In de zomer van 2021 heeft FiiO een gelimiteerde versie van haar hoogwaardige FiiO M11 muziekspeler uitgebracht, de FiiO M11 Plus Ltd. Dit is een speciale speler. Deze gelimiteerde Plus-versie is namelijk uitgerust met een van de laatste batches met DAC chips afkomstig uit de oude AKM fabriek en precies daardoor is de oplage M11 Plus spelers beperkt. Bij HIFI.NL prijzen we ons gelukkig dat we een van de ‘laatste der Mohikanen’ hebben mogen reviewen.
FiiO DAP's: Digital Audio Players
Voor wie nog niet bekend is met een Hi-Res muziekspeler en dat zijn in de praktijk nog velen; dit is een digitale muziekspeler met vergelijkbare functionaliteit als een smartphone. Net als bij een smartphone kunnen er vele tienduizenden gratis apps op worden geïnstalleerd. De bediening van een muziekspeler is echter veel meer toegerust op de bediening van muziekweergave en heeft behalve extra muziekfeatures en de gebruikelijke touch-functionaliteit de beschikking over intuïtief geplaatste knoppen voor een eenvoudige bediening van de meest basic afspeelfuncties met een goede feedback naar de gebruiker.
Deze FiiO M11 Plus is bovendien voorzien van geoptimaliseerde analoge en digitale circuits waarmee muziek in een nog hogere geluidskwaliteit wordt weergegeven dan met de meest hoogwaardige smartphones van dit moment en behoort tot de absolute top onder de portable muziekspelers. Deze speler is geschikt voor gebruik met vrijwel elk merk of type hoofdtelefoon en dankzij tweeweg Bluetooth 5.0 aptX, aptX HD, AAC, SBC en LDAC-ondersteuning kan zelfs een Bluetooth hoofdtelefoon worden gebruikt.
Look en feel
De FiiO M11 Plus toont een grote overeenkomst met haar voorganger. De behuizing is vervaardigd uit duurzaam metaal en ook het glas is bestand tegen gebruik onderweg. FiiO levert bovendien een beschermende hoes mee waarmee de behuizing onderweg wordt beschermd tegen krassen en butsen, maar waarmee de functionaliteit en connectiviteit wel volledig in tact blijven. Nadat we de muziekspeler uit de kunstlederen etui hebben genomen toont de speler haar ware gezicht. De premium ogende behuizing is strak en modern vormgegeven. Met deze speler hebben we het gevoel iets speciaals in handen te hebben.
Door de 45-graden afgeschuinde hoeken ligt de speler lekker in de hand. Door het afschuinen van de hoeken en randen creëert de fabrikant bovendien de indruk van een bezel-les display. De achterzijde is voorzien van een prachtige glazen ‘diamond cut texture’ back cover. In de afgeschuinde flanken heeft de fabrikant diverse honingraat-vormige buttons opgenomen. Aan de rechterzijde zijn een play-pauze, volgend en vorige track button gesitueerd. Hieronder een ’hold’ schakelaar en een micro-SD cardslot. Aan de linkerzijde vinden we een powerbutton met een ingebouwde status-LED. Hieronder een volumeknop en een door de gebruiker te programmeren button waarmee met een enkele klik een willekeurige functie kan worden aangeroepen.
Het New-gen Interactive Intelligent Volume System is een premium feature die we nog niet bij heel veel muziekspelers hebben aangetroffen. Sommige spelers hebben een tactische draaiknop, sommige hebben push buttons en deze M11 Plus is voorzien van een aanraakgevoelige druk/schuifregelaar. Wanneer we aan de bovenzijde van de knop drukken, kunnen we het volume een tandje harder zetten. Bij drukken op de onderzijde logischerwijze een tandje lager. Wanneer we over de volumeknop ‘aaien’ werkt deze als een digitale schuifregelaar en geeft bij elke verandering in het volume een duidelijke feedback naar de gebruiker. Zalig.
De speler is voorzien van een USB 3.0 type-C connector waarmee deze kan worden opgeladen, maar ook kan worden gebruikt als compacte Hi-Fi streamer en USB-DAC in een hifi-installatie. Verder heeft de speler een gecombineerde 3,5mm hoofdtelefoon S/PDIF connector, een gebalanceerde 2,5mm aansluiting en een gebalanceerde 4.4mm Pentaconn connector. De hoofdtelefoonuitgangen zijn tot slot om te schakelen naar lijnuitgang zodat de speler moeiteloos in een audioset thuis kan worden opgenomen. Hiervoor kunt u een 3,5mm naar RCA of een 4,4mm naar XLR kabel gebruiken.
Interne configuratie
De FiiO M11 Plus is gebalanceerd en dual-mono opgebouwd. Dit betekent dat het geluidscircuit per kanaal is voorzien van een AK4497EQ DAC én per kanaal gebruik maakt van krachtige THX AAA-78 versterkers. Alle secties zijn intern extra afgeschermd om interferentie te voorkomen. Dankzij deze bouwwijze levert deze gelimiteerde Hi-Res en CPHA certified muziekspeler zelfs een hogere geluidskwaliteit dan zijn M11 Pro voorganger. De DAC-sectie zelf speelt tot een maximale resolutie van 32bit-384kHz in PCM en tot DSD256 native DSD af. Bovendien ondersteunt de M11 Plus MQA-bestanden en is deze voorzien van derde generatie All-to-DSD technologie.
Het aanraakgevoelige 5.49-inch beeldscherm heeft een resolutie van 1440x720 beeldpunten en levert een haarscherpe beeldkwaliteit. Het systeem draait op een krachtige Snapdragon 660 Octa-Core processor met een kloksnelheid van 2.2GHz en beschikt over 4GB RAM geheugen. De interne opslagcapaciteit bedraagt 64GB, waarvan 46GB vrij is voor de gebruiker. De opslagcapaciteit is met een micro-SD kaart uitbreidbaar tot 2TB. Dankzij de ingebouwde 6000mAh Li-Ion accu is de speelduur meer dan 10 uur. Hiermee is deze muziekspeler ideaal voor forensen die onderweg graag muziek luisteren, maar de accu van de smartphone willen sparen.
De speler draait op het Android 10 besturingssysteem en is voorzien van een custom FiiO-schil. De M11 Plus is voorzien van diverse streaming apps, dual-band Wi-Fi, Bluetooth en FiiO Link. Hiermee kan eenvoudig muziek vanaf je muziekserver, TIDAL, Qobuz, Spotify, Deezer of via AirPlay worden gestreamd. De hoofdtelefoonversterker heeft een drievoudig instelbare gain voor gebruik met gevoelige in-ears, over-ear hoofdtelefoons en, bijvoorbeeld, planar hoofdtelefoons. Dankzij de vele mogelijkheden van deze M11 Plus en het welhaast ongelimiteerde App aanbod is de functionaliteit van deze FiiO muziekspeler feitelijk onbegrensd.
Plug & Play?
De muziekspeler kan tijdens het browsen door de muziekbibliotheek op de NAS behalve met DFF/DSF en AIFF bestanden (deze blijven onzichtbaar) overweg met vrijwel elk ander bestandsformaat. Om deze bestanden toch te kunnen afspelen open je de FiiO muziekspeler, klik je in plaats van het DLNA icoon op het startscherm linksboven op het tandwieltje en selecteer je de optie Wifi Music Transfer. De FiiO M11 Plus kan namelijk niet direct als gedeelde map via MacOS worden gevonden. Toegegeven, dit is zeker in het begin wat omslachtiger. Na een paar keer zijn we er echter helemaal aan gewend en we hebben ondervonden dat de methode van FiiO een stuk stabieler werkt dan, bijvoorbeeld, de Android File Transfer app voor MacOS.
Nadat we het door de M11 Plus opgegeven IP adres hebben ingegeven in de browser van onze Mac (of Windows PC) is de connectie tot stand gebracht en kunnen we door de bibliotheek browsen door op de upload knop te drukken en de gewenste muziekbestanden of -mappen selecteren. Deze bestanden worden vervolgens in de Wifi Transfer Map op de M11 Plus opgeslagen. Vervolgens is het een kwestie van de Wifi Music Downloads map selecteren voordat er op local music wordt gescanned waarna de bestanden keurig herkend en geïndexeerd worden. Hierna kunnen deze bestanden net als WAV en FLAC files worden afgespeeld.
Geluidskwaliteit
Alvorens we beginnen met het beluisteren van onze test tracks met onze geliefde FiiO FH5 Pro in-ears, zetten we de gain instelling eerst op ‘low’. Hiermee sparen we niet alleen onze gevoelige trommelvliezen, maar ook de tere drivers van onze in-ears. We kunnen vervolgens kiezen voor verschillende weergave opties: Android Mode waarin deze speler opstart, Pure Music Mode waarbij alle onbelangrijke maar storende achtergrondprocessen worden uitgeschakeld, Airplay, Bluetooth of USB-DAC Mode. We beginnen de luistersessies in standard mode en kiezen voor normale 16bit 44.1kHz muziekstukken. Hierbij kiezen we voor When We All Fall Asleep, Where Do We Go van Billie Eilish uit 2019, To The Bone van Steven Wilson uit 2017 en Potions From The 50s van Lyn Stanley uit 2015. Drie totaal verschillende albums.
Tijdens de luistersessies ervaren een uiterst precieze maar ook een volle, dynamische muziekweergave van onze testtracks. Met deze FH5 Pro in-ears beleven we de muziek met een diepe en brede soundstage. De controle en precisie waarmee deze speler tot in de meest subtiele details laat horen is werkelijk subliem. Hiermee overstijgt deze M11 Plus met een flinke marge de weergavekwaliteiten van onze eigen iPhone 11 Pro met een 3.5mm Lightning dongle. Wanneer we overschakelen naar de Pure Music Mode beluisteren we dezelfde tracks zelfs met nog meer rust, controle, definitie en soundstage.
Omdat we uit een eerdere review nog de iBasso Audio SR2 open-back over-ear hoofdtelefoon hebben liggen, beluisteren we dezelfde testtracks ook met deze open-back over-ear headphones. Hiervoor zetten we de gain eerst naar de hoogste stand. Dit kunnen we in Android mode via de instellingen op het startscherm doen en in Pure Music Mode wanneer we vanaf de rechterbovenzijde van het scherm omlaag swipen. Wanneer deze muziekspeler van onszelf zou zijn zouden we de custom button zodanig configureren dat we de gain met één druk op de knop kunnen aanpassen. Ondanks dat deze SR2 een totaal andere signatuur heeft dan de in-ears van FiiO, ervaren we een heerlijk muzikale geluidsweergave.
Spelen we de muziek eerst via onze smartphone en vergelijken we de geluidskwaliteit van de SR2 daarna met de M11 Plus, dan lijkt het alsof we met deze M11 Plus naar een remaster van hetzelfde album luisteren. Ondanks dat de dynamiek met deze open-back over-ear minder groot is dan met de in-ears, ervaren we een heerlijke ontspannen weergave met een fijne detaillering en een mooie klank van zang en instrumenten. Ten opzichte van de FiiO in-ears ervaren we vooral een minder gedwongen beleving waarbij we toch volledig bij de muziek worden betrokken. Heeft u een kwalitatief goede hoofdtelefoon, dan loont de investering in een M11 Plus beslist.
Ook leuk voor thuis?
Vervolgens hebben we de M11 Plus als streamer aangesloten op onze Bryston BP26/7B3 combinatie in de luisterruimte. Hierbij maken we gebruik van de iFi Audio 4.4mm naar XLR bekabeling die we er van de importeur te leen bij hebben gekregen. Ondanks dat deze M11 Plus zijn meerwaarde al heeft aangetoond bij portable gebruik, lijkt het ons een leuke extra om het gebruik in de set ook in de review mee te nemen. Wij zien dit vooral als een hele mooie plus voor muziekliefhebbers die veel muziek luisteren met een hoofdtelefoon en zo af en toe muziek in goede geluidskwaliteit willen afspelen via een hoogwaardige audioset of een set actieve luidsprekers.
We zetten de uitgang van de muziekspeler met een swipe beweging van rechtsboven naar beneden naar lijnuitgang en wederom in Pure Music Mode. Aangezien deze speler van een stille accu als stroomvoorziening heeft en bovendien over veel meer speciale technologieën beschikt dan onze referentie streamers, zijn we benieuwd in welke mate dit voor ons hoorbaar is. Vervolgens browsen we door onze muziekbibliotheek. Tjonge, telkens wanneer we door de map structuur van onze eigen bibliotheek browsen verbazen we ons weer over de snelheid waarmee deze FiiO M11 Plus dit doet. De Snapdragon processor werpt hier duidelijk vruchten af.
Nadat we de testtracks wederom in de playlist hebben gezet en we het volume op een goed luisterniveau hebben gezet (nooit te hard!) beluisteren we de muziekstukken wederom met een heerlijke muzikale klank. Deze M11 Plus laat de tracks met flair en finesse horen. De M11Plus muziekspeler heeft een mooi neutrale klankbalans en dikt de muziek nergens aan. Snaredrums klinken droog en ongekleurd, het laag heeft een flinke kracht en de trebble klinkt levendig met een ontspannen roll-off in de top-end. Het geluidsbeeld is ruimtelijk, maar is niet overdreven diep. De focussering is scherp en ook de transparantie is prima in orde.
Wanneer we deze speler vergelijken met de Bryston BDA3 DAC en BDP3 Player met een tienvoudig prijskaartje (exclusief de bekabeling) gaat elke vergelijking natuurlijk helemaal mank. Hierom trekken we onze uitstekend presterende Stream Magic 6 netwerkspeler van Cambridge Audio uit de opslag. Deze netwerkspeler heeft een prijskaartje dat meer in de buurt komt van de M11 Plus Lt. en ondanks de Cambridge is voorzien van een Sabre DAC chip uit de stal van ESS, is de kwaliteit van het geluid vergelijkbaar. We hebben hierbij een lichte voorkeur voor de klank van de FiiO M11 Plus. Deze levert net een fractie meer aan dynamiek en hiermee wat muzikaler dan de meer analytisch klinkende speler van Cambridge Audio.
Einde van een tijdperk
Deze FiiO M11 Plus Ltd is een erg goed presterende muziekspeler. Deze M11 is geëvolueerd uit de vele voorgangers die al sinds jaar en dag worden voorzien van een premium DAC van AKM. Dit betekent niet alleen dat FiiO de architectuur inmiddels kan dromen, de implementatie ervan is bij elke nieuwe generatie muziekspelers steeds een beetje verder verbeterd om uiteindelijk op de geluidskwaliteit te komen zoals we deze met deze M11 Plus ervaren. We vinden het dan ook erg jammer dat deze evolutie nu definitief tot een einde is gekomen.
Aangezien de AKM fabriek anderhalf jaar geleden tot de grond toe is afgebrand, is het na deze laatste batch premium DAC’s over en uit. Ondanks dat er flinke aantallen van deze chips de fabriek hebben verlaten is de beschikbare voorraad ondertussen tot een handjevol geslonken. Is dit alles een ramp? Wij vinden van niet. Dit biedt immers weer kansen. Gaan we nog nieuwe DAC chips van AKM verwachten? Ongetwijfeld. Zijn de toekomstige DAC chips uit een nieuwe fabriek van AMK even goed? Waarschijnlijk wel. Misschien zelfs wel beter. Maar hier gaat het niet om.
Over en uit?
Omdat het bouwen van een nieuwe AKM fabriek en het opstarten van de productie zelfs in China niet in een paar maanden geregeld is, kiezen veel fabrikanten inmiddels voor een alternatief. FiiO kiest bij haar opvolgende modellen bijvoorbeeld voor de hoogwaardige Sabre DAC’s van ESS. Is dit tijdelijk en gaan we straks weer nieuwe AKM DAC’s bij FiiO terugzien wanneer de productie weer is opgestart in de nieuwe fabriek? Wij durven er geen weddenschap op af te sluiten en verwachten dat de keuze van FiiO voor ESS wel eens een permanent karakter kan hebben.
Aangezien het heel aannemelijk is dat veel R&D afdelingen de afgelopen maanden 24-7 hebben gewerkt om de architectuur van de nieuw gekozen DAC’s te doorgrondden om deze optimaal in de bestaande ontwerpen te implementeren, heeft dit de fabrikanten (naast het missen van een significante deel omzet) met zekerheid een flinke som geld gekost. De fabrikanten zullen deze ontwikkelingskosten uiteraard weer willen terugverdienen. Misschien dat sommigen in de toekomst weer een speler met een AKM DAC zullen produceren, maar het is maar zeer de vraag of AKM haar oude marktaandeel ooit weer terug zal krijgen en DAC-chips met dezelfde premium kwaliteit zal gaan produceren.
Voor wie?
Sommige muziekliefhebbers zullen verknocht zijn aan het karakter van een ‘flagship DAC’ van AKM. Ondanks de geluidskwaliteit van een digitaal audiocomponent met ingebouwde DAC grotendeels wordt bepaald door de implementatie heeft het merk en type DAC ook invloed. Net als het effect van een betere kwaliteit netvoeding of het gebruik van bepaalde condensators bepaalt de DAC de specifieke klank van een audiocomponent. Deze eerder genoemde muziekliefhebbers willen misschien nog eenmaal een allerlaatste muziekspeler met een ‘originele’ AKM DAC scoren. Voor deze muziekliefhebbers is deze FiiO M11 Plus dan ook bedoeld.
Mede door de toepassing het New Digital Audio Purification System (DAPS) wordt echt alle geluidskwaliteit van de AKM DA-convertors benut. Deze M11 Plus Ltd. muziekspeler heeft bovendien een aangepaste Android installatie waarmee optimaal gebruik van de kwalitatief goede hardware wordt gemaakt. Heeft uw premium hoofdtelefoon een (single ended) 3.5mm hoofdtelefoonkabel, dan zult u met deze muziekspeler direct profiteren van de betere controle en de dynamische reserves door de toepassing van de THX AAA versterkers. Heeft u een hoofdtelefoon met een (gebalanceerde) 2,5mm of 4.4mm hoofdtelefoonaansluiting, dan zult u nog meer winst in geluidskwaliteit ervaren door het gebalanceerde dual-mono versterkingscircuit.
Conclusie
We hebben de FiiO M11 Plus Ltd tijdens de reviewperiode uitvoerig beluisterd en kunnen niet anders concluderen dat dit een van de beste muziekspelers is die FiiO ooit heeft voortgebracht. De bediening is vlot en heerlijk intuïtief. De techniek is helemaal bij de tijd en bovendien kan het geheugen worden geüpgraded voor gebruik van grotere of highres bibliotheken.
Als batterijgevoede DAC voor thuisgebruik levert de M11 Plus eveneens goede resultaten. Ten slotte is deze speler voorzien van de laatste échte originele AKM DAC. Ondanks de premium eigenschappen en de gelimiteerde oplage is de prijs toch relatief laag gebleven en hiermee verdient deze FiiO M11 Plus Ltd niets minder dan 5 prachtige sterren.
FiiO M11 Plus Ltd
749 euro | networkmediasystems.eu
Beoordeling 5 / 5
Accessoire: iFi Audio 4.4mm naar XLR | 99 euro
