Review: Audioquest NightOwl & NightHawk Carbon

Over de gesloten NightOwl wordt al even gesproken. Dat Skylar Gray, Audioquests hoofdtelefoongoeroe, aan een nieuwe koptelefoon sleutelde kon je zelfs nauwelijks een geheim noemen. Iedereen wist er van. Reeds op CES 2016 werd over het product gesproken maar de uiteindelijke lancering vond pas tegen het jaareinde van 2016 plaats. Hoe langer het duurt, hoe hoger de verwachtingen. En dat is zeker zo omdat de NightHawk best wel een mooie entree was in de hoofdtelefoonmarkt en iedereen dus van de NightOwl veel verwacht.

De nieuwe NightOwl komt naast de NightHawk te staan, als (bijna)gesloten variant. Het is dus geen upgrade of instapmodel, maar een waar alternatief. De NightHawk krijgt bovendien ook een kleine ‘upgrade’, in de zin dat de kenmerkende afwerking met een houtpatroon vervangen wordt door hetzelfde koolstofvezelzwart van de NightOwl. Technisch en klankmatig is de NightHawk Carbon echter helemaal dezelfde als de eerste editie. Eén belangrijk verschilpunt situeert zich wel bij de meegeleverde kabel.

Skylar Gray

Het succes van de NightHawk is best een bijzonder verhaal, als je rekening houdt met waar Audioquest sinds 1980 mee bezig was. Het merk was tot voor kort primair gekend als fabrikant van de betere kabels, met een assortiment waar nagenoeg elke hifi- en AV-enthousiast zijn gading in vindt. Die eenzijdige positie had het bedrijf weliswaar al deels achter zich gelaten door de lancering van een reeks succesvolle DAC’s verpakt als een handige USB-stick. Jawel, we hebben het dan over de alomtegenwoordige DragonFly’s. Maar een DAC ligt toch wat meer in de lijn van de kabelbusiness. Een hoofdtelefoon daarentegen vereist heel specifieke en doorgedreven kennis, toch als je het goed wil aanpakken.

En het goed aanpakken, dat wou Audioquest zeker doen. Daarom creëerden ze voor hun hoofdtelefoonlijn een nieuwe afdeling, met aan het hoofd Skylar Gray. De productontwerper en ingenieur was voorheen actief bij Westone en E-MU, en werd naar Audioquest gehaald om het volledige ontwerp van de NightHawk uit te tekenen. Want in tegenstelling tot veel andere merken die besluiten een hoofdtelefoon op de markt te gooien, wou Audioquest niet snel-snel een design aanschaffen bij een Aziatische producent. Het grondig vanaf de bodem opbouwen is de reden waarom die eerste hoofdtelefoon meer dan twee jaar nodig had om te verschijnen.

Gemaakt om lang te luisteren

Lovende reviews en prijzen zoals een CES Innovation Award geven aan dat deze eerste worp behoorlijk geslaagd was. Innovatief aan de NightHawk waren zaken als het gebruik van liquid wood – letterlijk: vloeibaar hout. Dit materiaal is vrij uniek omdat het de eigenschappen van hout combineert met een hoge flexibiliteit qua earcup-design. Hout is zeer geliefd bij hoofdtelefoonfabrikanten (denk maar aan Audio-Technica, Audeze en Fostex) omdat dit natuurlijke materiaal akoestisch interessante eigenschappen heeft, zoals een zekere mate van demping. Het lastige is dat je hout echter niet zomaar in elke vorm kunt krijgen. Als je in de binnenkant van de driverbehuizing iets speciaals wil doen qua vorm om resonantie te verwijderen – iets dat vaak nodig is – dan kan dat behoorlijk moeilijk te fabriceren zijn. Liquid wood wordt echter gegoten, wat veel eenvoudiger is als je een ingewikkelder design nastreeft.

Het succes van de NightHawk heeft wellicht eveneens te maken met het vertrekpunt van Gray: een koptelefoon creëren die goed klinkt, maar wel op een manier die urenlang comfortabel genieten toelaat. Een reactie misschien op sommige vlaggenschepen die zoveel nadruk leggen op het weergeven van detail dat lang luisteren behoorlijk lastig wordt.

Open en gesloten

Open versus gesloten is één van die eeuwige discussiepunten bij koptelefoons, omdat beide designs toch een grote weerslag hebben op de klank. Open hoofdtelefoons klinken meer als luidsprekers, laten details beter tot hun recht komen en slagen er beter in een soundstage neer te zetten. De keerzijde is dan weer dat die luidruchtige buitenwereld je muziekbeleving binnendringt – en je omgeving ook mee mag luisteren. Dat is niet in elke situatie handig. Open hoofdtelefoons durven ook wat flauwer te zijn qua basrespons en soms minder goed gedempt te zijn, waardoor die lage tonen ook wat wolliger klinken. Gesloten hoofdtelefoons zijn dan weer veel beter geïsoleerd en zetten mede door een betere demping een veel krachtiger geluid neer. Soms in het nadeel van de hogere tonen, die wat naar het achterplan worden geduwd. Over de pro’s en contra’s kun je in het café eindeloos discussiëren, en misschien moet je dat ook eens doen. Het is best leuk. De verschillen tussen open en gesloten maken in elk geval het onderscheid duidelijk tussen de NightOwl en de Nighthawk.

Leg je de twee nieuwe Audioquest-koptelefoons naast elkaar, dan moet je goed kijken om de verschillen te detecteren. Het grote contrast zit hem aan de uiteinden van de earcups die de drivers bevatten. Bij de NightHawk Carbon zie je een cirkelvormige grille, bij de NightOwl is die opening afgesloten. Het verschil is echter wel wat significanter dan op eerste zicht lijkt. Het rooster van de NightHawk is meer dan een visueel ding, het is een grille waar Gray lang aan gewerkt heeft. De 3D-geprinte ‘draden’ van het rooster hebben een specifieke vorm die uitgaand geluid diffuus uitstuurt, wat onder meer het grote nadeel van een open design. Ook bij de NightOwl is er meer aan de hand. Audioquest plaatste niet zomaar een dekseltje op de earcup om hem af te sluiten. Langs het uiteinde van de cirkel loopt een opening die lucht op een gecontroleerde wijze laat ontsnappen. Het opgepropte gevoel typisch voor gesloten koptelefoons wordt daardoor vermeden, zegt Audioquest.

De NightOwl is dus strikt genomen niet helemaal gesloten – en dat heeft zijn voordelen. Waar gesloten hoofdtelefoons vaak klankmatig heel zwaar en intens overkomen, met muziek die echt ‘in het hoofd’ afspeelt, klinkt de NightOwl inderdaad heel wat luchtiger. Tegelijkertijd – en dat vinden we wel heel knap – is deze koptelefoon echt gesloten. De isolatie van omgevingsgeluid is behoorlijk goed.

Pagina 2: features

De ideale pasvorm

Eén van de zaken die we bewonderden bij de eerste NightHawk was de slimme hoofdband. We zijn heel blij vast te stellen dat zowel de NightOwl als de NightHawk Carbon dit prachtige systeem behouden. Ongeveer elke fabrikant heeft uitvoerig geëxperimenteerd met systemen om het draagcomfort voor iedereen zo hoog mogelijk te maken. De uitdaging is een oplossing te vinden die werkt bij de vele hoofd- en oorschelpvormen. Elk mens is anders en dat is zeker zo als het gaat om het hoofd.  Slim bij Audioquest is dat ze alle geknoei met scharnieren en bolvormige lagers links laten liggen. In de plaats bedachten ze een innovatief systeem dat op twee vlakken heel knap is: de hoofdband zelf en de verbinding van de hoofdband met de earcups.

Zoals je meteen ziet als je de NightOwl en NightHawk in de handen neemt, hebben deze koptelefoons een soort dubbele hoofdband. De stevigheid wordt geleverd door een rigide maar toch veerkrachtige dunne beugel, terwijl je kruin comfortabel gestreeld wordt door een gestikt textielband die wat losser in het geheel hangt. De hoofdband is niet verstelbaar op klassieke wijze. De combinatie van de twee banden betekent dat de NightOwl en NightHawk Carbon zich automatisch aanpassen aan de hoofdvorm. Er zijn meer merken die iets gelijkaardigs proberen – we denken spontaan aan de vleugeltjes van Audio-Technica’s topmodellen – maar dit werkt heel wat beter. Het lastige bij automatische systemen is zorgen dat de druk op de oren net goed zit, zodat de koptelefoon bij iedereen op zijn plaats blijft. Audioquest is daar goed in geslaagd.

Het tweede aspect dat echt innovatief mag genoemd worden is de verbinding van de hoofdband met de earcups. Audioquest opteert hier voor een ophangingssysteem met vier flexibele kunststoffen bruggen die verbonden zijn met een grote ring aan de uiteinde van de hoofdband. Dat oogt fraai, maar geeft vooral 360° graden aan vrijheid aan de earcup. De drivers kunnen dus in alle richtingen bewegen. Zodra je de Audioquest-hoofdtelefoons op je hoofd plaatst, komen de oorkussen automatisch in de juiste positie voor jouw oorschelpen.

Bovenstaand is veel uitleg voor iets dat gewoon gebeurt als je de NightOwl of NightHawk opzet – en dat is een teken van echte geslaagde innovatie.

Extra oorkussens

Comfort heeft ook veel te maken met de directe aanraking op het oor. Standaard zijn er op de NightOwl en NightHawk Carbon zachte oorkussens uit kunstleer geplaatst. Het merk gaat hier overigens niet voor synthetisch leder uit kostenoverwegingen, wel omdat Gray de nadruk wou leggen op een duurzame productie. Het gebruikte Protein Leather gebruikt proteïne afkomstig van eierschalen gemengd met een hars, om uiteindelijk een materiaal te krijgen dat qua gevoel nauw aansluit bij de textuur van menselijke huid. De ecologische insteek is ook een van de redenen om de drivers uit biocellulose te vervaardigen.

Niet iedereen realiseert zich dat oorkussens ook een zekere impact hebben op de klankkleur. Met de nieuwe koptelefoons kun je dat echter zelf ervaren, want in de meegeleverde etui zit een reservepaar uit een fluweelachtig materiaal. Persoonlijk vond ik de standaardkussens iets meer mijn smaak, de fluwelen kussens nemen een (klein) deel van de sprankel van de hogere frequenties weg. De oorkussens verwisselen doe je in enkele seconden en is heel gemakkelijk, dus het is het zeker waard om er zelf mee te experimenteren.

Nieuwe kabel

Beide hoofdtelefoons komen met dezelfde set accessoires: een hoogwaardig lederen etui, een 6,3-mm adapter voor gebruik met hoofdtelefoonversterkers en hifi-versterkers, en een kabel. Als we onze oude NightHawk bovenhalen en vergelijken met de NightOwl en NightHawk Carbon, dan valt het meteen op dat de kabel helemaal anders is. De oude kabel was veel langer (circa 2,5 meter), met twee discrete aders en een mantel uit gevlochten textiel die de neiging heeft kronkels en knopen te ontwikkelen. De nieuwe is korter (1,2 meter) en met rubber bekleed, en komt gewoon veel praktischer over. Op de Y-splitsing is er nu een remote met één knop en een microfoon.

De technische specs van de NightOwl laten mobiel gebruik zeker toe. De vrij constante impedantie van 25 ohm en gevoeligheid van 99 dB SPL/mW betekent dat zelfs een doorsnee smartphone hem moeiteloos kan aansturen. Zoals altijd bij een koptelefoon van deze prijscategorie is een aparte DAC niettemin het overwegen waard. Niet zozeer vanwege de versterking, wel omdat veel mobiele telefoons een minderwaardige DAC bezitten en toch wat noise laten horen op hun hoofdtelefoonuitgang.

Omdat de NightHawk Carbon exact dezelfde bio-cellulose driver toepast, zijn de technische specificaties identiek aan de NightOwl. Je kunt dus ook deze jongen met een smartphone gebruiken, maar het open karakter maakt hem minder geschikt voor gebruik op een trein of in een kantooromgeving.  

Pagina 3: conclusie

Laid-back

Herinner je nog het uitgangspunt van Skylar Gray? Het doel van deze twee hoofdtelefoons is lang luisteren mogelijk te maken. Iets dat de ontwerper wil bereiken door de frequentierespons van zijn hoofdtelefoons zo dicht mogelijk te brengen bij die van een ‘ideale’ luidspreker. Gegeven dat de oorspronkelijke Nighthawk er zeker in slaagde om urenlang luisterplezier te bieden, verwachten we niet anders van dit nieuwe duo.

Het mooie aan de gelijke technische specificaties van de Audioquest-koptelefoons is dat we ze A/B kunnen testen, aangesloten op een Chord Mojo die over twee gelijke hoofdtelefoonuitgangen beschikt en aangestuurd wordt vanuit Roon.

De NightHawk Carbon is het gemakkelijkst te evalueren, omdat we de originele NightHawk uitgebreid getest hebben en nog bij de hand hebben. Ze klinken nagenoeg identiek, met de standaardkussens op de NightHawk Carbon. Als we luisteren naar ‘No Love Dying’ van Gregory Porter (ALAC-formaat, 96 kHz / 24-bit) komen de sterke kanten van de NightHawk naar voren. Het is wat vals spelen, omdat deze Blue Note-release net een klank bezit die perfect past bij de Audioquest-hoofdtelefoon: warm, gezellig en uitnodigend om meer te luisteren. We moeten wel wat oppassen hoe we de Nighthawk karakteriseren, want dat streven naar lang luisterplezier komt door een laid-back klank die je gemakkelijk fout kan beschrijven.

De NightHawk Carbon schijnt bijvoorbeeld geen felle schijnwerper op de details in het hoog, zoals pakweg een Sennheiser HD 800 dat doet. In eerste instantie lijkt hij daardoor misschien tekort te schieten. Maar door een aangename lange roll-off naar de hogere frequenties toe raakt je gehoor wel minder snel vermoeid. Het valt bijvoorbeeld op dat de sax in de Porter-track zelfs bij het reiken naar de hoogste tonen niet schril wordt. De koptelefoon piekt ook nergens overdreven in het laag, maar biedt een consistente bas en laagmid-weergave. Bij ‘Ebony and Ivy’ van Emily’s D+Evolution (ALAC-formaat, 96 kHz / 24-bit), een dynamische jazzrocktrack met mooie vocals maar ook steviger drumwerk en elektrische gitaren, krijg je daardoor een live-gevoel geserveerd. En dat is niet slecht voor een hoofdtelefoon die (half)open is. Vaak klinken die op een track zoals deze net te mager.

NightOwl

De NightOwl lijkt tegelijkertijd op de NightHawk Carbon en toch weer niet. Ze delen diezelfde tendens om laid-back uit de hoek te komen, maar bij tracks als ‘Sleeping Wild’ van Norah Jones (ALAC-formaat, 96 kHz / 24-bit) merken we toch wat significante verschillen. De NightHawk Carbon is wat luchtiger van klank (maar niet zoveel als je zou verwachten), wat ruimer, de NightOwl speelt zich wat meer tussen de oren af. Maar de gesloten koptelefoon heeft ook een iets spannender stemweergave. De track van Emily’s D+Evolution die we hernemen klinkt daardoor meer in evenwicht, misschien omdat die middenfrequenties wat prominenter zijn en de roll-off naar boven wat later in werking treedt.

Nemen we een harde genrekoersverandering naar ‘Just Another Victim’ (ALAC, 44,1 kHz / 16 bit) van House of Pain and Helmet en ‘I Love You Mary Jane’ van Run DMC en Kim Gordon (toegegeven, tracks die op geen enkele audiofiel lijstje een plek zullen krijgen) dan worden de verschillen echt wel heel hoorbaar. De Nighthawk Carbon zet die slome bassen van het Run DMC-liedje echt in de kijker, de rappende kerels en sensuele Gordon zitten meer in de geluidsmuur verpakt. Bij deze track grijpen we liever naar de NightOwl: de extra sprankel in de presentatie en minder geaccentueerde maar gedetailleerde bassen zijn bij deze genre gewoon spannender. We kijken wel op van deze conclusie, want we hadden eerlijk gezegd net het omgekeerde verwacht.

Hoe vertaalt dat zich naar een genre als klassiek? Tijd om ‘Wonderland’ boven te halen, een van de mooiste Deutsche Grammophon-uitgaves van 2016, met het symfonieorkest van de Beierse radio die pianiste Alice Sara Ott gezelschap houdt. De NightOwl zet haar pianospel indringender neer en produceert als de symfonie uitbarst ook meer een geluidsmuur neer. Hij lijkt meer dynamischer en vlugger te zijn. Maar gek genoeg is de NightHawk hier aangenamer: het detailgehalte ligt wat lager, maar het meeslepende concertzaalgevoel is wel sterker.

Conclusie

Dat de NightHawk en NightOwl sterk verwant zijn kun je niet ontkennen. Ze zijn qua vormgeving en draagcomfort zo goed als tweelingen. Dat betekent onder meer dat beide koptelefoons zeer comfortabel zijn, ongeacht de vorm van je hoofd en oren en je haardikte. Je houdt ze probleemloos uren op je hoofd, iets dat je zeker niet kunt stellen van elke hoofdtelefoon uit deze categorie.

Maar het zijn niet enkel de zachte oorkussens of de innovatieve hoofdband die uren luisteren mogelijk maken. De klank zelf is hierop gericht. Zeker de NightHawk Carbon mag je probleemloos laid-back noemen, met een presentatie je na enkele uren luisteren nog altijd niet beu zult zijn. Bij symfonische muziek een echte troef, net zoals het grotere ruimtegevoel.

De NightOwl is naar ons gevoel wel de spannendere keuze van de twee. Het zo goed als gesloten ontwerp heeft zijn voordelen als je mobiel van muziek wilt genieten of op kantoor. Of, zoals de naam al een beetje aangeeft, ’s avonds laat zonder de partner en kinderen te wekken. Bovenal is hij iets minder gezapig en wat ritmischer, en dat maakt de fun-factor bij hedendaagse muziek toch wat hoger.

Kortom, los van de pro’s en contra’s van een open versus een gesloten ontwerp, zijn de verschillen tussen de twee nieuwe Audioquest-hoofdtelefoons groot genoeg dat we je adviseren om ze zij aan zij te beluisteren wanneer je bij de hifi-winkel binnenstapt.