Veelzijdig
Veel drive, maar minder geweld komt van Janine Jansen. Uit haar uitvoering van de “Vier Jaargetijden” van Vivaldi speel ik de “Zomer”. Heel subtiel beginnend met een klagende viool, waarbij de afstand tussen Jansen en de zittende violist precies te bepalen is. Als de energie losbreekt dan staat de Sopra alweer te juichen om los te mogen gaan. Timbre en snelheid maken de muziek permanent levendig en correct, momenten waarop Jansen schittert zoals ze zelden mag doen. Nooit te scherp, met een geweldig gewicht in het laag waar de bassen en cello’s mishandeld worden. Van een andere aard is de uitvoering van dit werk door Max Richter. Hij maakt er wonderlijke muziek van, waarbij de solisten vooraan staan en orkest zweeft in de achtergrond. Hoe subtiel kan een groot systeem spelen op de treurige en eenzame muziek “Spiegel Im Spiegel” van Arvo Pärt. De cello huilt door de pianotonen, die ijl door de ruimte zweven, heen tot de lage registers worden aangesproken en de kracht van de Sopra zich wederom laat gelden. Ik geniet met de ogen dicht en ben als de dood dat er geluid tussendoor komt dat de spanning zou kunnen verbreken. Zo zuiver en overweldigend is de muziek die losgelaten wordt door de Sopra. Cello is ongekend mooi op de set, met elke nuance hoorbaar, meer dan ik er eerder waar kon nemen op diverse systemen die in prijs vergelijkbaar waren. Ik blijf even in Scandinavische sferen als ik van Ceacilie Norby “No Air” speel van haar CD “Arabesque”. Piano is gewoon levensecht over het gehele klavier, met een grootsheid die het instrument kenmerkt. Muziek ligt mooi in het verlengde van die van Pärt, met een terugkeer in de min of meer bewoonde wereld, waarin mensen bestaan die zingen en toch dat kenmerkende hebben van noordelijke oneindigheid, eenzaamheid en dat veel lagere levenstempo dan wat in Nederland mogelijk is.
Jazz moet gewoon de revue passeren en het is een dromerige sfeer die wordt doorsneden door de gitaar van Pat Metheny, samen met de stem van Anne Marie Jopek. Gitaar heeft een enorme helderheid waarbij tonen heel langzaam uitsterven. Het is een reis door een wereld die wij niet kennen. Ik versta geen woord Pools, toch lijk ik Jopek te begrijpen door de sfeertekening die ontstaat. Net zo vreemd als Metheny, al kan ik het wel verstaan, is Laurie Anderson met “Same Time Tomorrow”. Ook die muziek heeft iets buitenaards, vooral als Anderson de kreet “Ullah” gaat slaken. Haar stem pulseert als een bol in de ruimte, als een hologram, iets wat zelden met een luidspreker bereikbaar is. Terug naar piano, slagwerk en bas met het Bobo Stenson Trio. Hoe subtiel kan de gestreken bas in de muziek glijden om de piano naar meer volume te stuwen tot later ook de percussie invalt. Percussie die hangt in de ruimte en groter lijkt dan de bas en de piano samen, duidelijk een kwestie van opnemen en mixen. Basdrum rolt naar mij toe, bekkens sissen verder weg en blijven telkens op afstand. Kleine, lichte tonen zweven erboven als de percussionist zijn arsenaal van slagwerkinstrumenten blijft aanspreken. Heel dynamisch en groot, grenzeloos, zonder enige vorm van compressie door de Focals of de McIntosh set die erachter staat te spelen. Opzwepend en tegelijk zo strelend dat slechts één woord past: “genieten”. Jazz dame Stacey Kent vormt een vast onderdeel van mijn persoonlijke voorkeuren, “This Happy Madness” vloeit de ruimte in waarbij de getrainde stem van Kent volledig kan opbloeien en tot zijn recht komen. Lekkere muziek met instrumenten die natuurlijk weerklinken. Na alle vuurwerk van vanmiddag wellicht een beetje te gewoon en lieflijk, misschien had ik een meer spetterende afsluiter moeten gaan zoeken. Helaas komt aan alles een einde, ook aan de tijd die ik met de Sopra N°3 kan doorbrengen.
Conclusie
De Focal Sopra N°3 brengt als conclusie dat jazz, pop, klassiek, ingetogen, uitbundig, akoestisch, elektronisch of wat voor muziek ook nooit het geringste probleem zou kunnen brengen. Focal heeft zichzelf overtroffen met dit majestueuze systeem, waarin het meest subtiele geluidje af te wisselen is met tomeloos geweld. Daartussen is alles mogelijk. De Sopra N°3 is een (h)eerlijk systeem dat topklasse elektronica verdient en daarachter tot volle bloei zal komen. Beperkingen heb ik niet kunnen ontdekken. Ze zijn er vast wel, maar dan zo ondergeschikt aan het totaal dat ze verdwijnen in sfeertekening en beleving. Soms moet je even buigen in nederigheid, sommige merken leveren in deze prijsklasse hun meesterwerken. De Sopra N°3 van Focal hoort in die uiterst selecte groep topluidsprekers thuis.
Met dank aan iEAR Tilburg voor het belangeloos beschikbaar stellen van apparatuur en luisterruimte.
