Deze test gaat over een ervaring die u nooit of maar hoogstzelden in een audiotijdschrift zult tegenkomen. Hier niet de waan van de dag of de meest actuele ‘levensverrijkende’ gadget, maar vooral het verwoorden van een jarenlang samenleven met wat waarschijnlijk één van de best klinkende versterkers van dit decennium is!

Saillant detail is dat ik deze Zanden 6000 ook al in 2012 zeer positief heb getest, dus wat is nu de ongebruikelijke reden om het nogmaals over te doen? De eerste reden is dat ik drie jaar na de toenmalige test besloten heb om dit model zelf als nieuwe referentie aan te schaffen en er dus inmiddels veel ervaring mee heb opgedaan. Terwijl de tweede reden de komst van een nieuwe zeer gemotiveerde importeur betreft. Dit samen met de primeur van de hagelnieuwe Zanden Audio kabellijn bleek een uitgelezen gelegenheid om deze prachtige superversterker nogmaals en welverdiend voor het voetlicht te laten treden.

Zanden Audio Systems

Na een afwezigheid van bijna twee jaar, keerde het legendarische merk Zanden Audio Systems medio vorig jaar gelukkig weer terug op Nederlandse bodem. De mensen achter deze nieuwe high-end importeur zijn Ben van Leliveld, ook bekend van zijn akoestiek adviesbureau Acoustic Matters en Kees Wijnberger. Beiden zijn al vele jaren ruimschoots bekend met top high-end audioproducten en weten dus heel goed van de hoed en de rand. Door de al eerder gelegde contacten en bezoeken met vooral Kees voordat er nog überhaupt sprake was van Harmony, kwam het er op een dag een keer van dat ze beiden naar dat ‘Japanse wonder’ in mijn set wilden komen luisteren. De rest is inmiddels geschiedenis want al snel raakten ze net zo enthousiast als ikzelf en werd uiteindelijk zelfs besloten om verder contact met Zanden in Japan op te gaan nemen! Uiteindelijk werd ook deze laatste horde opmerkelijk vlot en met verve geslecht, waardoor de Benelux opnieuw van dit zeer bijzondere merk kan genieten. Naast het merk Zanden vertegenwoordigd Harmony ten tijde van dit schrijven ook de spraakmakende en vooral vernieuwende producten van het Engelse audiomerk Computer Audio Design en ziet het ernaar uit dat het programma op termijn zal worden uitgebreid.

Terug nu weer naar het in 1980 opgerichte merk Zanden Audio Systems. Een onderneming die onder de bezielende leiding van gediplomeerd ingenieur Kazutoshi Yamada naast de bijna exclusieve toepassing van vacuümbuizen, twee belangrijke basisprincipes omarmt.

Het eerste is om muziek inclusief de ruimte informatie zo natuurgetrouw als maar mogelijk weer te geven. Terwijl het tweede is bedoeld om de producten dezelfde uitstraling, gevoel en duurzaamheid mee te geven zoals we die ook bij topklasse muziekinstrumenten ervaren. Producten die dus niet alleen een waar genot zijn om te bezitten, maar ook eindeloos plezier geven door hun verfijnde werking en een afwerkingsniveau wat tot in het kleinste detail eindeloos is geperfectioneerd. De circuittechnologie die de basis vormt voor alle Zanden audioproducten, is volledig vernieuwend en dus zeer zeker niet het zoveelste gekopieerde (buizen)ontwerp.

Deze technologie is grotendeels gepatenteerd en op basis van originele ideeën voortgekomen uit een intensieve herziening van bestaande versterkercircuits. Alle componenten die in de Zanden producten worden toegepast, zijn naast veelvuldig zelfs op maat vervaardigd, tevens zorgvuldig en speciaal geselecteerd voor hun tonale kwaliteit en heel erg belangrijk, met de ouderdomseigenschappen in het ontwerp verwerkt! Elk van deze apparaten wordt minutieus met de hand vervaardigd (een complete week bouwtijd voor één enkele Zanden 6000!) door zeer getrainde vakmensen en uiteindelijk aangepast en eindeloos gematcht na een zorgvuldige sensorische evaluatie voordat ze naar de desbetreffende distributeur worden verscheept.

Zanden 6000

Anno 2018 zijn de producten van Zanden Audio onder te verdelen in twee series. De ‘Modern Line’ bevat zoals de naam al zegt, modern vormgegeven producten waaronder ook de hier besproken 6000 valt. Terwijl de meer oorspronkelijk klassiek vormgegeven Zanden modellen zijn ondergebracht in de zogenaamde ‘Classic Line’. De Modern Line bevat duidelijke stijlkenmerken uit de kubistische architectuur en bezit een prachtige uitstraling door een bijzonder fraaie combinatie van geparelstraald acryl voor zowel de voor- als achterzijde toe te passen. De rest van de constructie bestaat uit een kap en chassisdelen die zijn uitgevoerd in de allerhoogste (zelfs zeewaterbestendige) kwaliteit gepolijst en onderhuids geborsteld roestvaststaal. Bij de zelfs nog prestigieuzere Classic Line zijn de modellen tweekleurig uitgevoerd. Wederom gepolijst roestvaststaal voor de kap en onderhuidse chassisdelen, terwijl champagnekleurig geanodiseerd aluminium bij het voorpaneel en de bedieningselementen wordt toegepast. De hier besproken Zanden 6000 is naast het instapmodel, ook een beetje het buitenbeentje van het programma. Want in basis is het een 8120 stereo buizen eindversterker, maar dan voorzien van een passieve(!) voorversterker, een mute- en faseschakelaar en een drietal schakelbare ingangen. De ergonomie is daardoor dermate fraai en overzichtelijk uitgevallen, dat het mede door het matte acryl mooi diffuus stralende licht van de hoofdzakelijke groene LED’s en de perfecte visuele symmetrie, mijns inziens tot het meest evenwichtig ogende ontwerp uit de hele Zanden collectie heeft geleid!

Trefzekere bediening

Net zo mooi en in dezelfde stijl in geparelstraald acryl uitgevoerd, is de wederom zeer ergonomisch verantwoorde afstandsbediening. Hiermee kunnen exact alle functies worden bediend die ook op de voorzijde van de 6000 zichtbaar zijn. Waarbij vooral de volumeregelaar met zijn extreem fijnmazige stapjes (300 in totaal tot maximaal volume!) en de duidelijke groene LED op de draairegelaar, gehakt maakt van de vaak ambitieuze en omslachtig regelbare elektronische displayregeling van de concurrentie. Hier gaat het wel zo ‘smooth’ trefzeker en praktijkgericht, dat je jezelf afvraagt waarom toch zo vaak voor die andere oplossingen wordt gekozen. Wat vervolgens volgt is een apparaat wat in bijna alles afwijkt van al het andere wat er op de markt te koop is. Want met zijn afmetingen van 42,6 cm breed, 30,8(!) cm hoog en 37,9 cm diep en zijn extreem massieve gewicht van 46,2 kg, zie je dit ontwerp samen met zijn afwijkende materiaalkeuze niet snel over het hoofd.

Hoewel het bijzonder forse gewicht al een indicatie geeft over de heroïsche constructie en de toegepaste voedings- en uitgangstransformatoren, wordt het pas echt bijzonder wanneer de kap die op zijn plaats wordt gehouden door maar liefst 16 M3 imbusboutjes, wordt verwijderd. Want in plaats van de bekende gapende leegte met veel lucht, blijken mij al direct onder de kap vier Tung Sol KT120 eindbuizen en vier Electro Harmonix 12AU7 Gold buisjes aan te staren. Een buizen set die 2 x 90 Watt per kanaal klasse A/B vermogen genereert in een met patenten omgeven bijzondere en zeer slimme push/pull schakeling. Meteen daaronder bevindt zich een fraai gevormd geborsteld rvs-hitteschild, terwijl zelfs de rest van dit onderhuidse chassis uit perfect gepolijst roestvaststaal blijkt te bestaan! Over oog voor detail en ‘pride of ownership’ gesproken. Onder het hitteschild bevindt zich ook de virtuele sleutel tot ‘het geheim’ waarom deze versterker toch zo bovengemiddeld hoog is. Want buiten de ongekende perfectie, aandacht en enorme zorgvuldigheid waarmee alles is opgebouwd en zelfs de wijze waarop de bedrading loopt en is gebogen, valt ook op dat de 6000 volledig driedimensionaal is opgebouwd! Hier dus niet één enkele printplaat waarop alles is ondergebracht, maar verschillende kleinere boven en onder elkaar aangebrachte exemplaren, die tot doel hebben de signaalwegen zo kort en interferentievrij als maar mogelijk te krijgen.

Hoogfrequent absorptiemateriaal

Toch ontstaat er het volgende moment een nieuw besef. De ontdekking dat nagenoeg ieder component in de versterker - hoe klein ook - heel nauwkeurig is ingepakt en afgedekt met een bijzondere mysterieus aandoende grijsachtige dunne stof. Navraag bij Zanden leert dat het hier om de speciale zogenaamde Pulshut vezels van de Japanse fabrikant Asahi Kasei gaat. Dit in nauwe samenwerking met Zanden verder geoptimaliseerde materiaal, zorgt voor vergaande onderdrukking van hoogfrequente stoorgeluiden. Sinds de ontwikkeling van de digitale audio in een aantal Zanden modellen, is het merk zich scherp bewust van de impact die ruis heeft op het afspelen van opgenomen muziek. Globaal gesproken is ruis een artefact dat geen deel uitmaakt van het oorspronkelijke muzikale signaal en EMI, RFI en andere hoogfrequente ruis beïnvloeden en ondermijnen in veel hogere mate de werking van onze thuisapparatuur dan velen aannamen of vermoeden. Deze extreme aandacht zorgt samen met de ‘kooi’ van roestvaststaal rond de elektronica, mede voor de enorme rust, de opvallend lage stoorvloer en de buitengewoon hoge resolutie. Hierdoor is het niet alleen mogelijk dieper dan ooit in de muziek te duiken, maar komt ook het begrip en genot op een veel hoger peil. De verderop in deze test te bespreken Zanden kabels, zijn overigens ook van deze hightech afscherming voorzien.

Compromisloze opbouw

Wanneer we nog dieper in de versterker ‘afdalen’, wordt het werkelijke besef van het hoge gewicht steeds duidelijker. Want ruim 60% van de totale hoogte blijkt te worden ingenomen door de bijzonder uitgebreide voeding en werkelijk geen plekje is hier onbenut. Een reusachtige en zeer stille R-Core transformator zorgt daarbij voor de stroomverzorging, terwijl twee andere zelfs nog grotere en volledig ingekapselde exemplaren als uitgangstrafo’s dienen. Verder zijn er nog vier elco’s van frisdrankblik formaat aan boord, terwijl het totaalpakket tenslotte wordt gecompleteerd met een aantal Lundahl transformatoren bedoeld voor de conversie van single ended naar gebalanceerd signaal. De van keramisch materiaal vervaardigde buisvoeten, bezitten vergulde contacten en eigenlijk kan ik wel het hele verhaal volschrijven hoe doordacht opgebouwd, perfect afgewerkt en fraai ook deze binnenzijde toont. Naast de drie ronde uit massief aluminium vervaardigde drukknoppen voor de ingangskeuze en eenzelfde soort exemplaar voor de aan/stand-by schakelaar, bevind zich op het front ook nog een voor Zanden zeer belangrijke fase schakelaar en een goed in de hand liggende eveneens massieve volumeregelaar gekoppeld aan een zeer hoogwaardige Alps potmeter. Zanden hecht overigens grote waarde aan het per opname optimaliseren van de absolute fase middels deze schakelaar. Iets waar zeker het nodige voor te zeggen valt omdat bijvoorbeeld alleen al bij Amerikaanse opnamemicrofoons ‘standaard’ de plus en min zijn omgedraaid!

Maar heel belangrijk en typerend voor het 6000 concept, is het onderscheidend hoge prestatieniveau vanwege de inzet van een passieve volumeregeling! Hier dus geen actieve schakeling met een groot aantal extra benodigde en altijd het signaal beïnvloedende componenten, maar een zo groot mogelijke puurheid en eenvoud. De achterzijde is tenslotte net als de voorzijde, wederom een sieraad voor het oog. Want enigszins verzonken aangebracht kom ik daar drie paar typisch Zanden verzonken single ended (RCA) ingangen tegen. Pal daaronder bevindt zich een alleen met de afstandsbediening, inschakelbare eindversterker ingang. Hierdoor komt uiteindelijk naar voren dat de Zanden 6000 feitelijk een 8120 eindversterker is met toegevoegde functionaliteiten (feitelijk is het andersom want de 6000 was er eerder). Want met deze simpele druk op deze knop wordt alle geïntegreerde versterker functionaliteit geheel uitgeschakeld en gedraagt de 6000 zich volledig als een topklasse eindversterker. Naar wens zijn de ingangen van de 6000 overigens ook vanaf fabriek gebalanceerd gebruikmakend van de ingebouwde Lundahl trafo’s te bestellen. Onder de ingangen bevindt zich tenslotte een impedantieschakelaar voor 4 of 8 Ohm, terwijl vier zeer degelijke WBT Topline luidsprekerconnectoren en een eurostekker net entree het smetteloze plaatje tenslotte completeren.

Zanden Audio bekabeling

Voordat ik met het luistergedeelte wil beginnen, komt mij een primeur ter ore. Want werkelijk gloed en gloednieuw, krijg ik namelijk als eerste recensent ter wereld de beschikking over de op dat moment nog niet eens CE goedgekeurde Zanden kabels! En dan niet één model, maar de complete kabellijn! Zo komt het dus dat ik deze test naast mijn eigen vertrouwde referentiekabels, ook diepgaand kan onderzoeken wat er gebeurd als ik de totaalsynergie nog verder probeer te verhogen met gebruikmaking van deze kabels. Wanneer ze hier worden aangeleverd door importeur Harmony, blijkt al meteen dat ze qua uitstraling net zo afwijken van de grote massa, zoals eigenlijk alle Zanden producten dat doen. Alleen is het dit keer niet zo exquise en tijdloos chique, als meer ‘zen basic’. Alle kabels zijn voorzien van een stevige gevlochten zwarte beschermmantel aan de buitenzijde en afgemonteerd met hoogwaardige connectoren van Furutech. Rode en witte krimpkousjes zorgen tenslotte voor zowel de links/rechts kleurcodering, als een bijna naadloze overgang van mantel naar connector.

De stroomkabel is gemiddeld zwaar, dik en stug, maar gelukkig ook weer niet te lastig te verwerken achter rack of meubel. De interlinks en luidsprekerkabel zijn daarentegen juist opvallend licht van gewicht en bezitten een soort buigzaamheid die ik vooral bij massieve geleiders tegenkom. Basismateriaal van alle Zanden kabels wordt gevormd door een hoge kwaliteit koper, verwerkt in inderdaad een massieve geleider. De puurheid speelt hierbij een grote rol terwijl volgens Zanden na direct vergelijk met gevlochten geleiders bij de ontwikkeling, massieve geleiders een veel meer coherent en beter omlijnd muzikaal plaatje wisten te presenteren. Alleen de stroomkabels zijn om praktische redenen vanwege de hoge vereiste stroomleverantie niet met massieve geleiders uitgevoerd. Daarbij transporteren stroomkabels nu eenmaal geen signaal, waardoor de geleider in deze toepassing veel minder kritisch is voor de uiteindelijke geluidskwaliteit. Zanden meent dat er in geval van een serieus audiokabelontwerp drie ontwerpaspecten cruciaal zijn. Daarbij moeten we denken aan afscherming, de eliminatie van stoorinvloeden en richting. Als je vervolgens de juiste materialen gebruikt en deze aspecten in een correcte verhouding toepast, bereik je uiteindelijk een zeer goed resultaat. De moeilijkheid ligt zoals met eigenlijk alles, tenslotte in de uitvoering. Want het is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Bij Zanden worden al vele jaren eigen afschermingstechnieken in de producten geïmplementeerd. Wat de kabels betreft worden deze dubbel afgeschermd door aluminium en koperfolies die geheel met de hand worden aangebracht en een tijdrovende bezigheid is.

Pulshut

Toch is het werkelijke ‘geheim’ de toepassing van het al eerder in dit verhaal genoemde hoogfrequente absorptiemateriaal Pulshut van fabrikant Asahi Kasei. Deze vezel is zo effectief dat de signaal/ruisverhouding van bijvoorbeeld voedingskabels, met bijna 5 dB bij 1 kHz kan worden verbeterd! Toch is het gebruik ervan extreem beperkt vanwege de hoge materiaalkosten! Tot slot wordt door Zanden enorme inspanning en zorg besteed om in het hele fabricage en productieproces de juiste materiaalrichting te handhaven. Deze richting is niet beperkt tot louter de onbewerkte draad, maar omvat ook andere delen. Om een constante kwaliteit te behouden, moet elk onderdeel steeds opnieuw zorgvuldig worden geëvalueerd, omdat er verschillende varianten kunnen optreden. Uiteindelijk worden hoewel dit erg tijdrovend is, de kabels uiteindelijk zelfs gepaard! Dit is een uiterst belangrijk en sterk onderschatte eis voor een echte stabiele en gelaagde stereoweergave en voorkomt niet alleen zaken als luistermoeheid en desinteresse, maar vergroot uiteindelijk vooral het muziekplezier en het zo beoogde muzikaal realisme!

Luisteren 1

Ten opzichte van eigenlijk alle eerder geteste producten, heeft de Zanden 6000 geïntegreerde versterker al vanaf het eerste moment het enorme voordeel dat hij inmiddels alweer drie jaar in mijn luisterruimte als ultieme referentie staat te spelen. Een status die uiteraard niet zomaar is komen aanwaaien, want zowel als muziekliefhebber en recensent ben ik buitengewoon kritisch. Eén van de allereerste zaken waarin de 6000 zich sterk van de concurrentie onderscheid, is dat het in technisch opzicht om een volledig buizenontwerp gaat, terwijl de weergave ook heel sterk in alle(!) transistor typische eigenschappen blijkt te zijn!

Dus het typisch vloeiende, natuurlijke en 3D ruimtelijke van buizen, gaan hier hand in hand met een zeer goede laagcontrole/definitie, bijna ‘oneindige’ dynamische contrasten en zaken als, slam, drive, snelheid en de accuratesse van echt goede transistorontwerpen. Maar daar blijft het nog lang niet bij, want geheel buizen on-typisch is deze Zanden 6000 ook in staat minder gemakkelijke weergevers met verve aan te sturen. Voeg daar een korte opwarmtijd, hoge betrouwbaarheid en een extreme klankmatige stabiliteit door de jaren heen aan toe en er staat een werkelijk onderscheidend product voor mij. Een versterker die misschien wel het dichtste bij het werkelijk muzikaal transparante doorgeefluik komt van alles wat ik in de afgelopen twintig jaar aan mij voorbij heb horen trekken! Bij deze Zanden heeft u dus de ongekende weelde om eindelijk eens een keten samen te stellen zoals u het zelf wenst. De gekozen weergevers worden daarbij op een schitterend ademende en vooral natuurlijke manier muzikaal gecontroleerd aangestuurd en er zijn nooit(!) zaken als dynamiekbeperking, compressie, timingfouten of andere vervelende artefacten waarneembaar. Uiteraard is ook de 6000 in bepaalde mate gevoelig voor de match versterker - luidspreker, maar echt kritisch komt dit zeker niet.

Beperking met maximaal voordeel

Dus de Zanden 6000 is in alles de meest perfecte versterker die je maar kunt kopen? In grote lijnen misschien zelfs wel, maar er zijn wel twee belangrijke restricties. De eerste is dat hoewel deze versterker al na zijn eerste 150 uur ontzettend goed speelt, de superieure magische weergave waarmee hij zich van de concurrentie onderscheidt, zich pas na zo’n 1.000 uur openbaart! Mogelijke verklaringen zouden hiervoor kunnen zijn dat in het ontwerp van veel bijzonder grote condensatoren die veel inspeeltijd behoeven gebruik wordt gemaakt, terwijl een tweede aspect de nauwkeurige optimalisatie voor de ouderdomseigenschappen betreft.

Hierdoor valt alles pas echt op zijn plaats als deze waarden zijn bereikt. Een tweede restrictie is dat één van de hoofdpijlers waarom ik deze versterker zo ontzettend goed vind, in sommige gevallen ook meteen zijn achilleshiel kan zijn. Want terwijl ik gebruikmakend van bijvoorbeeld actieve voorversterkers, het maximaal haalbare volumeniveau van het eindversterkerdeel in de 6000 tot zijn echte maximum kan jagen, is dit gebruikmakend van de eigen passieve volumeregeling toch wel een stukje minder extreem. Kom je in de praktijk dan wat te kort of gaat het niet luid genoeg? Nee, niets van dit alles en je merkt er in de praktijk op enkele uitschieters na, eigenlijk helemaal niets van. Het is vooral bij gebruik van luidsprekers met een rendement van onder de 88 dB en bronnen die minder dan maximaal 2 Volt uit kunnen sturen, dat je de volumeregelaar wel visueel een stuk hoger dan normaal moet instellen. In bepaalde zeldzame gevallen zoals wanneer de muziek zeer zacht op cd, digitaal bestand of lp is geregistreerd, kan het dan voorkomen dat je zou wensen dat er meer gain voorhanden is. Maar… deze keerzijde heeft ook een gigantisch groot voordeel. Want door gebruik te maken van zo’n topklasse passieve regelaar, vervalt ook ineens de noodzaak van al die extra altijd klank verslechterende elektronica, aansluitmateriaal en kabels! Want hoe mooi en goed de ontwerpers een actieve voorversterker ook proberen te maken, het ding helemaal weglaten kan indien mogelijk, ook grote positieve klankmatige gevolgen hebben.

In de dagelijkse praktijk blijkt dit al snel op iedere luisteraar een magische, bijna hypnotiserende werking te hebben. Want de woorden puurheid, realisme en muzikale beleving, worden in geval van de 6000 nu eens werkelijk met grote hoofdletters geschreven. Daarbij werkt het enorm bevrijdend en verslavend als je hoort hoeveel muzikale informatie eigenlijk al die tijd verborgen is gebleven. Doordat deze Zanden van zichzelf geen enkele muzikale voorkeur bezit, zal ik dit keer vooral software presenteren die naast (uiteraard) zeer goed is opgenomen, mij ook vooral muzikaal diep weet te raken. Een fraai eerste voorbeeld hiervan is het album ‘Covered’ van het zeer getalenteerde Duitse duo Friend ’n Fellow (Heart 089). Hierbij neemt Thomas Fellow de akoestische gitaar virtuoos ter hand, terwijl zijn muzikale kompaan Constanze Friend voor de ‘groovende’ zanglijnen zorgt. Op de meeste systemen is Covered gewoon een ‘lekker’ en swingend klinkend album dat bij veel mensen in de smaak zal vallen. Maar speel je deze muziek af op een 6000, dan veranderd alles rigoureus en wordt dit muzikale juweeltje pas een werkelijke belevenis. Dat verschil moet niet worden onderschat en neemt vaak zelfs choquerende vormen voor de verschillende luisteraars aan! Hoewel het album zoals de naam het al zegt vooral met covers is gevuld, blijkt deze versterker al meteen bij het eerste nummer light my fire de grenzen stevig te verleggen. In audiofiel opzicht worden het frequentiebereik en de expressie in zowel laag, midden als hoog fors uitgebreid, blijken het ritme en de drive zo aanstekelijk dat je niet meer kunt stilzitten, treedt het stereobeeld en vooral de ambiance meteen buiten de luisterruimte en worden de timbres en verschillen in intonatie van de verschillende akoestische gitaren prachtig geëtaleerd.

Een belangrijke bonus is dat Constenze bij alle nummers werkelijk levensecht in de luisterruimte aanwezig is. Dit gaat gewoon verder dan kippenvel, dit is een diepgaande emotionele belevenis! Wanneer ik verder ga met andere ‘gewone’ en dus niet specifieke audiofiele software zoals het schitterende ‘No Deal’ van de Belgische (jawel) Melanie de Biasio (piasR690CDX), verschuiven alle klankmatige parameters als bij toverslag. Want ook nu word ik meteen weer ondergedompeld in een virtuele wereld waarbij je tijd en ruimte vergeet. Vooral het laatste nummer With my Love is van een dermate absolute schoonheid dat het je afgespeeld op een 6000 de adem kan benemen. Daarbij worden echt alle troefkaarten van dit versterkerconcept benut en word ik getrakteerd op een schitterend in de ruimte staande zangstem.

Overal in het stereobeeld en zelfs buiten de ruimte, hoor je geluiden en kleine geluidjes. Terwijl zelfs het piepen van de balg van een oud traporgel piepend en kreunend ver buiten de linker luidsprekers hoorbaar is. Tijdens de climax is het nummer van ongekende schoonheid en komt ons hele huis in trilling door de zeer gecontroleerde subsonische energie. Tja, wat moet ik hier nog meer over zeggen. Missie geslaagd en het boek versterker is hierbij voor mij in ieder geval voor vele jaren die komen afgesloten. 

Luisteren 2: Zanden bekabeling

Zoals veel mensen inmiddels wel van mij zullen weten, geloof ik niet in het gebruiken van één kabelmerk binnen een audioketen. In plaats van de vaak beloofde synergie neem ik in die gevallen vooral de typische signatuur van het betreffende merk overal doorheen waar. Wat mij betreft een zeer ongewenste eigenschap, omdat het einddoel van een echt goede audioset een volledig transparant doorgeefluik voor de af te spelen muziek zou moeten zijn. Dus toen importeur Harmony mij vroeg of ik bij de Zanden 6000 ook de gloednieuwe Zanden kabellijn mee zou willen laten lopen en dat die juist bedoeld is om gezamenlijk te gebruiken, moest ik toch wel even mijn wenkbrauwen fronsen. Natuurlijk was ik razend nieuwsgierig of Yamada san ook op het gebied van bekabeling het gat tussen reproductie en live had weten te dichten. Maar ik vreesde ook weer zo’n continue merksignatuur terug te horen en dat wilde ik niet.

Maar goed, wie A zegt moet ook B zeggen en zo kreeg ik op een dag een grote doos met allemaal opmerkelijk simpel verpakte kabels thuis. Ben van Leliveld van Harmony vertelde mij dat het allemaal definitieve exemplaren betreft, die alleen nog op dat moment geen CE-keurmerk bezaten. Iets wat ten tijde van het verschijnen van dit artikel, volgens verwachting wel zal zijn gerealiseerd. Als eerste besluit ik iedere kabel afzonderlijk aandachtig te beluisteren binnen verder mijn eigen kabelconfiguratie. Hierbij gaat het mij niet om een maximale synergie te bewerkstelligen, als meer om te ervaren wat voor eigenschappen de onderlinge kabels hebben. Wanneer ik van start ga met de vrij stugge netkabels, sluit ik die eigenlijk altijd eerst aan op mijn beproefde North Star Design 192 mk 2 cd loopwerk. Ik doe dit met name omdat de ervaring heeft geleerd dat de eigenschappen van netkabels hier zeer goed op te beoordelen zijn. Maar wat ik hoor is in eerste instantie eigenlijk niets bijzonders en de kwaliteiten op deze plek (aan het loopwerk) van mijn Nirvana PC Plus, worden niet gehaald. Hmm, dan maar aan de Zanden 6000 zelf. Op deze plaatst moet de spotgoedkope Essential Audio Tools Current Conductor tijdelijk het veld ruimen. Dit gaat al iets beter dan aan het loopwerk, maar het is nog steeds geen wauw, of ‘wat een verbetering’. Een deceptie? Ja en nee. Ik had hier eigenlijk meer van verwacht, dus afwachten of de systemsynergie meer winst zal gaan opleveren. Tijd om dus met de interlink verder te gaan.

De zeer fraaie (en zeer kostbare) Siltech Royal Signature Empress Crown ruimt het veld en de Zanden interlink komt ervoor in de plaats. Zoals verwacht hoor ik bij beiden dat er massieve geleiders worden toegepast, maar ook blijkt naar verwachting de veel minder kostbare Zanden kabel geen partij voor de ‘über’ Siltech te zijn. Minder oplossend vermogen, minder transparantie, minder omlijning, etc., maar in tegenstelling tot de netkabel hoor ik nu wel een heel natuurlijke en egale tonale balans. Als laatste is de luidsprekerkabel aan de beurt die mijn Nirvana SX zou moeten aflossen. Laatstgenoemde wordt inmiddels helaas niet meer gemaakt, maar gezien de laatst bekende prijs is de Zanden luidsprekerkabel enkele duizenden euro’s goedkoper. Nu wordt het interessant want de Nirvana is een Litze kabel met afscherming, terwijl de Zanden een massieve kern kabel met eveneens (een andere) afscherming is. Hier is het voor de eerste keer niet gehoormatig een geval van de één is beter dan de ander, als veel meer dat de ontwerpcriteria duidelijk anders liggen. Nirvana is als merk altijd ultra dynamisch en zeer natuurlijk en tonaal correct qua timbres. Het oplossende vermogen van deze kabel ligt zeer hoog. De Zanden kabel bezit wat minder kracht in het laag en is ook wat minder omlijnd en puntig in het hoog, maar toont wel een zeer bijzonder en vooral extreem natuurlijk middengebied! Laag en hoog zijn ook volledig vrij van artefacten en op natuurlijke wijze gedefinieerd. Vol van tonale gradaties, holografische afbeelding en de bekende natuurlijkheid die zo het handelsmerk van Zanden is geworden. Dit is voor het geld een extreem fraaie kabel en zo inschattende de enige kabel van dit trio die je in veel situaties ook los kunt toepassen.

Synergie

Oké dus de eerste kabelronde heb ik eigenlijk maar kunnen afsluiten met een niet echt verwacht matig succes. Zo los beluisterd in verschillende configuraties zijn de kabels gewoon goed zonder min- of pluspunten en daarmee onderscheiden ze zich in eerste instantie niet van de grote groep. Grote uitzondering is de Zanden luidsprekerkabel, want in iedere set waar ik hem heb uitgeprobeerd vond iedereen het een meer dan prachtige kabel. Maar dan de grote hamvraag wat deze kabels doen als totaalgeheel. Om dat te bereiken zit er maar één ding op en dat is alle kabels in mijn keten vervangen door de Zanden exemplaren. Wanneer vervolgens de eerste tonen van het album ‘Portraits’ van trompetist Clark Terry weerklinken (Chesky JD2), ben ik direct een en al oor. Want voor de allereerste keer in al die jaren is dit ogenblikkelijk een schitterend voorbeeld van kabelsynergie van één merk! Want waar de losse netkabel nogal nietszeggend speelde en de interlink nog eerst gewoon zijn werk deed, is het nu vooral de natuurlijkheid en echt realisme die diepe indruk maken. Ik zeg al vaker dat de smaakfactor eigenlijk helemaal niet zou moeten bestaan en dat iedereen een echt kloppend systeem mooi zal vinden. Deze Zanden kabels bereiken als geen ander precies datgene. Het legt als totaalgeheel nergens de nadruk op en laat vooral de muziek zo ongehinderd als mogelijk door.

Ineens valt nu ook op dat een heleboel concurrerende kabels toch wel de nadruk op bepaalde audiofiele aspecten leggen. Dat lijkt in eerste instantie niet erg, maar levert in direct vergelijk toch een onbevredigend soort van hifigevoel. De Zanden kabels laten dit dus op hele knappe wijze volledig achterwegen en blijken dit heel mooi, ook als gezamenlijk collectief aan niet Zanden producten te kunnen etaleren. Enige restrictie is dan wel dat het een systeem moet zijn wat ook op natuurlijkheid moet zijn gebaseerd. In geval van sterk ‘gevoicede’ componenten die meer aan een bepaalde smaak appelleren, is het wat meer oppassen. Omgezet in muzikale conserven is het weer puur genieten van de prachtige, diepgaande texturen en dynamische contrasten van de repeterende ritmes van Nik Bärtsch’s akoestische Mobile groep met het album Continuum op ECM (ECM 2464 4759368), begeef ik mij met de in Lissabon geboren zanger en gitarist Rafael Fraga en zijn muzikale kompanen op het pad van de versmelting van Portugese Fado en Braziliaanse bosa nova op de schitterend geproduceerde cd Trova Caminhada van het Nederlandse trptk label (TTK0014) en sluit tenslotte af met het gloednieuwe Silent Light album van stergitarist Dominic Miller (ECM 2518 5728484). Eigenlijk maakt het verder ook helemaal niet uit wat ik draai. Want of het nu oud of nieuw werk is, als er een muzikale ziel aanwezig met een minimale opnamekwaliteit, zal het duo Zanden 6000 geïntegreerde versterker en Zanden bekabeling ze altijd weten te vinden.

Conclusie

Wat een test en wat een intrigerende producten. Want het Japanse audiomerk Zanden is de ultieme belichaming van compromisloos opgebouwde elektronica en nu ook kabels van één van de beste audio ontwerpers van deze tijd, Kazutoshi Yamada. In zijn streven om het nog immer aanwezige grote gat tussen reproductie en livemuziek alsmaar verder te dichten, bevind hij zich inmiddels op eenzaam hoog niveau. Uiteraard is hij hierin niet de enige, maar het intrigerende wat iedere topontwerper werkelijk typeert, is dat continu buiten de gebaande paden wordt gedacht. Niet voor niets is de Zanden 6000 allesbehalve een standaard push-pull buizenversterker gebaseerd op de volgens Yamada nog steeds superieure KT120 eindbuizen en zit het apparaat boordevol met patenten en noviteiten. Vooral op het gebied van hoogfrequentie afscherming gaat het merk heel ver en daar profiteren ook deze kabels van. Gevolg is een zeer korrelvrij, vloeiend en buitengewoon natuurlijk en realistisch geluid. Een weergave die weer eens echt entertaint en u als luisteraar bevrijdt van dat vervelende reproductie hifi gevoel. Zanden producten zullen gezien de compromisloze bouw- en werkwijze nooit goedkoop kunnen zijn. Maar toch vind ik het één van de zeer weinige merken binnen dit segment, waarbij de producten nog steeds over een buitengewoon goede prijs/kwaliteitsverhouding beschikken!

Een magistraal mooi bezit en zelfs voor de (zeer) kritisch ingestelden onder ons, alles wat ze ooit nodig zullen hebben om voor een hele lange tijd diepgaand muzikaal gelukkig te zijn.

Zanden 6000 € 23.650,-
Zanden powercord Prijs n.n.b.
Zanden interlink Prijs n.n.b.
Zanden luidsprekerkabel € 3.950,- voor 3 meter lengte per paar

Harmony Audio Import
Tel: +31 (0)6-53354337
E-mail: info@harmonyaudioimport.com
www.harmonyaudioimport.com