Geluidskwaliteit op hifi-niveau, heb je daar per se een toren van apparatuur voor nodig? Een nieuwe generatie luidsprekers met alles ingebouwd, van streaming tot versterking toe, zegt: “Neen”. Dynaudio was met Xeo en Focus XD al een pionier, nu lanceert de fabrikant de helemaal vernieuwde Focus-speakers. Een Scandinavisch design, veel functionaliteit en Dirac, plus een royale scheut Deense audiotechnologie – wat levert dat op?
Dynaudio Focus
Met de lancering van de Dynaudio Focus 30 (en de andere Focus-modellen) op High End München 2022 is er voor muziekliefhebbers die op zoek zijn naar actieve luidsprekers waar nauwelijks kabels aan te pas komen een hele mooie keuze bijgekomen. Je hebt bovendien geen andere apparaten nodig, tenzij je per se een platenspeler in de woonkamer wil plaatsen. Deze zeer slanke vloerstaander heeft gewoon een stopcontact nodig, en dankzij ingebouwde streaming weinig anders. Die belofte hoor je steeds vaker…
Gemaakt voor mooie interieurs
De Focus 30 is geen alleenstaand product, maar is het middelste telg van de Focus-familie. Een eerste kennismaking met deze Dynaudio’s kregen we op een persconferentie slash luistersessie tijdens High End München. Dat klonk verrassend goed, hoewel de ruimte best groot en niet optimaal was.
Inmiddels zijn we enkele maanden verder en zijn zowel de Focus 30-vloerstaander als de Focus 10-boekenplankspeaker in de handel beschikbaar. Wie een grotere portie muziek verlangt, kan dan weer terecht bij de grotere Focus 50. Waar de Focus 30 een slanke 2,5-wegs zuil is die inzet op interieurvriendelijkheid, is de Focus 50 een grotere 3-wegs vloerstaander met een extra woofer en een diepere ondergrens qua bassen.
Dynaudio heeft een zekere reputatie als het gaat om fraaie afwerkingen; kijk maar naar de verleidelijke finishes van de Special Forty. En aan dat imago doet de Focus geen afbreuk, want deze speakers zijn beschikbaar in vier uitvoeringen. Naast weelderige hoogglans zwart of wit, kun je kiezen voor een donkere walnoot of een modern aanvoelend Blond Wood. Die laatste afwerking is, vinden wij toch, echt wel héél mooi.
Een paar Focus 30-speakers kost 7.500 euro. Daarmee situeert de Focus zich in het hogere segment, net als de voorgaande Focus XD-lijn. Je gaat hier dan ook elementen uit Dynaudio's hoogste (passieve) speakerfamilies zien terugkeren, zoals een tweeter afgeleid van de Confidence. Ter herinnering: dat is een lijn die begint rond 10K en eindigt net onder 42.000 euro.
Zoals altijd bij actieve speakers als de Focus 30 moet je bovendien z’n prijs vergelijken met de totale systeemprijs als je passieve luidsprekers aanschaft.
Slank en slim
Onze Focus 30-testtoestellen zijn uitgevoerd in een stijlvolle Blond Wood. Het zijn geen grote luidsprekers, ongeveer 94 cm hoog als je de meegeleverde voetjes monteert. De voorkant mag smal zijn, het is toch iets breder dan de achterzijde. Een bewuste keuze om te zorgen dat deze luidspreker compacter oogt dan ze is (plus, het heeft akoestische voordelen). Zo loopt de voorzijde met zachte krommingen over in de twee zijflanken. Het fineer is bovendien op zo’n manier aangebracht dat de nerven verticaal lopen, wat het slanke gevoel versterkt. Zeer mooi.
Het is ook wel fijn om een prachtig design te zien dat niet ontsierd wordt door een groot logo. Wel slim van Dynaudio om het op dit vlak heel bescheiden te houden, volgens ons spreek je daar sommige mensen net wat meer mee aan. Er is trouwens wél een Dynaudio-logootje vooraan te bespeuren. Deze licht op als je het volume verandert, bijvoorbeeld. Nog zo’n klein detail: als je de meegeleverde rooster op de speaker plaatst, dan gloeit het logo even blauw. Dat is het teken dat de luidspreker zijn geluidsweergave een tikje zal aanpassen om te compenseren voor de aanwezigheid van de grille.
De Focus 30 is een 2,5-wegs model, met een Cerotar-tweeter bovenaan en met erronder twee 14-cm Esotec+ woofers. We zien hier veel vertrouwde zaken, zoals het gebruik van de Hexis-subdome in de tweeter om het hoogdetail zachter te maken. Tegelijkertijd zit er op vlak van drivers en opbouw ook veel verschil met de voorgaande Focus XD-generatie.
De Focus 30 bedienen kan via de meegeleverde Bluetooth-remote. Bluetooth – dat betekent dat je het kastje niet als een scherpschutter op een IR-oogje moet mikken. De Dynaudio-app die je gebruikt om de speakers in te stellen, werkt ook als aan afstandbediening. Je vindt er ook een aantal instellingen die nuttig zijn. Het verbinden met het WiFi-netwerk via deze app vonden we wel heel eenvoudig, dankzij een helder geïllustreerd stappenplan. Naargelang je een iPhone/iPad gebruikt of een Android-toestel, zal je even tijdens het instellen naar de iOS-instellingen springen of Google Home om de speaker te verbinden. Maar dat is zo gefikst.
Veel scenario’s mogelijk
Zoals de meeste actieve speakers die mikken op een interieurvriendelijke rol, zijn de Focus 30-luidsprekers goed voorzien van streamingopties én connectiviteit. Een van de twee Dynaudio’s bezit daarom een reeks ingangen: een analoge cinch-paar, een coaxiale ingang en een optische input. Die laatste is handig om een televisie aan te sluiten, wat we in de testruimte ook deden met een Sony KD-65AF9.
We geloven sterk dat mensen die speakers zoals deze kiezen wellicht weinig andere toestellen gaan aansluiten – of het moet een platenspeler zijn. Daarvoor grepen we naar een Pro-ject X2 B met daartussen een Phono Box S3 B. Een phono-voorversterker is immers nodig omdat de Focus 30 zelf geen vinyl-klare input bezit. Wel leuk trouwens dat Dynaudio er aan gedacht heeft een trigger-out te voorzien. Dat zie je niet vaak op deze soort toestellen, maar is wel handig qua integratie. Je zou zo bijvoorbeeld een subwoofer die aan de sub-out hangt automatisch laten wakker worden.
Op streamingvlak heeft Dynaudio voor een wel heel volledig aanbod gezorgd. Chromecast en AirPlay 2 maken het eenvoudig om muziek te streamen vanuit apps. Ben je Spotify-gebruiker of Tidal-abonnee, dan kun je hun Connect-functies gebruiken om de speakers rechtstreeks uit de app van de diensten te bedienen. DLNA-ondersteuning en internetradio via de Dynaudio-app vervolledigen het aanbod. Maar als je toch nog een alternatief zoekt: er is ook Bluetooth (met AAC-ondersteuning).
Tegen de tijd dat je dit leest, zal wellicht een firmware-update verschenen zijn die een paar nuttige zaken toevoegt. Naast de Roon-certificatie, komt er een keuze bij tussen een vast ingangsvolume of je de volumeregeling van de Focus 30 gebruikt. En dat per ingang. Dat is met name handig als je een WiSA-brug met een tv legt, zodat enkel je tv-remote nodig is om je volume te regelen.
Pascal en een slimme DSP
Er zijn wel wat zaken die de nieuwe Focus-lijn bijzonder maken. De ingebouwde versterkers zijn bijvoorbeeld niet naamloze units gekocht in China maar zijn afkomstig van Pascal. Die Deense OEM-fabrikant levert modules aan heel wat pro-merken (waaronder voor pro-producten van Dynaudio zelf) maar eveneens een aantal hifi-merken. Je vindt hun klasse D-versterkingsmodules onder meer terug bij Gato Audio en Mytek, en in actieve speakers van Dutch & Dutch. Dat zijn mooie referenties. Pascal mag niet zo bekend zijn als pakweg ICEPower, Hypex of Purifi, maar ze duiken wel vaak op in vergelijkingen met die klasse D-voorvechters.
In de Focus 30 zitten er drie Pascal-versterkers, een per driver. Dit alles aangestuurd door een slim DSP-gedeelte dat niet alleen zorgt dat elke versterker correct wordt aangestuurd in functie van de driver. Dynaudio laat de DSP ook een high-pass filter toepassen die in functie van het volumeniveau de basenergie aanpast. Het eindresultaat, zeggen de Denen, is dat je bij lage volumes voldoende bassen krijgt en als je de pannen de dak speelt dat de speaker niet beschadigd raakt. Het DSP-gedeelte laat ook aanpassingen toe. Dat gaat van per speaker in de bijhorende app aangeven of het dicht of ver van een muur staat tot het inschakelen van Dirac-kamercorrectie om akoestische problemen aan te makken.
Draadloos en hi-res – dat moet wel WiSA zijn
Dynaudio sluit zich met de Focus 30 ook aan bij het WiSA-kamp. Deze standaard kun je zien als een draadloze vervanger van de luidsprekerkabel, ontworpen om lossless en in hi-res audio (tot 96 kHz) te transporteren tussen een bron en weergever. Het heeft ook een zeer lage lag.
De technologie kwam al eens eerder aan bod, onder meer bij reviews van System Audio-speakers. Bang & Olufsen, Harman Kardon, Klipsch en Primare zijn enkele andere merken die ook in het WiSA-verhaal zitten.
WiSA krijgt in het Focus-verhaal zelfs een dubbele rol: het dient als draadloze brug tussen twee Focus 30-speakers én je kunt het gebruiken om te verbinden met een WiSA-zender. Denk dan aan een Primare SC15 of PRE35 bijvoorbeeld. Zo kun je bijvoorbeeld een SC15 van Primare gebruiken om de Focus 30 aan te sturen. Maar echt waarschijnlijk is dat scenario niet, want eigenlijk hebben de Dynaudios alles aan boord qua connectiviteit en streaming. Een extra apparaat is niet nodig.
Er zijn ook sommige LG-tv’s die WiSA ondersteunen, waaronder de meeste OLED-modellen. Je moet weliswaar een extra USB-zender bij zo’n televisie insteken, daarna kun je het tv-geluid draadloos naar de Focus-speakers sturen. Toevallig hebben we een gepaste LG 55OLEDC9 in huis, en we kunnen getuigen dat het zeer vlot functioneert. WiSA is ontworpen om heel weinig vertraging te laten optreden, dus lipsync-problemen zijn er niet.
Overigens moeten we opmerken dat je de draadloze WiSA-verbinding tussen de twee speakers kunt vervangen door een coaxiale kabel. Omdat WiSA lossless tot 96 kHz / 24-bit biedt, lijkt dat niet echt nodig. Maar wie weet; elke draadloze technologie kan storingen ondervinden als er veel stoorzenders in de buurt zijn. WiSA opereert echter op andere frequenties dan WiFi, dus dat zou alvast geen probleem mogen zijn.
Aangepast aan je kamer
Het is heel positief dat Dynaudio de nieuwe Focus-lijn uitrust met kamercorrectie om akoestische problemen aan te pakken. Het wordt wel echt als iets optioneel gezien. Als je de speakers installeert, word je op geen enkel moment in de richting van Dirac gestuurd. Het is echt iets voor mensen die het willen.
Zelf vinden we het wel een waardevolle toevoeging. Want de meeste mensen hebben nu eenmaal een woonkamer die niet is omgebouwd tot een perfecte luisterruimte. Daardoor klinken speakers thuis soms niet zo goed als in de winkel. Dat een leefruimte ook akoestisch niet perfect is, is niet zo vreemd. Uiteindelijk blijft een woonkamer voor de meesten een multifunctionele leefruimte waar misschien wel een gezellige L-vormige zetel staat om vrienden te ontvangen of grote ramen aan één kant zorgen voor lekker veel licht. En misschien kun je de speakers niet helemaal op de perfecte plaats parkeren, dat heb je ook vaak. En dan zijn er nog dingen als staande golven veroorzaakt door de vorm van de kamer en die net die ene bastoon versterken. Je kent het fenomeen wel: je luistert naar een liedje en opeens is er een enkele drumbeat die alles overheerst.
Kamerkalibratie – eigenlijk software – kan dergelijke problemen oplossen. Of toch deels. Er zijn verschillende oplossingen op de markt, Dynaudio koos voor het marktleidende Dirac, afkomstig uit Zweden. Het is heel goede software die zowel in de hifi- als de pro-wereld wordt gebruikt (en steeds vaker in auto’s, dat ook). Het nadeel van Dirac is wel dat zijn effectiviteit gepaard gaat met een zekere complexiteit. Een geïnformeerde audioliefhebber kan er zeker mee aan de slag, maar in andere gevallen is het misschien een betere optie om aan je dealer te vragen om het voor je te regelen. Je leest er meer over in ons achtergrondartikel.
Ga je zelf met Dirac aan de slag, dan moet je op een Mac- of Windows-laptop de Dirac Live-app installeren. Hiervoor heb je een licentie nodig. Dat kost 159 of 249 euro, naargelang je enkel tot 500 Hz wil corrigeren of full-range. Daarnaast moet je ook een meetmicrofoon op de kop tikken. Wij gebruiken zelf een miniDSP UMIK-1, te vinden voor circa 100 euro, en eigenlijk heb je ook een statief nodig (iets als de Samson BT-4 van 40 euro volstaat) om de microfoon goed te positioneren op de juiste hoogtes. Dan ben je klaar om de metingen te maken die data opleveren waarmee de Dirac-software een beeld kan vormen van je kamer.
Dat meten bestaat uit het positioneren van een microfoon op een meetpositie, zoals aangegeven in de Dirac-software. Er speelt een testtoon af, en daarna verhuis je de microfoon naar een nieuwe positie. In totaal doe je dat minstens negen keer, beginnend op je zitplek en dan op posities links/rechts en hoger/lager. Zoals gezegd wordt dat visueel helder getoond in de app. Na het vergaren van de data, zou Dirac een curve berekenen die het geluid die uit de speakers komt aanpast en corrigeert. Ook de impulsrespons wordt aangepakt. De moeilijkheid bij Dirac is dat deze officiële doelcurve soms een wat levenloos resultaat oplevert. Het is toch best handmatig om hem wat bijstelt. Dat doe je gewoon in Dirac, maar vereist wel wat ervaring om een goed resultaat te krijgen.
Ondergedompeld in een geheel
De dromerige muziek op Ólafur Arnalds’ ‘some kind of peace’ vult de kamer op een heel omhullend manier, met een heel voelbare basonderlaag bij ‘Loom’ waar de ijle pianotonen van de IJslander over heen huppelen. Dit is meteen een perfecte illustratie voor waar Dynaudio voor staat: een heel coherent, groots beeld, veel groter dan de speakers. Het trekt de aandacht door zijn geheel, niet door iets dat er fel uit springt. In dit geval spelen we vanaf vinyl, met Dirac ingeschakeld (beperkt tot 500 Hz). We houden nu en tijdens het testen de Frequency Balance op ‘Neutral’. Deze instelling via de app grijpt niet enorm in, maar er is wel een zeker verschil tussen deze middenstand en de Bright- en Dark-alternatieven. Neutral vinden we prima, de cello bij ‘Spiral’ komen ermee net goed uit de mix.
Wat we hier horen, doet niet onder voor een paar passieve luidsprekers en bijbehorende versterker op niveau. Dat verandert niet wanneer we overschakelen naar streaming via Tidal Connect en tikken op een playlist met diverse testtracks. Het brengt ons onder meer naar een knappe opvoering van Pie Jesu van de William Baker Festival Singers, een opname die je midden in een grote kerk plaatst. Het gevoel van diepte en realisme is heel hoog – dat stukje processing dat je soms bij deze soort speakers kunt horen, bespeuren we hier helemaal niet.
Ook bij k.d. langs ‘Hallelujah’ en Radioheads ‘Exit Music’ gespeeld door Brad Medlau genieten we van een heel natuurlijke klank – maar vooral van het holografische karakter. Of anders gezegd, we krijgen mooie muziek op ontspannen en levensechte manier aangeleverd. Heel sfeervol en ontroerend allemaal, geweldig ook om een evergreen als dit Leonard Cohen-nummer te horen gezongen met de zwoele stem van lang.
Tussendoor: Dynaudio belooft een volle geluidservaring bij een lager volume. En dat klopt ook wel, merken we als we via Bluetooth ‘Black Radio III’ (Spotify) van Robert Glasper streamen. Z’n jazz met hiphop-invloeden heeft echt wel een aanwezige percussie nodig, en dat is er ook. Natuurlijk klinkt het allemaal veel evenwichtiger als we de knop opendraaien naar een normaal luistervolume. Maar het is wel fijn dat je wat muziek kunt opzetten in de achtergrond bij een etentje zonder dat het klinkt als een kleine tafelradio.
De Focus 30 deden ook goed dienst bij het verorberen van ‘Sandman’ op Netflix, via de optische ingang. Als overtuigde Neil Gaiman-fans keken we enorm uit naar de verfilming van zijn bejubelde comic-reeks – en het stelt niet teleur. Dirac schakelden we wel uit omdat het een tikje vertraging introduceert, maar als weergevers voor de sfeervolle Sandman-soundtrack doen de Focus 30 uitstekend hun werk. Ze hebben iets te veel finesse en correctheid om spectaculaire geluidseffecten cinematisch neer te zetten misschien.
Daar staat tegenover dat de soundstage rond het scherm immens klinkt en goed gedefinieerd wordt, waardoor dialogen natuurlijk te horen zijn en we heel veel detail uit de soundtrack binnenkrijgen. Véél meer dan met een soundbar, dat is zeker. De Dynaudio’s gaan ook goed om met dynamische sprongen – een geweerschot bijvoorbeeld – en dat maakt de kijkervaring ontspannen en best wel fijn.
Conclusie
De Focus 30 hebben veel kwaliteiten om veeleisende muziekliefhebbers te verleiden die vooral van hun favoriete nummers willen genieten. Het zijn toestellen uit het premiumsegment, maar bieden ook een weergave die daarbij hoort. Zoals we Dynaudio kennen, zijn de Focus 30-speakers heel universele weergevers die alle genres op een coherente en omhullende manier presenteren. De Focus-speakers doen dat nog beter, dankzij een DSP-luik en Pascal-versterkers die de drivers perfect aansturen – ongeacht het volumeniveau. De toevoeging van WiSA en Dirac maakt deze Dynaudio’s heel flexibel, al hoef je die functies niet per se te gebruiken. En ze zien er heel verleidelijk uit, dat ook. | Oordeel zelf!
Dynaudio Focus 30
7.500 euro per set | www.dynaudio.com
Beoordeling 4,5 op 5
