Het prijsgamma van het Zweedse topmerk Marten heeft door de jaren heen inmiddels stratosferische waarden bereikt, maar voor deze test heb ik heel bewust voor een model uit de relatief betaalbare Parker serie gekozen. Want ook met deze Parker Duo blijken zoete high-end dromen opmerkelijk goed bewaarheid te kunnen worden...
Introductie
In april werd mijn aandacht tijdens de Birth Of The Cool luistershow bij high-end audiodetaillist Rhapsody opnieuw op de Zweedse luidsprekerfabrikant Marten gericht. Nu is dit in 1998 gestarte merk zeker niet nieuw voor mij en staan verschillende incarnaties van de Miles, Mingus en Coltrane modellen voor altijd in mijn geheugen gegrift. Maar zijn het vooral de bijzonder goede auditieve kwaliteiten en het consistent en met de juiste filtering toepassen van het harde en stijve materiaal keramiek voor de luidsprekerunits dat iedere keer opnieuw diepe indruk maakt.
Marten is nog steeds een echt familiebedrijf. Hier dus geen louter op winst beluste investeerders maar de broers Leif, Jörgen en Lars Olofsson, die samen met hun inmiddels ruim dertig medewerkers ten tijde van dit schrijven vier verschillende luidsprekerseries produceren.
Hoewel veel informatie op de prettig verzorgde en informatieve Marten website kan worden gevonden, was tijdens deze show ook de goed geluimde CEO Jörgen Olofsson aanwezig. Dat de stemming er goed in zat was niet zo vreemd en met name veroorzaakt door de uitmuntend presterende manshoge Marten Mingus Orchestra Statement editie. Een paar luidsprekers met de prijs van een respectabele gezinswoning en aangestuurd door het al even prestigieuze, uit Zwitserland afkomstige CH-Precision. Toch heeft dit verhaal zoals ik in de intro al vermeldde een heel andere en voor velen onder ons veel prettigere insteek: de toegankelijke Parker Duo.
Opmerkelijke overeenkomsten
Een gegeven dat vooral te maken had met het tweede paar in de naastgelegen ruimte opstelde luidsprekers. Wanneer de deur openzwaait en de snorrende gaskachel een heerlijk weldadige warmte verspreidt, kijk ik recht in het gezicht van de mij zeer bekende muziekliefhebber Rob Wattimena. Een aimabele man die hoewel hij door zijn inmiddels gevorderde leeftijd niet meer zo vaak bij dit muziekbolwerk aan de Borneolaan is te vinden, nog steeds in staat is het muzikale plezier ervan af te laten spatten. Net als “meester patissier” Harry van Dalen die buiten zijn likkebaardend lekkere caleidoscopische muzieksmaken, ook een meester is in het uitkiezen van nieuwe inspirerende muzieksoftware, blijkt ook Rob deze gave op aanstekelijke wijze te beheersen. Maar hee, wat zijn dit dan voor luidsprekers, Rob...?
Vol trots steekt hij van wal dat dit Marten Parker Duo’s zijn. De grootste monitor die deze fabrikant op dit moment vervaardigt en volgens hem tot bizar goede dingen in staat. Om dit te onderstrepen haalt Rob één van zijn mysterieus zwart glimmende lp’s uit de hoes, vlijt deze zorgvuldig op het plateau van de Thrax Yatrus platenspeler en zodra de naald het vinyl raakt denk ik het volgende moment “Maar, dit kan toch helemaal niet”? Wat er dan niet kan heeft vooral te maken met de opvallend grote overeenkomsten tussen beide totaal verschillende systemen.
Rob ziet de verwarring op mijn gezicht en begint meteen breed te grijnzen. “Dat had je niet verwacht hè?”. Nee, dat klopt helemaal. Want wie had vooraf kunnen bevroeden dat de weergave meer weg zou hebben van een serieus vloerstaand luidsprekersysteem dan een uit de kluiten gewassen monitor.
Jörgen vertelt
Nadat ik mij met moeite kon losrukken van de bijzondere eigenschappen van deze grote “kleine” weergevers, ben ik nog nieuwsgieriger naar de achtergronden van deze ondanks de luxe materiaalkeuze bijzonder nuchtere Scandinavische luidsprekerfabrikant. Gesprekspartner Jörgen is de oudste van de drie broers en als CEO verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken.
“Eén van de dingen waar ik enorm dankbaar voor ben en wat ik ook de rest van onze werknemers zou gunnen, is dat ik door mijn werk als CEO als één van de weinigen van ons bedrijf aan den lijve kan ervaren waar onze producten terecht komen. Zo ook deze show bij Rhapsody waar ik onder optimale condities - met dank aan het geweldige Rhapsody team – weer zo mooi kan zien hoe de mensen genieten van onze producten. Dat geeft niet alleen veel voldoening maar maakt mij ook enorm trots. Net zoals bij iedere Marten luidspreker zijn we ook voor de Parker modellen gestart met het zo kritische middengebied. Hier ligt de stem voor iedere luidspreker en als je dit verknalt kan ook de rest niets meer worden."
"Zoals je weet zijn wij groot voorstander van echte muziek en bezoeken we zo vaak als maar mogelijk live concerten. In ons nieuwe bedrijfspand – wat nodig was vanwege de stormachtige groei – is ook een hele goede, grote luisterruimte aanwezig. Dit vertrek gebruiken we niet alleen voor demonstratie van onze luidsprekers, maar dient ook om eigen opnames te maken voor ons eigen platenlabel “Marten Recordings”. Door deze extra kennis zijn we nog beter in staat om weergevers te ontwikkelen die de werkelijkheid zo veel mogelijk recht doen.
"Terug nu naar de uit drie modellen bestaande Parker serie die op dit moment onze best lopende modellenreeks is. Door goed gedoseerd trickle down technologie toe te passen, hebben we veel van de bouwwijze en kwaliteiten uit de duurdere modellen kunnen verschalen naar een kleiner, minder kostbaar formaat. Zelfs volledig nieuw is dat we voor onze Parker en Oscar instap series voor het eerst de luidsprekerunits per serie hebben ontwikkeld en afgestemd. Hoewel we het vooraf hadden berekend en ingeschat, bleek de werkelijk gerealiseerde kwaliteitswinst zelfs nog een heel stuk beter. Prachtig en leerzaam hoe de praktijk de theorie dan weet te overvleugelen.”
Marten Parker Duo
De kleinste luidspreker uit deze serie is zeker niet de minste. Volgens Marten zit de kracht in de ongecompliceerde vormtaal, de bijzonder natuurlijke weergave en een vormgeving en materiaalkeuze die zich in iedere woonomgeving opmerkelijk gemakkelijk laat integreren. Waar de Parker-serie verschilt van alle voorgaande Marten luidsprekers is dus dat voor het eerst in dit prijssegment binnen hun gamma, de luidsprekerunits volledig op maat zijn ontworpen. Hierdoor is er niet alleen veel meer controle over de verschillende weergaveaspecten ontstaan, maar maken ook de kastconstructie en optionele standaard deel uit van het totaalconcept.
De exclusief voor Marten door fabrikant IsoAcoustics ontwikkelde voeten zorgen voor eliminatie van het laatste overgebleven restje resonanties. Als laatste zou de nieuwe combinatie waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende wisselfiltertechnieken in één ontwerp, ervoor moeten zorgen dat de verschillende luidsprekerunits nog beter naadloos samenwerken. De Parker Duo is de enige monitorluidspreker uit de serie en bezit door zijn breedte, die aan de voorzijde start met 22 cm en naar de achterzijde steeds verder uitloopt naar 28 cm, een typerende trapezium vorm.
De kast is verder 36 cm hoogte, 42 cm diep en helt voor een optimaal tijd- en fasegedrag licht naar achteren. Ongeacht de uitvoeringsvariant die loopt van walnoot in matte of pianolak finish en naar keuze zwarte of witte pianolak, valt op dat de afwerkingsgraad enorm goed is. Het onverwacht hoge gewicht van 18 kg(!) geeft ten slotte een rasecht high-end visitekaartje af.
Techniek...
Terwijl de voorzijde buiten het Marten logo wordt gecompleteerd door een fraai ingelegd gepolijst rvs-paneel met naar keuze een 2,54 cm grote keramische of optionele diamanttweeter, bevindt zich recht daaronder een 19 cm laag/midden unit met uiteraard eveneens een keramische conus. De achterzijde van de kast is onverwacht bezet door een onorthodoxe 22,5 cm passieve radiator met aluminium membraan. Dat zie je niet zo vaak bij monitorluidsprekers en zorgt volgens Jörgen voor de plaatsingsvrijheid van een gesloten systeem in combinatie met de laagextensie van een basreflex. In het wisselfilter wordt in de keramische (standaard) versie gebruik gemaakt van polypropyleen condensatoren en koperfolie spoelen.
In de optionele Diamant uitvoering zijn deze polypropyleen condensatoren vervangen door koperfolie exemplaren. Het rendement is een ietwat lager dan gemiddelde 88 dB, terwijl de impedantie gemiddeld de 6 ohm lijn aanhoudt met een minimum bij 3,1 Ohm. Hoewel niet lastig aan te sturen is daardoor een goede stabiele versterker toch wel een vereiste. Het opgegeven frequentiebereik is met 36 Hz tot 40.000 Hz bij 2 dB opmerkelijk breedbandig voor een monitor, terwijl de laag aan de achterzijde aangebrachte single wiring WBT-terminals intern zijn verbonden met kabels van het eveneens uit Zweden afkomstige Jorma. Vermeldenswaard is nog dat de productie van de Marten luidsprekers volledig een Europese kwestie is.
…en de stand
Voordat ik met de gehoormatige resultaten van start wil gaan vraag ik graag nog even uw aandacht voor de werkelijk prachtig vormgegeven optionele stands. Deze zorgen niet alleen voor de juiste hoogte van dit concept, maar zitten ook dermate fraai in elkaar als ik nog maar zelden heb ervaren. Net als de luidsprekers hellen de stands onder dezelfde hoek naar achteren, de voetplaat bezit ook de trapezium vorm en met 21 kg per stuk zijn ze opmerkelijk zwaar.
Qua materiaalkeuze is hier heel slim voor materialen van verschillende inertie en resonantieafgifte gekozen, waarbij de dikke metalen voetplaat de benodigde stabiliteit garandeert. Doordat de stands alleen al van zichzelf zo’n 75 cm hoog zijn, wordt dit samen met de 36 cm hoge monitoren 111 cm in totaal. Beduidend meer dan ik van andere monitor configuraties gewend ben en buiten het beoogde afstraalgedrag ook zorgt voor een stoere en imposante look.
Luisteren
Als laatste dan hetgeen waar iedereen naar uit zal hebben gekeken. Want hoe klinkt dit voor Marten-begrippen betaalbare, maar absoluut gezien toch best wel kostbare paar monitoren...?
Met de woorden ‘heel goed’ kom ik hier uiteraard niet weg en dat wil ik ook helemaal niet. Het eerste wat mij ook thuis weer meteen opvalt, is dat ik ze visueel erg geslaagd vind. Zeker in het volstrekt naadloos aangebrachte matte (echte) walnoot fineer en de gracieuze maar zeker ook robuuste matzwarte stand, staat hier echt wat voor mij. Hoewel ze vanaf het eerste moment goed spelen, blijken dit toch geen weergevers die je zo maar even neerzet. De crux zit hier in het gegeven dat het net zoals bij verschillende andere werkelijk goede topweergevers, een groot verschil maakt op het moment dat je de juiste plaats hebt gevonden.
Zodra dat namelijk gebeurt valt meteen alles op zijn plaats. Dan is er focus, losheid, energie, inzicht in de muziek, (geciviliseerde) kracht en een 3D stereobeeld waar je in kunt verdwalen. Maar zit je er ook maar iets naast dan blijven het gewoon heel goede luidsprekers maar begrijp je niet waar al dit enthousiasme vandaag komt. Uw dealer zal u hier graag behulpzaam mee zijn.
Voorbereidingen
Om de Parker Duo’s optimaal tot hun recht te laten komen, sluit ik ze aan op een ruime reeks versterkers in verschillende prijsklassen. Prijstechnisch gaat het van start met de opvallende goede en opmerkelijk betaalbare Serblin & Son Frankie. Vervolgens gaan we verder met de hoogoplossende, zeer neutrale Mola Mola Kula. Terwijl mijn referentie Zanden 6000 buizenversterker met zijn grensverleggend realisme de geïntegreerd versterkerrij afsluit. Het feest eindigt bij de indrukwekkend goede Audio Research REF6SE voor- met Reference 80S eindversterker. Als bron wordt een Grimm MU1 met Mola Mola Tambaqui DAC ingezet.
Audiorack is een Finite Elemente Pagode Master Reference in de brede uitvoering, terwijl kabels afkomstig zijn van merken als AudioQuest, Siltech, Essential Audio Tools, Nirvana Audio, Kemp Elektroniks en Jorma.
Bij laatstgenoemde wil ik opmerken dat dit net als Marten uit Zweden afkomstige kabelmerk, ook in de Marten luidsprekers zelf wordt toegepast. Hierdoor kunnen door een maximale synergie, de gehoormatige eigenschappen op een zelfs nog hoger plan worden gezet.
Bijzondere eigenschappen
Wanneer na alle voorbereidingen te hebben doorlopen de ideale plaats in mijn ruimte is gevonden en per versterker de best bijpassende kabelcombinatie is gekozen, is het eerste wat mij meteen opvalt de typische (top) kwaliteiten die je eigenlijk alleen met keramische luidsprekerunits kunt bereiken. Want vanaf het allereerste moment is er meteen weer de typerende hoge informatiedichtheid, een geweldige transparantie en vooral de accuratesse bij impulsen. Waar luidsprekerunits van zachte materialen weliswaar aangenaam kunnen klinken, bezitten ze ook allemaal een relatieve versmering.
Normaal valt dat niet op totdat je luidsprekers hoort die het niet hebben. Marten behoort bij het handjevol luidsprekerfabrikanten die al vanaf dag één geloofden in de superioriteit van harde membraan/conus materialen zoals keramiek en later diamant. Daar deze voorsprong in ervaring kunnen ze als geen ander de positieve eigenschappen van deze materialen maximaal benutten en tegelijkertijd de mindere “onzichtbaar” onderdrukken. Bij deze Parker Duo valt dit waar te nemen door een prachtige en volstrekt egale integratie van laag, midden en hoog. Door het achterwege laten van welke benadrukking dan ook, is een zeer geloofwaardige natuurlijkheid en verfijning ontstaan. Een vermoeidheidsvrije presentatie die op geen enkele wijze ook maar de geringste hardheid op zal gaan roepen. Muziek komt hierdoor als een heerlijke muzikale douche, vol van heel fijne prikkelende, spannende en stimulerende druppeltjes tot de luisteraar.
Overal waar ik “kijk” in het stereobeeld is zeer stabiele 3D gelaagde informatie waarneembaar. Sommige concurrerende monitoren kunnen qua weidsheid van het stereobeeld zelfs nog een stapje verder gaan, maar daar zet deze Marten een plethora aan andere vaak betere kwaliteiten tegenover. Het is zoals bij ieder luidsprekerontwerp ook een kwestie van keuzes maken bij de ontwerper.
In het geval van de Parker Duo’s blijkt er zo’n begerenswaardige informatiedichtheid die zo fraai samengaat met een zeer goede timing, natuurlijke timbres en een volwassenheid, dat je het veel eerder bij goede vloerstaande weergevers zou verwachten dan “boekenplank” weergevers.
Laag
Natuurlijk kijkt u nu ook vast reikhalzend uit naar mijn omschrijving van het laagbereik. Want deze Parker Duo’s zouden volgens mijn zeggen immers heel volwassen presteren. Op zich klopt dit ook zeker en wie deze Zweedse monitoren goed gedemonstreerd hoort, kan niet anders dan het hier mee eens zijn. Toch kan ook Marten de natuurkundige wetten niet breken en blijkt het laag ondanks alle definitie en snelheid, niet helemaal in staat om ook daadwerkelijk fysiek voelbaar diep te gaan. De druk van een Turkse trom of de laagste noten van bijvoorbeeld concertvleugel en kerkorgel zijn dus in verzwakte mate aanwezig. Maar gelukkig is er indien dit in de muziek aanwezig is, weldegelijk sprake van een prettige punch, drive en dynamische impact. Met als bonus dat die vervelende lage resonantiefrequenties van veel ruimtes, niet of veel minder worden aangesproken.
Waar ik deze luidsprekers echter het meest in waardeer, is op het gebied van zichzelf onzichtbaar maken. Het is algemeen bekend dat monitorweergevers door hun gemiddeld genomen grote en ruime afstraalgedrag, zichzelf gemakkelijk weg kunnen cijferen. Daar zijn de Parker Duo’s ook toe in staat en doen er zelfs nog een flinke schep bovenop. Want door hun enorme fijnzinnigheid gekoppeld aan een zeer hoge snelheid, accuratesse en kleuringsvrijheid, ontstaan regelmatig adembenemend mooie momenten.
Periodes waarbij ik echt het gevoel heb om werkelijk contact met de artiesten te maken, zonder ook maar enige suggestie van reproductie te ervaren. Prachtig en indrukwekkend.
Muziek
Een heel mooi voorbeeld van dit laatste is de volledig akoestische uitvoering van Magnetised van de Engelse singer-songwriter Tom Odell. Zichzelf begeleidend op piano kun je door de vergaande afwezigheid van reproductieartefacten een spelt horen vallen. Direct gevolg is dat je hierdoor de galm achter de luide stemuithalen nog beter gescheiden waar kunt nemen, waarna deze als een akoestische wolk langzaam om je heen daalt. Wauw! Hierdoor is het contrast met de doorleefde emotie van Tom soms zelfs zo sterk dat het echt kippenvel oplevert.
Het volgende nummer of eigenlijk het gehele album wat hier ook toe in staat is betreft The Grand Budapest Hotel. Een film uit 2014 waarbij de muziek is geschreven door de Franse filmcomponist Alexandre Desplat. Een naam die u misschien al meer zegt wanneer u weet dat hij ook de muziek voor o.a. de tweedelige Harry Potter en de Relieken van de Dood films en Godzilla heeft geschreven.
Terug nu naar The Grand Budapest Hotel waarbij de muziek ook zonder film bijna geestverruimend mooi overeind blijft. De Marten Parker Duo’s zetten de verhaallijnen, de vele (akoestische) instrumenten, koren en dynamiekerupties dermate geloofwaardig en volwassen neer, dat ze mogelijk voor een grote groep mensen de ideale brug tussen vloerstaander en monitor zouden kunnen zijn.
Buis of transistor
Zelfs wanneer het aankomt op buizen of transistorversterkers blijken de Duo’s behoorlijke alleseters. Toch zou ik er niet snel voor kiezen om ze met kleine single ended buizenontwerpen aan te gaan sturen. Niet dat het nooit mogelijk zou kunnen, maar meer dat het toch wat lagere rendement en een impedantiebereik wat kortstondig dipt bij 3,1 Ohm veel hogere (stroom)eisen stelt.
Waar ook goed rekening mee moet worden gehouden is de minimale kwaliteit. Deze Parker Duo’s zijn echte high-end luidsprekers. En hoewel zeker muzikaal en in bepaalde mate vergevingsgezind, is het verder gewoon erg zonde als je ze te kort zou doen.
Zorg dus voor een werkelijk goede kwaliteitsaansturing die overigens niet de wereld hoeft te kosten. Uw dealer kan u hier wederom prima bij adviseren. Verder staat wat mij betreft eigenlijk niets een eerste kennismaking meer in de weg. Of het moet de toch wel serieuze prijsstelling en de groter dan gemiddelde afmetingen zijn.
Conclusie
Met de nieuwe Oscar en Parker series slaat de Zweedse luidsprekerfabrikant Marten een geheel nieuwe weg in. Voor het eerst bij dit relatief kleine merk worden de onderdelen namelijk geheel op maat per serie vervaardigd. Dat dit grote voordelen oplevert bewijst de hier besproken Parker Duo. Een werkelijk grootse monitorluidspreker die niet alleen opvallend ver gaat in het creëren van de “onzichtbaarheidsillusie” en eigenschappen van volwassen weergave, maar daar ook een prachtige vormgeving, materiaalkeuze en afwerkingsgraad aan koppelt. De prijs is dienovereenkomstig niet mals, maar wel helemaal in overeenstemming met het gebodene.
De Marten Parker Duo is daarmee een echte weergever geworden voor mensen die zowel van een muzikaal aanstekelijke presentatie houden, als wel een hoge mate aan zuiverheid, accuratesse en natuurgetrouwheid nastreven. Missie geslaagd en een aanrader voor iedereen die van muziek houdt.
Marten Parker Duo
Setprijs in pianolak zwart of wit en mat walnoot: 10.500 euro
Setprijs in pianolak walnoot: 11.000 euro
Meerprijs Diamond Edition: 9.950 euro
Standaards: 2.900 euro
Luidsprekerkabels Jorma Trinity LS 2.5 meter: 2.550 euro
marten.se | jormaaudio.se | hvpaudio.com
