Als vier individualistische geesten de handen ineen slaan en samen vanuit opgedane ervaring een weergavesysteem gaan bouwen, dan kun je iets bijzonders verwachten. Grimm Audio is een bedrijf dat is opgericht door Eelco Grimm, ervaren in studio-omgevingen, Guido Tent, bekend van onder meer zijn D/A converters, Bruno Putzeys van Hypex en Mola Mola en Peter van Willenswaard, die alles weet van analoge circuits zoals voedingen. Samen hebben ze bovendien een overlappende kennis en jaren en jaren ervaring met zowel professionele audio als huiskamer-Hifi. Ontsproten aan hun brein en aan de tekentafel is de LS1 2-weg luidspreker die, indien uitgebreid met een set LS1s subwoofers, een echte 3-weg wordt. Een eigenzinnig ontwerp dat qua uiterlijk vooral bij de dames in de smaak valt en waar de meeste heren even aan moeten wennen.

De LS1 is een actieve luidspreker met de nadruk op digitale bronnen, waar compromisloos is gewerkt om de meest vervormingsvrije en neutrale luidspreker op de markt te zetten, zonder uit het oog te verliezen dat het bij weergeven niet gaat om techniek maar om muziek. Daarbij moet de luidspreker zodanig te plaatsen zijn, dat de invloed van de ruimte minimaal is en daarmee de toepasbaarheid groot. Met als enig doel: het creëren van een geloofwaardige illusie dat de bron aanwezig is in een doorsnee luisterruimte. Door toepassing van slimme digitale en moderne analoge technieken is de LS1 is een typisch voorbeeld van "vorm volgt functie" geworden, zonder in extremen te vervallen.

Guido Tent van Grimm Audio en Wim Weijers van Waudio komen samen de luidsprekers afleveren en opstellen. Omdat ze in delen worden geleverd en assemblage pas bij mij boven zal plaatsvinden, lopen we heel wat keren de zeven, halve trappen op en neer. Eenmaal klaar en opgesteld is het Guido die een aantal voorbeelden geeft van de doordachte constructie. Het is allemaal begonnen met de bijna vierkante en ondiepe kast. Ingegeven door de luidsprekerbouw van vroeger, toen geluid belangrijker was dan design. Immers, een brede kast geeft een directieve afstraling tot aan relatief lage frequenties. Hierdoor ontstaan er minder reflecties via de zijwanden. De halfronde profielen, waartussen de behuizing van de LS1 is gemonteerd, voorkomen diffractie aan de randen. Om het afstraalgedrag van de tweeter te optimaliseren is ook onder de tweeter een halfronde buis gemonteerd. De ondiepe kast heeft een eerste staande golf rond de 2500 Hertz, ruim boven de wisselfrequentie tussen woofer en tweeter, zodat de naar achter gerichte energie van de woofer geen kastkleuring geeft. De kast is bovendien met echte wol gedempt. De tweeter hangt op oorhoogte, voor studiogebruik is een hogere versie beschikbaar. Wie harder wil kunnen spelen dan met de LS1 2-weg mogelijk is (het volume wordt uiteindelijk beperkt door de uitslagen van de woofer) kan op de voet een subwoofer plaatsen. Deze kijkt naar boven maar dat is niet relevant, gezien de grotere golflengten. In de subwoofer vinden we een 400 Watt Hypex versterker om de sub aan het werk te krijgen. Voor de tweeter en de midwoofer zijn er twee 120 Watt Ncore versterker van Hypex in de zuil aanwezig. Het signaal gaat voor het bij de versterkers komt eerst door een DSP (digital signal processor) om alle aspecten die mechanisch of fysiek niet op te lossen zijn, middels de elektronica te verbeteren. Denk aan fasefouten, onregelmatigheden in het frequentieverloop (tussen 30Hz en 20kHz recht binnen 1dB, 20Hz -3dB) en afstraalgedrag. Na deze behandeling in het digitale domein, worden de frequenties gescheiden voor de eindversterkers met, eveneens digitale, 4^e orde filters.

Daarbij is in de software te kiezen voor 2-weg of 3-weg. In dat laatste geval moet de subwoofer aanwezig zijn. Elke versterker ontvangt dus alleen het signaal dat past bij de luidspreker-unit. Uiteraard moet het signaal inmiddels wel zijn omgezet van digitaal naar analoog en daarom zijn er ook drie D/A-converters per kanaal ingebouwd. Om de converters optimaal synchroon te laten werken gebruikt Grimm Audio een afgeleide van hun eigen CC1 word clock voor studio toepassingen. In het geval u de LS1 met een analoge bron wilt gebruiken, zal dus het signaal eerst intern worden omgezet van analoog naar digitaal, vervolgens de DSP passeren om weer naar analoog terug te keren en door de versterkers te lopen. Dat is een omweg, maar die omweg wordt ruimschoots goedgemaakt door de optimalisatie van het signaal alvorens het de luidsprekers verlaat. De plaatsing van de luidsprekers is vrij ongebruikelijk, namelijk ongeveer 2,5 meter uit elkaar en dan 45 graden ingedraaid. Op die manier ligt het kruispunt van de speakers vóór de luisteraar en zit hij 15 graden off-axis. Precies waar de LS1 voor ontworpen is. Dat geeft twee voordelen: ten eerste hebben de luidsprekers veel minder last van reflecties van de zijwanden en ten tweede is er nauwelijks sprake van een sweetspot. Dat is zowel thuis als in de studio belangrijk. Iedereen op de 3-zits bank kan in gelijke mate genieten en de technicus kan in de studio van links naar rechts bewegen achter zijn mengtafel zonder verandering van het stereobeeld. Met elke set LS1 luidsprekers wordt een control unit meegeleverd, die voorziet in extra digitale ingangen en waarmee het volume kan worden geregeld, inclusief het volume van een eventueel analoog signaal. Ook hoort bij de set een USB unit, zodat muziek direct vanuit een computer weer te geven is. Bovendien zijn via de USB interface aanpassingen te maken in de LS1, middels bijgeleverde software. Denk aan de mate van indraaien (30 of 45 graden), de links-rechts keuze, maximaal volume, wel of geen subwoofer, verloop als een grote luidspreker of als een kleine basreflex (speciaal voor de studio), firmware updates en tegenwoordig ook een soort loudness voor wie altijd zachtjes speelt. Tot slot mag niet onvermeld blijven dat Grimm Audio een handboek meelevert waarin de speakers beschreven zijn, hoe op te stellen, in te stellen, te gebruiken etc. Nu eens niet een flodderig stapeltje papier, maar een echt verhelderend boek met vele kleurenfoto’s. 

Om met de Grimm Audio LS1 te werken is slechts één digitale of analoge bron genoeg, die rechtstreeks kan worden aangesloten. Als digitale bron kies ik een NAD M50 digitale speler met M52 opslag. Daarnaast laat ik een gedateerd Rotel-loopwerk spelen, dat door de firma Waudio op de laatste stand der techniek is gebracht. Voor het analoge deel maak ik gebruik van een Transrotor/SME/Transfiguration-combinatie met H.A.T. phonovoorversterker. Omdat de H.A.T. geen gebalanceerde uitgang heeft, loopt het signaal eerst door een Audia Strumento lijnversterker heen. Hoewel, met een speciale kabel kunnen ongebalanceerde bronnen prima direct worden aangesloten. Alle kabels zijn van Grimm Audio en horen bij het systeem, met uitzondering van een paar 3 meter lange Grimm TPM interlinks voor analoge weergave en diverse zware AudioQuest netsnoeren. Geen losse versterkers, geen losse D/A- of A/D-converter, geen word clock. Alle benodigde elektronica zit immers in de speakers zelf.