen tussen filters. Zo kun je relatief goed de impact van een verandering inschatten door A/B te vergelijken. Wat we te horen krijgen met de finale filter is een heel fraai geluid, heel ontspannend, vloeiend en natuurlijk. Zeer eerlijk ook. Je zou kunnen stellen dat de Selekt zich wegcijfert, in de zin van dat het weinig toevoegt of kleurt. Dat is een uitstekende eigenschap voor een versterker, zeker als je over speakers beschikt die al wat karaktervoller zijn. Al moeten we er wel meteen aan toevoegen dat door Space Optimisation je natuurlijk wel ook meer persoonlijkheid aan de weergave kunt toevoegen als je dat wenst. Dat is ook het geval bij de settings die we uiteindelijk hebben gekozen, want er waren testtracks (zoals ‘Unfinished Sympathy’ van Massive Attack en ‘Your Freedom is the End of Me’ van Melanie De Biasio) die we aanvankelijk iets te droog vonden klinken. Het punt is – en dat is net wat deze Selekt zo interessant maakt – is dat je aan een eventuele ontevredenheid over de klank iets kunt doen.
Halverwege de test hebben we de standaard-DAC van de Selekt vervangen door Katalyst, oftewel – zoals Linn het ook noemt - de Level 2 DAC. Toen de Selekt werd gelanceerd leek het wel alsof Linn deze upgrade gerust door eindgebruikers wou laten uitvoeren. Dat blijkt wat onduidelijke communicatie van de Schotten te zijn geweest, want eigenlijk heeft de fabrikant naar eigen zeggen het toch liever dat upgrades door een dealer worden uitgevoerd. Eventueel wel bij de Selekt-eigenaar thuis, zodat niemand zijn Linn moet missen. Nochtans is het upgraden niet bepaald moeilijk. De DAC zit verpakt in een afzonderlijk doosje dat je op een expansiekaart prikt, op een manier dat je eigenlijk niet verkeerd kunt doen. Het openen van de Selekt en het losmaken van de expansiekaart (waar in ons geval ook een versterkermodule op aanwezig was) vereist dat je drie torx-schroeven losmaakt – niet echt uitdagend. Als je dan toch onder de motorkap van het apparaat duikt, zie je meteen dat er ruimte is voor een tweetal bijkomende expansiekaarten. Die zijn er vooralsnog niet en Linn lost niet wat er zit aan te komen. Maar goed, het geeft wel aan dat dit toestel heel toekomstgericht is ingericht. Upgraden is ook geen verplichting, maar het is wel een troef dat het kan.
Je kunt de Selekt ook meteen aanschaffen met de Katalyst-DAC, wat wel aardig meer kost. De hamvraag is natuurlijk: is het de moeite waard? Voor ons is het niet een uitgemaakte zaak dat je per se die stap moet nemen. De Level 1 en Level 2 DAC’s klinken inderdaad iets anders, met nog ons gevoel meer inzicht en detail bij de Katalyst. Maar die Level 1-DAC is eerlijk gezegd ook heel goed. Toch best proberen de twee DAC-opties te vergelijken, luidt ons advies.
Conclusie
De Selekt DSM is een indrukwekkende netwerkspeler en/of alles-in-één-versterker die probleemloos een heel systeem kan vervangen. Zo zijn er wel meer apparaten tegenwoordig, maar toch is deze Linn een geval apart. Qua functionaliteit biedt het dingen die je elders niet gauw tegenkomt. De HDMI ARC-poort bijvoorbeeld. De standaard-DAC vinden we al heel mooi, de Katalyst-upgrade hoeft voor ons dus niet per se. Maar het kan wel, ook op een later moment. Daarmee raken we net een van de grote sterktes van dit apparaat aan. Je kunt hem later in zijn levensloop nog upgraden als je dat wenst. Een ander enorm pluspunt is Space Optimisation. Kamercorrectie vinden we sowieso een enorme verrijking, ook bij stereoproducten. In een doorsnee woonkamer beïnvloeden kamereigenschappen nu eenmaal de klank enorm. SO doet het wat anders dan de meeste systemen, maar is wel heel effectief om typische akoestische problemen te vermijden en om eventuele plaatsingsproblemen te compenseren. Het zelf bijregelen voelt soms wat omslachtig aan, maar je hebt wel aardig meer controle dan eerst lijkt.
Bovenal is de Selekt als alles-in-één versterker een sterke uitdager voor heel wat gevestigde waarden. Ondanks het compacte formaat stuurt het de grootste speakers aan en klinkt het daarbij heel knap.
Linn Selekt DSM
Vanaf € 4.840 euro | www.linn.co.uk
Beoordeling 4,5 op 5
