Hoewel ik de mij toebedeelde titel: “Ayon-specialist van Nederland” veel te ver vind gaan, is het wel waar dat ik in het verleden de nodige cd-spelers en versterkers van het merk in de handen heb gehouden. Zelfs met een digitale netwerkspeler kreeg ik te maken. Tot nu toe zijn Ayon Audio luidsprekers nooit aan de orde geweest, ook al maakte ik ooit in Oostenrijk (het thuisland van Ayon Audio) kennis met de Gecko monitorluidspreker. Blij verrast met de vraag van de importeur om met de GyrFalcon aan de slag te gaan, startte ik een nieuw project: het naar boven sjouwen van 102 kilo aan speakers in 18 kilo verpakking. Ofwel: zeven halve trappen lopen met twee dozen van elk 60 kilo.

Ayon Audio fabriceert al jaren luidsprekers in eigen beheer, zoals ik destijds met eigen ogen kon aanschouwen tijdens een bezoek aan Gratkorn. Daartoe is ooit een samenwerking aangegaan met ontwerper Stefan Fekete, die in een ver verleden de legendarische Lumen White luidsprekers ontwierp en die bovendien tot aan zijn veel te vroege overlijden in oktober 2010 samen met Frank Tchang van Acoustic System onder meer het merk Consensus Audio op de markt bracht. Tijdens dat bezoek in de winter van 2006 zag ik voor het eerst de speciale vorm die nog steeds een deel van de Ayon luidsprekers kenmerkt. De Gecko monitor was de eerste in die lijn, waarvan het licht gebogen front en de eveneens licht gebogen achterzijde net zo herkenbaar zijn als de naar binnen gebogen zijwanden. In de GyrFalcon zijn de conventionele Gecko-units vervangen door exemplaren met een keramische conus, gemonteerd in een forse vloerstaander, maar daarover later meer. Het idee van de speciale behuizing vindt zijn oorsprong in de automobielindustrie, in het bijzonder in de werking van uitlaatsystemen. In een uitlaatdemper kun je immers geen BAF of wol toepassen en toch dempt hij het geluid. De lucht achter de in beweging gekomen woofers versnelt eerst in de kast om vervolgens via een compartimentering in het achterste deel te vertragen. Daarna komt de lucht op dezelfde manier, maar dan gedempt in beweging, terug naar de conus, waarbij de vertraging op het punt zit waar de oorspronkelijke toon eindigt en het uitsterven begint. Op een watervaldiagram is die energie onzichtbaar. De mate van natuurlijke demping is zelfs gerelateerd aan het geproduceerde volume: hoe harder er gespeeld wordt, des te groter de demping. Speelt men zachtjes dan is de demping minimaal en wordt het hoge rendement behouden, net als alle microdetails die anders zouden verdwijnen in dempingsmateriaal. Het toegepaste filter mag in een zodanig afgestemde behuizing eenvoudig zijn en de aansturing is zelfs voor buizenversterkers bijzonder vriendelijk gemaakt. Stefan noemde het “Air Flow”, Ayon beschrijft het tegenwoordig als “inverted parabolic resonance correction system”. Om het laag te ondersteunen vinden we een forse basreflexpoort, vrij hoog aangebracht op de achterzijde van de behuizing.

GyrFalcon
De GyrFalcon is een driewegsysteem dat bestaat uit drie parallel werkende 7 inch woofers, elk met een rubber surround, een relatief grote 7 inch middentoonluidspreker, waarbij de conus is opgehangen in een geweven surround en voorzien van een tweetal dempers om opbreken boven de 5 kHz tegen te gaan. Daarboven zit een 1 inch tweeter, eveneens voorzien van dempers die in dit geval pas werken vanaf 37 kHz. Bij alle units is de conus vervaardigd uit keramisch materiaal, dat is beschermd met een gaasconstructie voor elke unit. Als alternatief voor de keramische tweeter is de GyrFalcon leverbaar met een diamant-tweeter. Zonder de kast open te maken is het niet met 100% zekerheid vast te stellen, maar ik eet mijn hoed op wanneer niet alle units uit de fabriek van de Duitse firma Accuton zouden komen. In 2006 werden de behuizingen nog gemaakt van gelaagde, gebogen esdoornplaten; tegenwoordig maakt Ayon Audio gebruik van composietmaterialen met een afwerking van esdoornfineer (maple) of Indisch appelfineer (tineo) en hoogglanslak. De kast kan ook worden gespoten in zwarte of witte pianolak. De systeemimpedantie is 6 Ohm en indien nodig met een eenvoudige schakelaar aan de achterzijde nog vlakker te maken voor buizenversterkers. Het rendement ligt op 91 dB/1 Watt/1 meter, zodat versterkers met een gering vermogen toch goed inzetbaar zijn. Niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat Ayon Audio zelf de nodige buizenversterkers op de markt brengt. Ayon Audio gaat uit van tenminste 20 Watt om de luidspreker goed aan te kunnen sturen. Het frequentiebereik loopt van 30 Hz tot 40 KHz tussen 0 en -3 dB. Via een enkel uitgevoerde terminal gaat het signaal het wisselfilter in, om vervolgens via speciale bekabeling de units te bereiken. De kasten hebben met 120 x 25 x 45 cm forse afmetingen, waarbij de spikes niet zijn meegerekend. Aan de voorzijde komen twee grote spikes onder de kast, aan de achterkant maar één, die bovendien korter is. Daardoor helt de GyrFalcon licht naar achteren. Ondanks het gebruik van maar drie spikes staat de GyrFalcon stevig op zijn plaats, hetgeen mede te danken is aan het eigen gewicht van 51 kilo. De druk op de spikes is zó hoog dat de luidspreker langzaam in het harde hout van mijn Ikea snijplanken zakte, waardoor onderlegschijfjes noodzakelijk waren. Die Ikea Lämplig snijplanken gebruik ik uitsluitend om mijn eigen houten vloer te vrijwaren van beschadigingen en niet vanwege een betere (of slechtere) weergave.

Opstelling
Het opstellen van de GyrFalcon is geen kwestie van neerzetten en los gaan. Zonder de nodige aandacht zal de luidspreker waarschijnlijk niet optimaal presteren. De handleiding maakt (in het Engels) duidelijk hoe de GyrFalcon daarop getuned kan worden. Aanvankelijk klonken ze bij mij kaal en metalig, zonder dat de weergave helemaal los kwam van de behuizing. Als eerste heb ik de kasten heel licht ingedraaid richting de luisterpositie, daarna ben ik ze naar voren en naar achteren gaan schuiven, tenslotte kwamen de spikes er aan te pas en liet ik ze naar achteren hellen. Ondanks dat de luidsprekers op de grond gemeten nu maar 2 centimeter dichter bij de achterwand staan, is de weergave los gekomen en niet meer te herkennen. De gemiddelde afstand tot de achterwand is daardoor uitgekomen op 34 centimeter, de afstand tot de zijwanden is ongeveer 70 cm en de luidsprekers staan op het centrum van de baffle gemeten 220 cm uit elkaar. Ze zijn geplaatst op de lange zijde van een huiskamer die op het breedste punt 4,2 meter is en op het smalle deel 3,5 meter. De lengte is ruim 8 meter. Het systeem dat ik gebruik, bestaat zoals gewoonlijk uit een Strumento No.1 voorversterker en een Flight 50 eindversterker van het merk Audia. De digitale keten bestaat uit een NAD M50 digitale muziekspeler met een M52 harddisk-unit, daarachter een Esoteric D-07 DAC met G-03x Word Clock. Analoog vormt een Transrotor Super Seven de basis voor een SME arm met een Transfiguration Axia element, dat een HAT buizen-phonoversterker van signaal voorziet. Luidsprekerkabels en netsnoeren zijn afkomstig van Crystal Cable, digitale kabels komen van Apogee, analoge interlinks zijn van Crystal Cable (RCA) en Yter (XLR). Producten van Kemp Elektroniks zorgen voor een geschoonde energievoorziening. Vanwege de relatie tussen Ayon, Tchang en Fekete mogen ditmaal de vijf zilveren en één koperen resonator van Acoustic System aan de wanden van de luisterruimte niet onvermeld blijven.