Wil je de beleving van films, series en gaming verhogen, maar vind je de resultaten van een soundbar te mager? Heb je geen ruimte voor een gecompliceerde multiroom streaming AV-receiver met een omvangrijke set surround luidsprekers? ELAC heeft voor elke wens en situatie een passende oplossing.
Het Duitse ELAC heeft naast haar conventionele luidsprekermodellen diverse oplossingen voorhanden waarmee thuisgebruikers het belevingsniveau van series, muziek- en speelfilms significant kunnen vergroten. Nadat we ons in de modellen van ELAC hebben verdiept worden we gekriebeld door de vele mogelijkheden die ELAC haar eindgebruikers biedt. Zelfs mogelijkheden waaraan we niet direct voor eigen gebruik gedacht zouden hebben. We besloten een paar niet voor de hand liggende oplossingen uit de ELAC Vertex III series te reviewen.
ELAC Vertex III
De importeur neemt voor ons twee modellen uit haar Vertex III luidsprekerserie en haar meest populaire actieve subwoofer voor ons mee. Het eerste model is de brede ELAC SB VJ41S soundbar. Dit is een passief uitgevoerde soundbar zonder ingebouwde elektronica waarin zowel de luidsprekers voor het linker-, rechter- en het centerkanaal zijn opgenomen. Een prima oplossing voor kleinere woningen, flats of slaapkamers. De soundbar is voorzien van drie lichte 4-inch Crystal Aluminium drivers met de nieuw ontwikkelde HEX surround, drie 4-inch passieve radiators en drie JET Folded Ribbon Tweeters, die haar oorsprong vinden in de Air Motion Transformers van de Duitse wetenschapper dr. Oskar Heil. Als tweede model uit de Vertex III serie levert de ELAC-importeur fraaie inbouwluidsprekers mee die qua gebruikte luidsprekerchassis overeenkomstig zijn aan de VELA-serie.
Deze luidsprekerunits waarmee ELAC zich vooral richt op het Custom Install (CI) segment hebben een aanzienlijk hoger prijskaartje en zien er erg technisch uit. Toch denken we dat sommigen onder u een dergelijke oplossing zullen prefereren boven het conventionele luidsprekeraanbod. Niet voor niets groeit het CI-segment jaar op jaar. Anders dan retailoplossingen van de plank worden inbouwluidsprekers zelden direct aan consumenten verkocht. Als deze een weg naar de consument vinden, gebeurt dit meestal projectmatig via installatiebureaus. Hierbij is de merkkeuze vaak beperkt en kan er worden gekozen uit de modellijnen goed, beter, best. Verder wordt er eigenlijk geen aandacht geschonken aan dit groeiende segment. HIFI.NL hoopt hier de komende tijd vaker aandacht aan te besteden zodat je voor aankoop een goede voorselectie kunt maken.
ELAC-versterking eenvoudig functioneel
Speciaal voor gebruik met haar Vertex III luidsprekerserie heeft ELAC een minimalistische 3.1 kanaals Dolby Digital versterker ontwikkeld. Deze IS-AMP340 klasse D versterker beschikt over 3 x 40 Watt aan 4 Ohm waarmee u over voldoende vermogen beschikt om de ELAC-luidsprekers aan te sturen. De versterker is voorzien van een optische digitale ingang en een analoge stereo lijningang, heeft verschillende instelmogelijkheden via DSP en is bovendien voorzien van automatische roomcorrectie.
Alles is eenvoudig te bedienen via de ELAC IS-AMP340 app, zodat de versterker onzichtbaar kan worden weggewerkt in kast, wand of plafond en hierbij toch nog volledig functioneel blijft. Dankzij het meegeleverde IR-oogje zijn alle basisfuncties van de weggewerkte versterker ook met de meegeleverde remote te bedienen. Het infrarood oogje kan ook gebruikt worden voor de zogenaamde “learn” functie, zodat de belangrijkste functies kunnen worden bediend met de afstandsbediening van de televisie. De app is, zoals eerder vermeld, voorzien van vele functies en beschikt tevens over automatische roomcorrectie functionaliteit waarmee de geluidskwaliteit stap voor stap met behulp van de ingebouwde microfoon van uw iOS of Android telefoon kan worden verbeterd.
Met deze compacte 3.1 versterker beschikken we echter niet over streamingfunctionaliteit en bovendien beschikt deze IS-AMP340 versterker naast de drie frontkanalen en subwoofer uitgang niet over additionele uitgangen voor surround luidsprekers. Voor veel hifi-puristen die het vooral belangrijk vinden dat de dynamiek van muziek en filmscenes wordt vergroot, de verstaanbaarheid van dialogen wordt verbeterd en er een ruimer stereobeeld wordt neergezet biedt deze 3.1-kanaals ELAC IS-AMP340 versterker meer dan voldoende functionaliteit om het belevingsniveau van de televisie op het gewenste niveau te brengen.
De kracht van goed geluid
ELAC levert ons ook de krachtige ELAC SUB 2070.2 subwoofer mee. Deze is voorzien van ELAC BASH klasse A/B versterkingstechnologie en levert een vermogen van maar liefst 600 Watt. Hiermee hebben we voldoende vermogensreserves tot onze beschikking om ook grote ruimtes met een laagweergave vanaf zo’n 18Hz te vullen. Het aansluiten van een subwoofer is niet moeilijk, maar het behoeft toch iets meer aandacht dan uitpakken en het geven van een slinger aan de gain-knop om de ramen in de sponningen te laten trillen. Veel te vaak klinkt een subwoofer dik, aanwezig en vermoeiend. Een goed ingeregelde subwoofer vult slechts aan en zal hiermee niet snel vermoeien. Wanneer deze gehoormatig verdwijnt en enkel je broekspijpen laat trillen, is deze correct geïmplementeerd. Het correct afstellen van een subwoofer is echter geen eenvoudig klusje, want telkens als er op de subwoofer een fractie aan volume is op- of teruggeschroefd is het weer plaatsnemen op de luisterpositie om het effect van de aanpassing te beluisteren. Daar ben je al snel een poosje mee bezig.
Een goede afstelling van de ELAC SUB 2070.2 vertaalt zich direct in een enorme sprong in geluidskwaliteit van de set. Omdat deze flinke subwoofer met twee grote 25cm woofers in push-pull configuratie al vanaf zo’n 18Hz aanvult in het laag geeft deze wel de geluidsdruk, maar bij een goede afstelling niet de hinderlijke hoorbare bult die veel matig presterende subwoofers wel genereren. Wanneer deze ELAC SUB 2070.2 goed is afgesteld doet deze onhoorbaar zijn werk en ervaar je vooral een diepe rust in de muziekweergave.
Eén van de grote voordelen van deze ELAC subwoofer is de control-app waarmee je vanuit de luisterpositie aanpassingen kunt maken en, indien gewenst, de subwoofer met de ingebouwde roomcorrectie geheel automatisch kunt inregelen. Dankzij deze roomcorrectie functionaliteit is deze subwoofer ook perfect geschikt voor een naadloze aanvulling in het laag bij hifi- of AV-sets die niet beschikken over roomcorrectiesystemen zoals Audyssey of Dirac Live. Heel slim van de technici bij ELAC.
Het aanpassen en automatisch inregelen van de subwoofer geschiedt met behulp van de ELAC SubControl 3.0 smartphone app die via Bluetooth verbinding maakt met de subwoofer. Je hebt geen dure meetmicrofoon of specialistische kennis nodig. De methode van inregelen wordt ook hier weer stap voor stap via de app uitgelegd en geschiedt eveneens via de ingebouwde microfoon van de telefoon. Via de app kun je de scheidingsfrequentie, de fase (traploos!), het volume en diverse DSP-instellingen eenvoudig vanuit de luisterpositie instellen of na het inmeten verder naar eigen smaak finetunen. Behalve de Gain-knop zijn er verder geen regelknoppen op de subwoofer zelf aanwezig die door watervlugge (kinder)vingertjes kunnen worden ontregeld.
Installeren kun je leren
Behalve de brede, gemakkelijk te implementeren soundbar heeft ELAC ons zoals eerder vermeld ook drie gesloten 2,5-weg inbouwluidsprekers uit de Vertex III serie geleverd. Twee IW-VJ63L units voor de frontkanalen en de IW-VJ63M uit dezelfde serie voor het centerkanaal. Mocht je een ruimere configuratie wensen voor de weergave van Dolby Atmos of DTS:X content, dan adviseren we bij dergelijke ‘object based’ surround vormen altijd luidsprekers uit dezelfde serie met elkaar te combineren voor de meest realistische ruimtelijke geluidsbeleving. Er is ook een kleinere IW-VJ63S variant leverbaar die bijvoorbeeld kan worden gebruikt voor surround en achterkanalen. Voor de hoogtekanalen zijn er coaxiale drivers uit de Vertex III serie voorhanden om een complete Dolby Atmos configuratie onopvallend in de ruimte weg te werken.
Alle inbouwluidsprekers uit de Vertex III serie zijn voorzien van een back-box zodat we deze vrijwel onzichtbaar in wand of plafonds kunnen worden geplaatst.
Beide inbouwmodellen zijn voorzien van twee (M-versie) of drie (L-versie) 6-inch Crystal Aluminium Sandwich Cone laagdrivers en respectievelijk twee en drie 6-inch passieve radiators bij de M en L variant om de klank van de ondiepe behuizing in het laag te compenseren. Hiermee leveren de frontluidsprekers een frequentiebereik van 38 tot 50kHz en bij de iets bescheidener uitgevoerde centerspeaker ligt de laagst haalbare frequentie op 42 Hertz. De laagste frequenties vul je indien gewenst verder aan met een SUB 2070.2 subwoofer. De gevoeligheid van beide inbouwmodellen bedraagt 88dB bij 2,83V op 1 meter afstand gemeten en de impedantie bedraagt 4 Ohm. Dankzij het gemakkelijke karakter van deze Vertex III inbouwluidsprekers leveren deze zelfs met de zeer bescheiden ELAC IS AMP340 versterker buitengewoon goede prestaties.
De installatie van deze net geen 10 centimeter diepe luidsprekermodellen is vrij eenvoudig. Wanneer je een beetje handig bent met hout en gips is een voorzetwand prima zelf te plaatsen. ELAC levert een handig sjabloon mee waarmee alle voorbereidingen te treffen zijn om de uitsparingen voor de luidsprekers te maken. Meer dan kwalitatief goede luidsprekerbekabeling, zoals de AudioQuest Slip serie die specifiek voor dit doel zijn gemaakt, heb je niet nodig. Nadat de units in de uitsparingen zijn geplaatst is het een kwestie van het klemmen van de units met de ingebouwde klemmetjes in de back-box. Het enige dat we moesten doen bij het plaatsen van de IW-VJ63M luidspreker voor het center kanaal is het met een kwartslag draaien van de JET-tweeter en het omschakelen van de schakelaar op de achterzijde voor een optimaal afstraalpatroon.
ELAC Vertex III ervaringen
We hebben de Vertex III luidsprekermodellen initieel met de ELAC IS AMP340 en de ELAC SUB 2070.2 in combinatie met onze 65-inch LG OLED getest en zijn verrast over de weergavekwaliteit via de optische digitale ingang van de IS AMP340. De brede soundbar doet samen met de ELAC-versterker alles dat wat we ervan verwachten en ervaren zelfs zonder aanvulling van de subwoofer een grotere dynamiek en een breder stereobeeld dan de televisie zelf produceert. De geluidskwaliteit is dankzij het gebruik van de kwalitatief goede drivers van hoog niveau. Inclusief de SUB 2070.2 subwoofer is de beleving helemaal compleet en dankzij de roomcorrectiemogelijkheden sluiten beide naadloos op elkaar aan.
Met de inbouwluidsprekers ervaren we logischerwijze een duidelijker stereo effect bij films dan met de eerdergenoemde soundbar omdat we de luidsprekers breder uit elkaar kunnen zetten. Bij Netflix televisieseries vindt de weergave vooral in het centerkanaal plaats en zijn de verschillen minder groot dan met de soundbar. Ook bij de weergave van muziekalbums (via de lijningang) ervaren we, mede door de automatische kalibratie mogelijkheden van de versterker en subwoofer, een uitstekende geluidskwaliteit. Vervolgens combineren we de ELAC-inbouwluidsprekers met de Dolby Atmos certified AVC-X4800H receiver van Denon. Een voor de hand liggende optie wanneer je kiest voor een kwalitatief goede meerkanaals geluidsweergave.
Filmbeleving
Nadat we alle kanalen met behulp van Dirac Live hebben ingemeten en afgeregeld ervaren we een indrukwekkende cinemabeleving. Het valt ons op dat de ELAC-subwoofer ons uitsluitend de allerlaagste sublaag frequenties laat voelen, terwijl de frontluidsprekers het gehele frequentiegebied bedienen. De klank van de front- en centerluidspreker hebben een laagdrempelige warm-neutrale tint. Hiermee krijgen stemmen en conversaties op het scherm voldoende gewicht om als realistisch te worden aangemerkt. Effecten hebben dankzij de warme klankbalans een volle, realistische klank.
Dankzij het vederlichte membraan van de JET tweeters laten deze drivers onnoemelijk veel detail in de topend horen. Bovendien zorgen deze snelle tweeters voor een goede midrange definitie en een duidelijke articulatie van gesproken woord. Waar we de spraakverbeteringsopties van onze Denon receiver bij sommige centerspeakers graag maximaal gebruikten, kunnen we deze bij de ELAC-luidsprekers op minimaal zetten of deze zelfs geheel uitschakelen. De weergave in het laag is ruim voldoende indien er geen gebruik wordt gemaakt van een aanvullende subwoofer. Mét de SUB 2070.2 subwoofer wordt het belevingsniveau, net als we dat bij de ELAC-soundbar hebben ervaren, subiet naar een hoger plan getild.
Muziekweergave
Veel inbouwoplossingen presteren prima bij surroundweergave, maar bij stereo blijft er vaak te wensen over. Dat komt niet alleen door de geringe diepte van een back-box, ook de breedte van de baffle en het totale volume van de luidsprekers dragen hieraan bij. ELAC lost dit grotendeels op door het gebruik van passieve radiatoren die bepaalde frequentiegebieden effectief versterken.
Om de geluidskwaliteit bij muziekweergave van de Vertex III inbouwluidsprekers te beoordelen hebben we alle correctiesystemen en toonregelingen op de Denon AVC-X4800H receiver uitgeschakeld. Al bij de eerste albums ervaren we een goed gedefinieerde en levendige muziekweergave. De passieve radiatoren geven een flinke droge, goed gecontroleerde punch in de midbas en voegen minimaal gewicht toe aan zang en stemmen. De midrange heeft voldoende openheid om te kunnen concurreren met een goede conventionele hifi-speaker. De klank is neutraal met een vleugje warmte en levert een toegankelijke muziekweergave, zonder dat dit ten koste gaat van de specifieke klank en realisme van instrumenten. Het geheime wapen van de Vertex III inbouwluidsprekers zijn toch wel de toegepaste JET tweeters. Deze razendsnelle drivers blinken uit in zang, spraak en laten elk detail sprankelen.
Nadat we de units telkens een klein beetje meer richting de luisterpositie indraaien ontstaat er plots een onverwacht ruimtelijke muziekweergave met een brede soundstage en een uitstekende focussering. Op het moment dat we ons in de sweetspot vinden verdwijnen deze luidsprekers zelfs in het geluidsbeeld. Dat hadden we niet bij dit type luidsprekers verwacht. We moeten toegeven dat we meermaals hebben gecontroleerd of de Denon niet per ongeluk was overgeschakeld naar meerkanaals muziekweergave wanneer we een fraaie, bijna holografische geluidsweergave ervaarden. Dat is voor een thuisbioscoop met meerdere geluidskanalen misschien minder belangrijk, maar zou je uitsluitend kiezen voor twee inbouwluidsprekers voor stereoweergave dan is dit best een fijne eigenschap.
We vinden de ELAC-inbouwluidsprekers uit de Vertex III serie bijzonder aangenaam om muziek mee te beluisteren, maar door het sterk gebundelde afstraalpatroon van de JET tweeters is het belangrijk rekening te houden met dit afstraalgedrag om over de maximale imaging eigenschappen te beschikken. Ook is de geluidsdiepte bij wandmontage iets minder diepgaand dan wanneer er wordt gekozen voor een conventionele luidspreker die wat verder in de ruimte kan worden geplaatst. Wanneer we deze ‘nadelen’ echter afwegen tegen de grotere voordelen bij het gebruik van deze inbouwmodellen, vinden we deze eigenlijk niet zo belangrijk meer.
Oordeel
Wanneer je je verdiept in het verbeteren van het belevingsniveau van films of liveconcerten via de tv, dan kun je het overzicht snel verliezen. Ga je voor alles met een off-the-shelf homecinema oplossing die bestaat uit een geavanceerde maar tevens gecompliceerde surround receiver en meerdere losse hifi-luidsprekers of kies je liever voor een minimalistische soundbar met een eenvoudige bediening en min of meer bevredigende prestaties?
Velen bevinden zich met beide luidsprekerkeuzes mogelijk in een spagaat. Beide oplossingen hebben voordelen, maar zullen ook compromissen op de koop toe moeten worden genomen. De inbouwvariant wordt vaak vergeten omdat deze te technisch lijkt. Toch biedt deze voor sommigen precies datgene dat je misschien al jaren stilletjes verlangt en als we het goed bekijken valt de complexiteit met twee handige ledematen best wel mee.
De meest belangrijke stap in het beslissingsproces is jezelf de vraag te stellen wat je belangrijk vindt: een goed geluid waarbij de cinema-set de ruimte domineert, of een minimalistische oplossing waarbij je inlevert in ruimtelijke geluidsweergave? De grootte van de ruimte speelt natuurlijk een belangrijke rol in deze keuze. We hebben de ELAC SB-VJ41S met de IS-AMP340 en de SUB 2070.2 ervaren als een prima presterende combinatie die precies doet wat we ervan verwachten. Het voordeel van de Vertex III soundbar is dat deze met de meegeleverde muurbeugel niet hoeft te worden ingebouwd. Dit kan de doorslag zijn om voor de ELAC-soundbar te kiezen.
We zijn erg gecharmeerd van de inbouwluidsprekers uit de Vertex III serie van ELAC. Hiermee wordt op vloeroppervlak bespaard, en doe je minimale concessies aan geluidskwaliteit en de uitstraling van de woonomgeving in vergelijking met conventionele luidsprekers.
We hebben de frontluidsprekers, centerluidspreker en de SUB 2070.2 subwoofer zowel beluisterd met de IS-AMP340 versterker van ELAC en met onze Denon AVC-X4800H receiver voorzien van Dirac Live. Hiermee hebben we een uitstekende indruk gekregen hoe deze luidsprekers in een minimale 3.1 setup, maar ook in een maximale met Dirac Live ingemeten Dolby Atmos configuratie presteren. Het voordeel van de ELAC-versterker ten opzichte van de completer uitgeruste Denon receiver is de bescheiden grootte waarmee deze moeiteloos achter een voorzetwand kan worden weggewerkt en de sublieme geluidskwaliteit waar zelfs de meest doorgewinterde muziekliefhebber gelukkig mee kan worden. Voor beide keuzes is dus iets te zeggen en komt vooral neer op je persoonlijke wens.
Conclusie
Met de ELAC Vertex III soundbar of Vertex III inbouwluidsprekers, de krachtige SUB 2070.2 subwoofer en de unieke IS-AMP340 versterker ervaar je in een oogwenk een significant hogere beleving van entertainment, zonder dat je meteen de hele woonkamer ontsiert met een veelvoud aan luidsprekers.
Het gemak waarmee we deze installeren, inregelen en dagelijks bedienen is voor ons een hele dikke plus. Of je nu kiest voor een minimalistische 3.1 configuratie of voor een Dolby Atmos systeem, met de premium Vertex III luidsprekerserie van ELAC leg je een uitstekende basis voor een goed geluid in jouw woonomgeving neer.
